TS Nguyễn Đông Hải: Dự án lọc hóa dầu 27 tỉ USD - mới nghe thì mừng!

Sự xuất hiện của dự án lọc hoá dầu Nhơn Hội có hợp lý?

PetroTimes: Thưa ông, ông có cảm nhận gì khi nghe tin Tập đoàn Dầu khí Thái Lan (PTT) sẽ đầu tư một nhà máy lọc dầu với vốn đầu tư lên tới 27 tỉ USD tại Bình Định?

TS Nguyễn Đông Hải: Mới nghe thì mừng vì đó là tiền của nước ngoài. Khi đất nước ta còn hạn chế vốn đầu đầu tư phát triển kinh tế, đặc biệt ngoại tệ, thì có nước bỏ chừng ấy tiền đầu tư vào Việt Nam là rất mừng. Nhưng nhìn tổng thể, không phải một nước cờ mà toàn ván cờ thì điều đó cần phải suy nghĩ.

Thứ nhất, chủ đầu tư dự án là một tập đoàn của Thái Lan. Tuy Thái Lan là một nước phát triển ở tầm cao hơn Việt Nam nhưng họ không hề nằm trong top đầu các quốc gia về lọc hóa dầu. Nếu nhà đầu tư là Nhật Bản-một nước có ngành lọc hóa dầu hàng đầu thế giới thì tôi thấy yên tâm hơn.

Thứ hai, dựa theo quy hoạch trung hạn của ngành dầu khí đến năm 2025, chúng ta đã có nhà máy lọc dầu Dung Quất (công suất 6,5 triệu tấn/năm, dự kiến nâng lên 10 triệu tấn/năm), rồi dự án Khu liên hợp lọc hóa dầu Nghi Sơn-Thanh Hóa (công suất 10 triệu tấn dầu thô/năm), tiếp tục nghiên cứu đầu tư Nhà máy lọc dầu Long Sơn (9 triệu tấn dầu/năm). Nếu tính cả dự án nhà máy lọc dầu Vũng Rô ở Phú Yên (công suất 8 triệu tấn dầu thô/năm), tổng công suất 4 nhà máy này đã là khoảng 40 triệu tấn dầu, đủ khả năng cung cấp sản phẩm phục vụ trong nước và góp một phần xuất khẩu.

Việc thêm một dự án có công suất gấp 5 lần nhà máy lọc dầu Dung Quất (công suất khoảng 30 triệu tấn dầu thô/năm) có thể làm đảo lộn toàn bộ "ván cờ" quy hoạch của ngành dầu khí Việt Nam.

Thứ ba, đối tác "mạnh dạn" bỏ ra số vốn đầu tư lớn gần 27 tỉ USD, họ sẽ phải đòi hỏi được đổi lại những phần ưu đãi tương xứng như: các loại thuế phí nhập- xuất dầu thô và sản phẩm cũng như các quyền lợi "khi sự đã rồi" trong những khâu liên quan khác như làm bãi thải, đê chắn sóng...

Thứ tư, nguồn năng lượng hóa thạch đang đứng trước sự sụt giảm về nguồn cung. Sản lượng dầu thế giới ngày càng giảm. Các nước phát triển đã không xây dựng thêm nhà máy lọc dầu để nhường đất đai cho các dự án phát triển khác. Sự cạn kiệt nguồn năng lượng hóa thạch đặt thế giới trước nhu cầu phải tìm nguồn năng lượng thay thế. Việc có thêm nhà máy lọc dầu lớn như vậy đặt ra hoài nghi về khả năng Việt Nam có nguy cơ biến thành bãi thải công nghệ lọc dầu từ các nước.

Thứ năm, vấn đề kinh tế hiện nay phải đặt trên nền tảng của địa chính trị, đặt địa chính trị trên nền tảng của viễn cảnh lâu dài. Trong bối cảnh tình hình hiện nay, chúng ta cũng không loại trừ một “cái bóng khổng lồ” phía sau Tập đoàn Dầu khí Thái Lan.

PetroTimes: Vậy quan điểm của ông đồng ý hay phản đối dự án này?

TS Nguyễn Đông Hải: Chúng ta không phản đối dự án này. Ai đầu tư vào Việt Nam tôi cũng ủng hộ chứ không phải khép kín. Nhưng có mảng kinh tế ta ủng hộ, có mảng kinh tế ta hạn chế, có mảng ta từ chối. Với dự án này, tôi chọn phương án hạn chế chứ không phản đối.

Hạn chế ở chỗ Chính phủ, các bộ ngành, địa phương cần xem cân đối về mặt cung cầu, quy hoạch lọc hóa dầu có đảm bảo hay không.

Đối tác đó mạnh về lĩnh vực đó không, mạnh ở điểm nào? Kĩ thuật hay vốn hay “quan hệ đấu lưng”, tức làm ăn lâu dài với nhau. Ngoài ra, phải xem xét địa chính trị của vị trí đó. Một dự án kinh tế lớn phải cân đo các yếu tố đó.

PetroTimes: Vậy theo ông vì sao PTT lại chọn Việt Nam để đầu tư nhà máy lọc dầu lớn như vậy?

TS Nguyễn Đông Hải: Xét về tiềm năng, xét trên mặt kinh tế và cả địa chính trị, Việt Nam tuy còn kém về kinh tế nhưng về mặt lâu dài, 20 năm nữa, Việt Nam nếu biết thay đổi sẽ phát triển rất mạnh. Nhà máy của PTT nếu được đầu tư khoảng 7 - 8 năm nữa sẽ cho ra sản phẩm đầu tiên. Mỗi năm dân số Việt Nam tăng thêm khoảng 1 triệu người. Như vậy trong vòng 10 năm nữa dân số Việt Nam sẽ trên 100 triệu dân. Cùng với số dân đông và kinh tế phát triển mạnh mẽ, vị trí của Việt Nam trong ASEAN sẽ là đáng kể, nhất là về mặt lâu dài. Cho nên PTT sẽ thu được nhiều lợi nhuận từ điều này nên họ chọn Việt Nam để đầu tư.

Xin cảm ơn ông!

Lương Thu Mai (Thực hiện)