Tiềm năng & Rào cản

Theo ông Cấn Văn Lực - Kinh tế trưởng Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) kiêm Giám đốc Trường Đào tạo BIDV - thanh toán di động rẻ hơn các giải pháp truyền thống, góp phần tiết kiệm chi phí chung cho xã hội. Đây cũng là một giải pháp nhằm thực hiện chính sách tài chính toàn diện - cung cấp các dịch vụ ngân hàng cho người dân vùng sâu, vùng xa. Đối với người tiêu dùng, việc sử dụng điện thoại để thanh toán thay cho các phương tiện khác sẽ tiện lợi và an toàn hơn.

Với vị thế là một trong những ngân hàng hàng đầu Việt Nam, BIDV luôn chủ động thực hiện các chương trình hành động để cụ thể hóa đề án thanh toán không dùng tiền mặt.

Đến năm 2017, BIDV đã thu được nhiều kết quả nổi bật trong hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt. Các công cụ thanh toán không dùng tiền mặt được chú trọng phát triển đồng đều trên tất cả các kênh, trong đó tập trung vào các kênh phi truyền thống như Internet, điện thoại, ATM... Trong 9 tháng năm 2017, giao dịch trên các kênh này đều tăng trưởng ấn tượng cả về doanh số, số lượng của cả năm 2016. Trong đó, số khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng điện tử đã gần bằng cả năm 2016; số giao dịch tăng 1,5 lần. Doanh số thanh toán thẻ tăng 25% (cao hơn so với mức bình quân của thị trường 21%), trong đó, thẻ tín dụng tăng 40%, POS tăng 53% so với cùng kỳ 2016.

Khách hàng sử dụng QR Pay BIDV SmartBanking của BIDV

Bên cạnh việc thúc đẩy giao dịch qua nền tảng thanh toán không tiền mặt, BIDV cũng triển khai các sản phẩm thanh toán có hàm lượng công nghệ cao theo xu thế thị trường, để đa dạng hóa danh mục sản phẩm, hướng đến khách hàng trong năm 2017.

Cụ thể, BIDV đã xây dựng hệ sinh thái tài chính tiêu dùng với nền tảng là giải pháp mobile banking (SmartBanking) với đầy đủ các tính năng dịch vụ tài chính, tiêu dùng, thanh toán, giải trí, đầu tư, đi lại… và có tích hợp thanh toán bằng mã QR; đẩy mạnh liên kết với các ví điện tử có trên trị trường như MoMo, VTC Pay…; tiếp tục hiện đại hóa các sản phẩm thẻ bằng ứng dụng công nghệ không chạm, thẻ phi vật lý để đáp ứng thói quen tiêu dùng của khách hàng khi đi mua sắm tại các điểm bán hàng offline như triển khai Samsung Pay, xây dựng giải pháp mPOS; tiếp tục hoàn thiện hệ thống thanh toán phục vụ thương mại điện tử, như mở rộng hệ thống điểm chấp nhận mã QR, chấp nhận thẻ...

Mặc dù có mang lại nhiều lợi ích như vậy nhưng theo ông Cấn Văn Lực, việc phát triển thanh toán điện tử hiện đang gặp không ít khó khăn, thách thức.

Người tiêu dùng vẫn chưa có nhiều hiểu biết về các phương thức thanh toán mới và vẫn giữ thói quen chi tiêu bằng tiền mặt. Phần lớn dân số Việt Nam ở nông thôn, số lượng người không có tài khoản tại ngân hàng rất lớn và chưa được tiếp cận với nhiều công nghệ thanh toán. Việc đẩy nhanh thay đổi thói quen thanh toán cần đến chiến lược và sự phối hợp của nhiều bên như cơ quan nhà nước, các định chế tài chính, các công ty Fintech… với trọng tâm là khách hàng.

Bên cạnh đó, thị trường hiện có khá nhiều giải pháp kỹ thuật và nền tảng trung gian thanh toán cho điện thoại. Các yếu tố và giải pháp công nghệ mới như NFC, Cloud, sử dụng API trong các dịch vụ tài chính chưa thực sự phổ biến tại Việt Nam, dẫn đến quy trình cung cấp dịch vụ thanh toán di động chưa nhanh, chưa tối ưu hóa chi phí và chưa linh hoạt. Chỉ riêng mã QR đã có nhiều đơn vị khác nhau cung cấp với giải pháp và nguyên lý hoạt động khác nhau. Do đó, khách hàng thuộc hệ thống mã QR nào thì chỉ thanh toán được trong hệ thống đó, khiến thị trường bị chia cắt, người dùng thấy bất tiện.

Tương tự mã QR, trên thị trường cũng có rất nhiều ví điện tử với các hệ thống thanh toán riêng. Người dùng phải dùng nhiều ví nếu muốn thanh toán bằng ví điện tử tại nhiều điểm bán hàng. Người bán hàng muốn chấp nhận thanh toán bằng ví điện tử cũng phải kết nối đến nhiều nhà cung cấp.

Dù thị trường Việt Nam đang có tiềm năng rất lớn nhưng lại chưa có giải pháp thanh toán di động nào được xem là nổi bật và tạo ra xu thế dẫn dắt. Các đơn vị có tiềm năng công nghệ để cung cấp dịch vụ thanh toán di động là công ty viễn thông, tuy nhiên, họ lại không có chức năng cung cấp dịch vụ thanh toán. Ngược lại, các ngân hàng có giấy phép cung cấp dịch vụ thanh toán lại gặp khó khăn về nền tảng công nghệ.

Chính vì vậy, để tháo gỡ những rào cản này, tại Diễn đàn Thanh toán điện tử Việt Nam 2017, các chuyên gia cho rằng, Chính phủ cần có chính sách ưu tiên cho thanh toán qua điện thoại di động; chủ trì việc xây dựng cơ sở hạ tầng xác thực khách hàng, để hỗ trợ các giải pháp thanh toán, trong đó có thanh toán di động…