Việt Nam có "át chủ bài" chống ADIZ của Trung Quốc ở Biển Đông

Trung Quốc nhiều lần đe dọa lập ADIZ ở Biển Đông

Trong một bài viết đăng trên trang mạng The National Interest (Mỹ) ngày 6/6, giáo sư Alexander L. Vuving thuộc Trung tâm Nghiên cứu An ninh châu Á-Thái Bình Dương sẽ đề cập đầy đủ về vấn đề này.

Ông Vuving nhận định rằng, Trung Quốc có thể sẽ tuyên bố lập ADIZ ở Biển Đông đúng vào lúc mà Tòa án Trọng tài Thường trực (PCA) ra phán quyết về vụ Philippines kiện bản đồ đường “lưỡi bò” mà Bắc Kinh tự vẽ ra để khẳng định chủ quyền của họ trên 80% diện tích vùng Biển Đông.

Ông nói rằng, nếu bản đồ đường “lưỡi bò” bị tòa án PCA xem là phi pháp, thì ADIZ sẽ thay thế bản đồ này như là một công cụ pháp lý để tiếp tục áp đặt chủ quyền Trung Quốc trên Biển Đông.

Trong trường hợp đó, theo giáo sư Alexander L. Vuving, Mỹ, vì không phải là một nước tranh chấp chủ quyền biển đảo của Trung Quốc, sẽ không thể làm gì khác hơn là gửi các máy bay ném bom và chiến đấu vào trong vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông để tỏ thái độ không chấp nhận quyết định này, tương tự như họ đã làm đối với ADIZ trên biển Hoa Đông do Trung Quốc đơn phương lập ra vào năm 2013.

Giáo sư Vuving còn cho rằng Washington cũng có thể gia tăng tuần tra trên Biển Đông và điều thêm tàu và máy bay đến sát các đảo mà Trung Quốc đang chiếm giữ. Nhưng sự hiện diện gia tăng này sẽ không thấm vào đâu so với đội ngũ hàng trăm tàu vũ trang của Trung Quốc thường xuyên có mặt tại Biển Đông.

Nhưng còn các nước tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc ở Biển Đông sẽ phản ứng như thế nào? Theo nhận định của giáo sư Vuving, trong ván bài này, các nước kia có những lá bài rất tốt, mà những lá bài tốt nhất là nằm trong tay Việt Nam.

Trước hết là đối với Philippines, nếu Trung Quốc lập ADIZ ở Biển Đông, Manila có thể tăng cường hiệp định hợp tác quốc phòng với Washington và cho Mỹ sử dụng thêm căn cứ hải quân của Philippines để nâng cao khả năng của Mỹ đối phó với Trung Quốc trên Biển Đông.

Theo giáo sư Vuving, Malaysia và Việt Nam có thể theo chân Philippines kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế, cũng như cho Mỹ tiếp cận dễ dàng hơn các căn cứ hải quân và không quân trên các bờ biển hướng về Biển Đông. Ông Vuving nhận định, Việt Nam có lợi thế hơn vì Vịnh Cam Ranh và Đà Nẵng là hai địa điểm tốt nhất để vô hiệu hóa các tác động của những đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng ở Biển Đông.

Mặt khác, theo ông Vuving, Việt Nam cũng có thể gây áp lực rất mạnh lên Trung Quốc nếu Hà Nội kiện Bắc Kinh ra trước tòa án quốc tế. Việc Trung Quốc lập ADIZ chồng lấn lên không phận Việt Nam sẽ là giọt nước làm tràn ly, Hà Nội sẽ không còn e ngại kiện láng giềng khổng lồ ra tòa.

Đối lại với ADIZ của Trung Quốc, Việt Nam cùng với Philippines và Malaysia, cũng có thể tuyên bố lập một ADIZ riêng. Theo giáo sư Vuving, một vùng ADIZ của Việt Nam bao phủ luôn cả quần đảo Hoàng Sa sẽ gây những tác hại mà Trung Quốc cố tránh.

Lý do là vì cho tới nay Bắc Kinh chỉ công nhận có tranh chấp trên quần đảo Trường Sa, còn Hoàng Sa không có tranh chấp gì mặc dù Trung Quốc đã chiếm giữ hoàn toàn và kiểm soát từ năm 1974 của Việt Nam.

Giáo sư Vuving kết luận, việc Trung Quốc tuyên bố lập vùng ADIZ ở Biển Đông không hẳn là vấn đề thời điểm nữa, mà tùy thuộc nhiều vào phản ứng của các nước đang tranh chấp.