Tái cấu trúc ngân hàng đạt cả chất và lượng

Trụ sở Ngân hàng Nhà nước.

Từ cuối năm 2011, Đảng và Chính phủ đã quyết tâm phải cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả và khả năng cạnh tranh, trong đó cơ cấu lại thị trường tài chính mà trọng tâm là tái cơ cấu hệ thống ngân hàng, các tổ chức tài chính được xác định là 1 trong 3 trọng tâm tái cơ cấu cảu nền kinh tế. Và điều này được thể hiện rõ trong Quyết định 254/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Theo Đề án 254 nêu rõ, trong giai đoạn 2011-2015, ngành ngân hàng sẽ tập trung lành mạnh hóa tình trạng tài chính và củng cố năng lực hoạt động của các tổ chức tín dụng, nhất là cải thiện mức độ an toàn và hiệu quả hoạt động của các tổ chức tín dụng. Cùng với đó, trật tự, kỷ cương và nguyên tắc thị trường trong hoạt động ngân hàng cũng phải được nâng cao.

Để đạt được mục tiêu trên, Đề án cũng đề ra một loạt các giải pháp như khuyến khích việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại các tổ chức tín dụng theo nguyên tắc tự nguyện, bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền và các quyền, nghĩa vụ kinh tế của các bên có liên quan theo quy định của pháp luật. Và theo đánh giá của PGS.TS Trần Hoàng Ngân, đại biểu Quốc hội thành phố Hồ Chí Minh tại buổi Tọa đàm với chủ đề “Nhu cầu hoàn thiện pháp luật nhằm thúc đẩy Tái cơ cấu hệ thống ngân hàng, xử lý nợ xấu và đáp ứng yêu cầu hội nhập” thì kết quả tái cấu ngân hàng đã đạt được nhiều kết quả rõ nét.

Về mặt lượng, quá trình tái cơ cấu đạt mục tiêu là hợp nhất sáp nhập, mua lại các ngân hàng yếu kém. Trước khi tái cơ cấu, hệ thống có 42 ngân hàng thương mại (chỉ tính riêng khối quốc doanh và cổ phần). Nhưng sau những thương vụ sáp nhập đã và đang định hình, con số này hiện chỉ còn 34 ngân hàng thương mại.

Đặc biệt, trong năm 2015, khi điều kiện cho phép, Ngân hàng Nhà nước đã áp dụng biện pháp mua lại cổ phần bắt buộc theo quy định hiện hành đối với ngân hàng yếu kém không có khả năng tự tái cơ cấu và không thể sáp nhập, hợp nhất tự nguyện được. Đây là biện pháp xử lý mạnh tay, khẳng định quyết tâm của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước trong việc kiên quyết xử lý triệt để ngân hàng yếu kém, đồng thời cảnh báo trách nhiệm của các cổ đông nói chung và răn đe các cổ đông lớn trong việc quản trị, điều hành và giám sát hoạt động của ngân hàng nhằm bảo vệ tài sản của mình tại ngân hàng.

Việc xử lý kiên quyết, dứt điểm các tổ chức tín dụng yếu kém đã góp phần quan trọng ngăn chặn nguy cơ đổ vỡ, gây mất an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng và bảo đảm an toàn tài sản của Nhà nước và nhân dân; đóng góp tích cực vào thành công của quá trình tái cơ cấu các tổ chức tín dụng Việt Nam giai đoạn 2011-2015.

Sau cuộc “đại phẫu” vừa qua, tôi đánh giá số lượng ngân hàng thương mại đang tồn tại và phát triển trên thị trường ngân hàng Việt Nam ở mức vừa phải. Đến một lúc nào đó, có thể chúng ta thấy thiếu, nhưng cũng có thời điểm lại thấy thừa. Điều này, phải do sự vận động thị trường quyết định. Còn vấn đề quan trọng đối với hệ thống ngân hàng Việt Nam không phải thừa hay thiếu, ít hay nhiều mà là kiểm soát bộ máy hoạt động làm sao hiệu quả, an toàn.

“Có thể thấy, số lượng ngân hàng giảm nhưng niềm tin của người dân vào chính sách của NHNN ngày càng được củng cố và nâng cao. Vì vậy, dù có tới 3 ngân hàng bị NHNN mua lại với giá 0 đồng, nhưng đã không diễn ra hiện tượng người dân rút tiền ồ ạt”-PGS.TS Trần Hoàng Ngân đưa quan điểm.

Về mặt chất, cũng theo PGS.TS Trần Hoàng Ngân, tái cơ cấu đã góp phần nâng cao chất lượng quản trị của hệ thống ngân hàng. Hiệu quả kinh doanh của các ngân hàng cũng đã có sự chuyển dịch khi chất lượng tài sản có, tài sản nợ đều được cải thiện. Dư nợ tín dụng tăng trở lại, kèm theo đó chất lượng tín dụng tốt hơn, nợ xấu đã được khoanh vùng giải quyết.

Trong quá trình tái cơ cấu, các tổ chức tín dụng vẫn duy trì được sự an toàn, ổn định và có bước phát triển cả về quy mô và chất lượng hoạt động, góp phần quan trọng duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, đáp ứng tốt nhu cầu vốn và dịch vụ ngân hàng phục vụ tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh và hỗ trợ tăng trưởng hợp lý, tạo động lực cho quá trình tái cấu trúc doanh nghiệp, thị trường, đầu tư và đổi mới mô hình tăng trưởng.

Và một điểm đáng chú ý, thững tồn tại, yếu kém của hệ thống các tổ chức tín dụng đã được xử lý kiên quyết và toàn diện. Môi trường kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng được lành mạnh hóa một bước, đặt nền móng quan trọng cho sự phát triển bền vững hơn của hệ thống ngân hàng ở giai đoạn phát triển tiếp theo. Năng lực tài chính của các tổ chức tín dụng được cải thiện mạnh mẽ, đáp ứng cơ bản các yêu cầu về vốn và tiêu chuẩn an toàn hoạt động ngân hàng. Các tổ chức tín dụng đổi mới nâng cao chất lượng hoạt động và dịch vụ tiện ích ngân hàng hiện đại đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu phát triển và đổi mới mô hình tăng trưởng của nền kinh tế.

Nói như vậy để thấy rằng, tái cấu trúc hệ thống ngân hàng đã được những kết quả rất đáng ghi nhận. Chất lượng hệ thống tín dụng tăng, năng lực quản trị, điều hành của các ngân hàng được cải thiện, chiến lược kinh doanh được tái cấu trúc theo hướng an toàn, hiệu quả. Điều này thể hiện quyết tâm rất lớn của Đảng, nhà nước và đặc biệt là ngành Ngân hàng trong nỗ lực mực lành mạnh hóa, tái cơ cấu hệ thống các tổ chức tín dụng.

Thanh Ngọc