Vì sao tăng trưởng kinh tế quý I/2017 thấp hơn quý I/2016?

Toàn cảnh buổi họp báo.

Sáng 29/3, Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đã tổ chức họp báo thông tin về tình hình kinh tế - xã hội quý I/2017.

Theo Tổng cục Thống kê, trong quý I/2017, tăng trưởng kinh tế (GDP) ước đạt 5,1%, tuy cao hơn mức tăng trưởng quý I các năm 2012 - 2014 nhưng thấp hơn mức tăng trưởng 6,12% của cùng kỳ năm 2015 và 5,48% của cùng kỳ năm 2016.

Xét về từng ngành cụ thể, ngành nông nghiệp đã cho thấy dấu hiệu khả quan với mức tăng trưởng 1,38% so với cùng kỳ năm 2016, đóng góp 0,12 điểm phần trăm vào mức tăng trưởng chung; ngành lâm nghiệp tăng 4,94%, đóng góp 0,03 điểm phần trăm; ngành thủy sản tăng 3,5%, đóng góp 0,09 điểm phần trăm.

Trong khu vực công nghiệp và xây dựng, ngành công nghiệp chỉ tăng 3,85% so với cùng kỳ 2016, mức thấp nhất kể từ năm 2011 trở lại đây, trong đó, ngành khai khoáng sụt giảm mạnh, bằng 90% cùng kỳ năm trước, làm giảm 0,76 điểm phần trăm mức tăng trưởng chung; Ngành chế biến, chế tạo đạt mức tăng trưởng 8,3% (giảm đáng kể so với mức tăng trưởng 9,7% của cùng kỳ 2015 và 8,94% của cùng kỳ 2016), đóng góp 1,46 điểm phần trăm. Ngành xây dựng cũng tăng trưởng thấp hơn cùng kỳ 2016 khi chỉ đạt mức 6,1% so với 8,6% và đóng góp 0,3 điểm phần trăm vào tăng trưởng chung.

Với khu vực dịch vụ, đóng góp của một số ngành có tỉ trọng lớn vào mức tăng trưởng chung như Bán buôn và bán lẻ tăng 7,3% so với cùng kỳ, đóng góp 0,77 điểm phần trăm; Dịch vụ lưu trữ và ăn uống tăng 6,03%, đóng góp 0,03 điểm phần trăm; Hoạt động tài chính, ngân hàng và bảo hiểm tăng 7,76%, đóng góp 0,31 điểm phần trăm; Hoạt động kinh doanh bất động sản tăng 3,72%, đóng góp 0,23 điểm phần trăm.

Về cơ cấu nền kinh tế quý I/2017, Khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm tỉ trọng 11,19%; Khu vực công nghiệp và xây dựng chiếm 34,06%; Khu vực dịch vụ chiếm 43,99%...

Lý giải về việc tăng trưởng quý I/2017 đạt thấp, ông Hà Quang Tuyến - Vụ trưởng Vụ Hệ thống Tài khoản quốc gia (Tổng cục Thống kê) cho hay: Tổng cục Thống kê đã thực hiện một khảo sát với 20 nước, trong đó có nước phát triển, đang phát triển với các nước có quy mô lớn như Hoa Kỳ, Trung Quốc. Kết quả cho thấy, trong quý I/2017, có 11 nước có tốc độ tăng trưởng cao hơn dự báo và có 9 nước bằng hoặc thấp hơn dự báo, trong đó có Trung Quốc, Indonesia, Ấn Độ và Việt Nam.

“Nhìn một cách tổng quan có thể nói, trong quý I/2017, bức tranh kinh tế thế giới có xu hướng tích cực. Tuy nhiên, xu hướng này được phản ánh không đồng đều ở các khu vực khác nhau và cũng có nhiều khó khăn, thách thức” - ông Tuyến nhấn mạnh.

Ảnh minh họa.

Đề cập cụ thể về vấn đề tăng trưởng quý I/2017 của Việt Nam thấp hơn so với cùng kỳ 2016, ông Tuyến cho rằng có 3 nguyên nhân đã tác động đến vấn đề này.

Thứ nhất, tình hình khô hạn, xâm nhập mặn trong năm 2016 tiếp tục ảnh hưởng đến trồng trọt trong quý I của vùng đồng bằng sông Cửu Long. Điều này thể hiện rõ nhất và được tính vào quý I/2017 bao gồm diện tích lúa mùa và lúa đông xuân thì lúa mùa của đồng bằng sông Cửu Long bị giảm diện tích 55 ngàn ha, còn vụ đông xuân ở miền Bắc giảm 17 ngàn ha. Như vậy, cả 2 vụ này làm cho việc trồng trọt lúa năm 2017 giảm 72 ngàn (tương đương 4,1%), làm giảm sản lượng lúa mùa, lúa đông xuân trong quý I/2017 giảm so với quý I/2016 hơn 330 ngàn tấn.

Thứ hai, ngành công nghiệp tăng trưởng thấp và giảm so với quý I/2016 và chủ yếu tập trung vào công nghiệp chế biến, chế tạo. Nguyên nhân dẫn đến thực tế này chủ yếu là tăng trưởng của lĩnh vực chế biến thực phẩm của quý I/2017 chỉ đạt 4,4% nhưng cùng kỳ năm 2016 là 8,6%; sản xuất điện tử tăng trưởng (-1%), trong khi quý I/2016 tăng trưởng 11%. Hiện tượng này chủ yếu do giá trị sản xuất của Tập đoàn Samsung giảm 3,8%.

Một nguyên nhân nữa theo Vụ trưởng Tuyến là do trong quý I/2017, Việt Nam tiếp tục thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng, trong đó mục tiêu tăng trưởng phụ thuộc vào khai thác tài nguyên đã có sự điều chỉnh và từ đó có sự tác động, điều chỉnh đến ngành khai khoáng. Vậy nên, trong quý I/2017, kết quả của ngành khai khoáng đều tăng trưởng thấp so với quý I/2016. Chính vì vậy, tính chung trong quý I/2017, toàn ngành khai khoáng chỉ đạt 90%, tức (-10%) so với quý I/2016.