Ổn định mặt bằng lãi suất

Kết quả khả quan

Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 4-2017, Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho hay, tình hình kinh tế - xã hội 4 tháng đầu năm 2017 tiếp tục có chuyển biến tích cực. Tăng trưởng các ngành kinh tế tiếp tục phục hồi, nhất là sản xuất công nghiệp tháng 4 tăng 7,4%, cao hơn 4,2% của quý I; Tín dụng tăng cao nhất trong 6 năm gần đây, đạt 4,86%, cùng kỳ chỉ 3%; Xuất khẩu tiếp tục tăng mạnh (tăng 15,4%, nhất là nhóm hàng công nghiệp chế biến, nông sản); Vốn FDI đăng ký mới, góp cổ phần và đăng ký bổ sung đạt 10,6 tỉ USD, tăng 40,5%…

Mặc dù đã đạt được những kết quả khả quan như trên, nhưng theo Bộ trưởng Mai Tiến Dũng, qua phân tích, đánh giá kết quả thực hiện tháng 4 và 4 tháng đầu năm 2017, Chính phủ cho rằng, nhiệm vụ tăng trưởng 6,7% và kiểm soát lạm phát ở mức 4% là rất nặng nề. Tuy nhiên, Chính phủ vẫn kiên định, nhất quán thực hiện mục tiêu tăng trưởng và lạm phát đề ra. Bởi thực hiện được các mục tiêu này thì mới bảo đảm được các cân đối vĩ mô như ngân sách Nhà nước, nợ công, đầu tư, xuất nhập khẩu và việc làm, thu nhập, đời sống người dân.

Để thực hiện được các mục tiêu trên, tại phiên họp Chính phủ tháng 4, một trong những giải pháp được Chính phủ đặt ra là chủ động điều hành chính sách tiền tệ, bảo đảm kiểm soát được lạm phát theo mục tiêu đề ra; có các giải pháp, chính sách phù hợp để vừa kiểm soát lạm phát, vừa hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng; tiết giảm chi phí, giảm mặt bằng lãi suất, nhất là lãi suất cho vay để giảm chi phí vốn cho doanh nghiệp (DN). Tập trung vốn cho các lĩnh vực ưu tiên như nông nghiệp, DN nhỏ và vừa, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, công nghệ cao... gắn với bảo đảm chất lượng tín dụng, bảo đảm an toàn hệ thống; trong đó chú trọng đẩy mạnh cho vay gói 100.000 tỉ đồng vốn tín dụng cho nông nghiệp công nghệ cao.

Nói vậy để thấy rằng, nhiệm vụ của ngành ngân hàng trong bài toán tăng trưởng kinh tế rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế còn khó khăn, “sức khỏe” của các doanh nghiệp còn yếu. Và thực tế, ngay từ đầu năm, để hỗ trợ tăng trưởng, thực hiện các mục tiêu kinh tế vĩ mô theo tinh thần định hướng, chỉ đạo của Chính phủ, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành một loạt các chỉ thị với các yêu cầu cụ thể về nhiệm vụ của cả hệ thống ngân hàng trong năm 2017, trong đó mục tiêu ổn định lãi suất được đặt ra là yêu cầu kiên quyết.

Khách hàng giao dịch tại VietinBank

Theo đánh giá của giới chuyên gia thì đây là mức điều chỉnh không nhiều nhưng lại có giá trị vô cùng lớn đối với DN nền kinh tế. Tuy nhiên, ở chiều hướng ngược lại, nó sẽ tạo áp lực không hề nhỏ đối với hoạt động ngân hàng, bởi song song với đó, các ngân hàng còn phải thực hiện điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn theo quy định của Thông tư 06/2016/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 36/2014/TT-NHNN về các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Theo đó, hệ số rủi ro cho các khoản vay bất động sản được nâng từ 150% lên 200% từ 1-1-2017; tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung - dài hạn là 60% giảm xuống 50% từ ngày 1-1-2017 và từ ngày 1-1-2018 sẽ xuống mức 40%. Ngoài ra, đó còn là vấn đề xử lý nợ xấu, đảm bảo các mục tiêu kinh doanh như doanh thu, lợi nhuận cũng như tăng vốn điều lệ theo lộ trình phát triển…

Điều hành linh hoạt

Sự ổn định của thị trường tài chính luôn được xem là nền tảng để Chính phủ thực hiện các cân đối vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đồng thời là “liều kháng sinh” giúp nền kinh tế kháng cự với những tác động tiêu cực do quá trình hội nhập kinh tế quốc tế mang lại. Thực tế những năm qua đã cho thấy, nhờ sự quản lý, điều hành của NHNN, sự ổn định của tỉ giá đã góp phần quan trọng giảm sức ép cạnh tranh của hàng hóa thế giới với trong nước; Đảm bảo nguồn cung vốn cho các dự án đầu tư, phát triển cơ sở hạ tầng của đất nước, mở rộng, phát triển sản xuất của DN. Đồng thời giảm lãi suất cho vay, tạo điều kiện cho DN giảm áp lực chi phí, gia tăng sức cạnh tranh của hàng hóa trong nước.

Như vậy, nhiệm vụ đặt ra đối với ngành ngân hàng trong năm 2017 là vô cùng khó khăn. Theo TS Cấn Văn Lực, khó khăn đó trước hết đến từ vấn đề tỉ giá, lạm phát. Cụ thể, lạm phát năm 2017 sẽ chịu sức ép lớn do việc điều chỉnh tăng các dịch vụ công như giá dịch vụ y tế, giáo dục… và sắp tới có thể là giá điện. Câu chuyện của tỉ giá cũng vậy, nếu Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) thực hiện điều chỉnh tăng lãi suất, chính quyền Tổng thống Mỹ Donal Trump thực hiện được các kế hoạch chính sách về cơ sở hạ tầng, thuế... thì giá trị của đồng USD sẽ tăng. Giá trị đồng USD tăng sẽ tác động mạnh vào tỉ giá. Trong khi đó, nhu cầu vốn của nền kinh tế lớn với định hướng chung là 18%, các ngân hàng phải tập trung huy động vốn để cơ cấu lại nguồn vốn theo Thông tư 06.

Theo quan điểm của TS Nguyễn Đức Độ chia sẻ tại buổi tọa đàm với chủ đề “Đường đi của lãi suất năm 2017” thì nợ xấu cũng là một yếu tố thách thức mục tiêu ổn định lãi suất, tìm kiếm cơ hội giảm lãi suất cho vay. “Nợ xấu là nguyên nhân quan trọng nhất” - TS Nguyễn Đức Độ nói.

Từ thực tế trên, TS Cấn Văn Lực cho rằng: Năm 2017, áp lực tăng lãi suất là có. Nhưng nếu chúng ta quyết liệt và khéo điều hành thì mặt bằng lãi suất cho vay sẽ giữ được như hiện tại. Và để thực hiện điều này, thứ nhất cần đẩy nhanh và mạnh quá trình tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém cũng như tiến trình xử lý nợ xấu. Thứ hai là cần tìm biện pháp tăng cường huy động vốn từ dân cư để đưa vào sản xuất kinh doanh. Thứ ba là theo dõi chặt chẽ biến cố bên trong, bên ngoài để có ứng phó kịp thời. Và cuối cùng là biện pháp tâm lý.