Hàng loạt đại gia dầu khí tháo chạy khỏi Việt Nam

Ảnh minh họa.

UBND tỉnh Bình Định mới đây đã tuyên bố rút Dự án Tổ hợp lọc hoá dầu Nhơn Hội ra khỏi Quy hoạch phát triển dầu khí Việt Nam đến năm 2025.

Trước đó, UBND tỉnh Bình Định đã họp và ra quyết định chấm dứt dự án với lý do được đưa ra là do dự án kéo dài quá lâu trong khi phía chủ đầu tư là Tập đoàn PTT (Thái Lan) đưa ra nhiều điều kiện Chính phủ Việt Nam và tỉnh Bình Định không thể đáp ứng được.

Lãnh đạo tỉnh Bình Định cũng lo ngại, dự án Tổ hợp lọc hoá dầu Nhơn Hội nếu được đầu tư sẽ ảnh hưởng đến môi trường nhất là thành phố Quy Nhơn vì đây là địa điểm “nhạy cảm”, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường. Nếu kéo dài, không biết bao giờ dự án mới thành hiện thực và chậm một ngày tỉnh Bình Định mất đi cơ hội. Do đó, Ban thường vụ Tỉnh ủy quyết định chấm dứt dự án để chờ nhà đầu tư cấp một đầu tư hạ tầng kinh tế, kêu gọi dự án khác.

Về phía PTT, vào cuối tháng 6/2016, truyền thông nước ngoài đã đưa thông tin cho biết, Tập đoàn này cho biết, hoãn kế hoạch xây dựng Tổ hợp lọc hoá dầu Nhơn Hội do bối cảnh thị trường dầu thế giới còn nhiều biến động, và phía PTT cần thời gian xem xét thêm.

Trước lọc dầu Nhơn Hội, một đại gia khác đến từ Nga - Tập đoàn Gazprom Neft (GPN) giữa tháng 6 vừa qua cũng đã chính thức có thông báo ngừng đàm phán mua lại 49% cổ phần nhà máy lọc dầu Dung Quất với giá trị khoản đầu tư từng được dự báo lên tới 1,5 - 3 tỷ USD do không thỏa mãn với các điều kiện mà phía Việt Nam đề xuất.

“Thoạt đầu, các điều kiện giả định lợi nhuận thích hợp với khoản đầu tư. Bây giờ phía Việt Nam chưa sẵn sàng chấp thuận cho dự án này những ưu đãi mà chúng tôi trông đợi, tương ứng với mức sinh lợi thấp hơn. Chúng tôi không thể đầu tư với mức sinh lợi thấp, các cổ đông của chúng tôi cũng vậy”, ông Dyukov nói.

Một dự án khác là Tổ hợp lọc hoá dầu niềm Nam (Long Sơn, Bà Rịa – Vũng Tàu) có vốn đầu tư dự kiến 4 tỷ USD trì hoãn 8 năm, trong đó có nguyên nhân, Tập đoàn Qatar Petroleum (Qatar) đã rút khỏi dự án vào năm 2015.

Dự án do liên doanh giữa PVN, Tập đoàn SCG và Tập đoàn Qatar Petroleum (Qatar) làm chủ đầu tư, việc Qatar rút khỏi dự án đã tác động không nhỏ đến tiến độ của toàn bộ dự án. Sau đó, phía SCG cũng cho hay, họ đã tìm được đối tác mới cho dự án, còn nhà thầu cũng đã sẵn sàng triển khai dự án, song không tiết lộ thông tin về đối tác mới này.

Vì đâu nên nỗi?

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trần Bạt, khi được hỏi về “siêu dự án” lọc dầu Nhơn Hội ngay trước thời điểm tỉnh Bình Định tuyên bố chấm dứt hoàn toàn dự án này từng khẳng định: "Không có dự án nào hơn 20 tỷ USD tại Việt Nam cả. Thái độ dè dặt đối với dự án Nhơn Hội là một phản ứng tệ".

Theo ông Bạt, đối với Việt Nam những dự án một tỷ đô là không có bởi với GDP đầu người của Việt Nam chỉ hơn 1.000 USD nếu không tính đến sức mua thì không thể gánh nổi và có thể đem lại lợi nhuận cho dự án đó.

"Chỉ cần đi qua một phân tích đơn giản như vậy là có thể thấy. Còn những dự án hơn 1 tỷ USD là người ta mượn một vùng đất có tiêu chuẩn môi trường không khắt khe lắm để kinh doanh có nhiều lãi hơn, nhằm cạnh tranh với đại bộ phận các dự án trên những vùng đất có những tiêu chuẩn môi trường khắt khe", ông Bạt nói.

Trao đổi với báo chí trước đó, GS.TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp Hội doanh nghiệp đầu tư nước ngoài thẳng thắn: "Tôi ủng hộ việc các nhà đầu tư ngoại rút khỏi những dự án lọc dầu ở Việt Nam. Bởi vì trữ lượng dầu của Việt Nam không nhiều lắm, mỗi năm khai thác 14-15 triệu tấn dầu thô, như vậy chỉ 15-20 năm nữa là hết dầu. Nếu nhập dầu thô để sản xuất dầu tinh ở Việt Nam, rồi xuất khẩu thì giá trị gia tăng chỉ thêm 10%. Gần đây trên thế giới nguồn cung dầu thừa, giá dầu giảm mạnh, cho nên doanh nghiệp đầu tư cũng không lãi bao nhiêu nên họ rút".

“Quan điểm của tôi từ lâu là không nên thêm nhà máy lọc dầu nữa. Công suất các nhà máy như trong quy hoạch dầu khí đã là đủ rồi. Chúng ta có nhiều hiệp định thương mại tự do mới, có cơ hội chọn các nhà đầu tư vào công nghệ cao, thân thiện với môi trường, tiết kiệm năng lượng, dại gì chọn lọc dầu", GS Nguyễn Mại nhấn mạnh.

Tại hội thảo ở Đại học Kinh tế Quốc dân hồi đầu năm, chuyên gia kinh tế TS Cấn Văn Lực cho rằng, việc giá dầu giảm mạnh nên nhiều chủ đầu tư không đầu tư thêm vào dầu nữa.

"Tập đoàn PTT của Thái Lan ở Bình Định từng nói luôn giá dầu giảm chúng tôi đầu tư làm gì. Hiện nay cả Mỹ, Trung Đông ngừng không triển khai tiếp các dự án như vậy. Thực tế, giá dầu giảm xuống mức thấp khiến các doanh nghiệp năng lượng thế giới phải cắt giảm đầu tư. Hãng tư vấn Wood Mackenzie cho hay có đến 68 dự án dầu khí lớn với tổng trị giá 380 tỉ USD đã và đang bị trì hoãn", ông Lực nói.