Phục hồi hoàn toàn sau đột quỵ chỉ trong 3 ngày

Trường hợp ông Đỗ Văn H., 42 tuổi, ngụ tại TPHCM, có thói quen hút thuốc lá từ 1,5 – 2 gói/ngày trong vòng 10 năm nay. Cách đây 1 tuần, vào lúc 2 giờ sáng, người nhà phát hiện người bệnh đột ngột khó nói, méo mặt, xoay mắt và đầu sang một bên, liệt nửa người trái, không tiếp xúc. Người bệnh nhanh chóng được cấp cứu tại BV ĐHYD vào lúc 3 giờ 30 sáng. Ngay lập tức, quy trình báo động đỏ về đột quỵ được khởi động trong đêm, tranh thủ từng phút cứu người bệnh với sự tham gia tổng lực của các y bác sĩ của Khoa Cấp cứu, Đơn vị Đột quỵ Khoa Thần kinh, Khoa Chẩn đoán hình ảnh và ê kíp y bác sĩ can thiệp mạch máu não.

Ông H. được khám, chụp CT khẩn và được chẩn đoán nhồi máu não vùng thân não, tắc động mạch đốt sống thân nền. Người bệnh được chích thuốc tiêu sợi huyết tĩnh mạch và chuyển ngay lên phòng can thiệp chỉ trong 1 giờ sau đó. Qua hình chụp DSA cho thấy người bệnh bị tắc động mạch thân nền, được tái thông động mạch tắc bằng kỹ thuật mới kết hợp hút bằng ống thông lớn và kéo huyết khối bằng stent. Tái thông thành công sau 30 phút. 6 giờ sau can thiệp, người bệnh phục hồi nhanh chóng, nói chuyện được tuy còn ngọng, bớt yếu liệt nửa người, không còn xoay mắt và đầu sang bên, tỉnh táo tiếp xúc tốt. 3 ngày sau can thiệp, người bệnh hồi phục gần như hoàn toàn, nói chuyện rõ, không yếu liệt chi, tỉnh táo hoàn toàn.

Trường hợp thứ 2 là người bệnh Nguyễn Văn T., 46 tuổi, ngụ ở Tiền Giang, tiền căn đột quỵ não do tắc động mạch giữa cách đây 2 năm và được điều trị nội khoa. Trong lần tái khám cách đây 5 ngày, người bệnh được chụp mạch máu não bằng CT scan thì thấy tắc mạch máu não cũ nên có chỉ định nhập viện để chụp DSA mạch não khảo sát. Đang nằm viện thì người bệnh đột ngột lơ mơ, tiếp xúc kém, liệt mặt 1 bên, yếu nửa người bên phải, phát âm không rõ. Người bệnh được phát hiện triệu chứng chỉ vài phút sau khởi phát và quy trình khẩn dành cho cấp cứu đột quỵ được khởi động ngay. Hình ảnh học CT Scan loại trừ xuất huyết, DSA khảo sát được thực hiện chỉ 30 phút sau khởi phát triệu chứng, phát hiện huyết khối tắc động mạch não.

Người bệnh được can thiệp lấy huyết khối, kết hợp hút bằng ống thông lớn và rút huyết khối cơ học bằng stent. Huyết khối được lấy ra chỉ 40 phút sau can thiệp. Người bệnh hồi phục gần như hoàn toàn sau can thiệp 3 giờ. Đây là một trường hợp điển hình rất may mắn khi được cấp cứu tại chỗ và xử trí nhanh, tranh thủ từng phút vàng cứu người bệnh, giúp người bệnh có sự phục hồi ngoạn mục và nhanh chóng.

Theo TS.BS Nguyễn Bá Thắng – Trưởng Đơn vị Đột quỵ BV ĐHYD, hai trường hợp trên là dạng đột quỵ cấp do bị lấp mạch não (tắc mạch máu lớn trong não). Theo Tổ chức Y tế thế giới thì đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam (chiếm hơn 20% các trường hợp tử vong mỗi năm). Ước tính mỗi năm ở Việt Nam có hơn 200.000 trường hợp đột quỵ, khoảng 50% tử vong. Bên cạnh đó, theo các thống kê từ Mỹ thì trong các trường hợp đột quỵ, 80 - 85% là nhồi máu não, phần nửa trong số đó (khoảng 40% các trường hợp đột quỵ) là do tắc các mạch máu lớn trong não như trường hợp hai người bệnh điển hình nêu trên.

Đột quỵ nói chung và đột quỵ lấp mạch não nói riêng có nguy cơ tử vong khá cao và nguy cơ để lại di chứng tàn tật ảnh hưởng cuộc sống người bệnh sau này cũng rất cao (khoảng 10 - 20% tử vong và hơn 80% di chứng nặng nề nếu không điều trị kịp thời). Với các tiến bộ trong điều trị đột quỵ hiện nay, nếu người bệnh đột quỵ lấp mạch não có tắc các mạch máu lớn trong não được tiếp cận điều trị trong thời gian vàng với thuốc tan huyết khối (trong 4,5giờ đầu) và can thiệp tái thông mạch não (trong 6 giờ đầu), thì cơ hội để người bệnh hồi phục có thể tự sinh hoạt về sau là hơn 50%.

Tuy nhiên, theo TS. BS Nguyễn Bá Thắng, phần lớn người bệnh đột quỵ không đến được bệnh viện trong thời gian vàng. Tại BV ĐHYD, tỉ lệ người bệnh đột quỵ nhập viện cấp cứu sớm trong vòng 6 giờ kể từ khi khởi phát chỉ khoảng 5%. "Chạy đua với thời gian" là vấn đề khó khăn nhất trong điều trị loại bệnh lý này.

BS CKI. Trần Quốc Tuấn – Khoa ngoại Thần kinh BV ĐHYD cho biết: “Với kỹ thuật kết hợp hút và kéo huyết khối thì hơn 95% các trường hợp tắc các mạch máu lớn trong não có thể tái thông thành công với nguy cơ không quá cao. BV ĐHYD là một trong những bệnh viện đầu tiên cả nước áp dụng phương pháp này để điều trị các trường hợp tắc mạch máu lớn nội sọ, khi hút hoặc rút huyết khối đơn thuần không tái thông được mạch máu hoàn toàn”. Hiện tại khi người bệnh đột quỵ được phát hiện, thì với hệ thống báo động được khởi động khẩn cấp, người bệnh sẽ được tiếp cận chẩn đoán - điều trị ngay trong vòng 15 – 30 phút.

Mai Phương