Tương lai quan hệ Nga - Thổ sau lời xin lỗi chân thành của Ankara?

Nga – Thổ từng có mối quan hệ tốt đẹp (Trong ảnh: Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan)

Trích thư xin lỗi của ông Erdogan

Ngày 27/6, Tổng thống Nga Putin đã nhận được thư xin lỗi từ Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ về vụ việc đã nêu, đại ý nói rằng Nga là đất nước bạn bè và là đối tác chiến lược, vì thế Thổ Nhĩ Kỳ không muốn mối quan hệ bị phá hỏng.

Bức thư có những đoạn như sau (do văn phòng quan hệ báo chí Điện Kremlin cung cấp cho báo giới):

“Tôi xin nói lời xin lỗi. Hãy tha lỗi cho chúng tôi. Tôi xin chia sẻ nỗi đau từ trái tim mình. Chúng tôi coi gia đình của phi công anh hùng liệt sĩ Nga như một gia đình của người Thổ Nhĩ Kỳ. Để làm giảm gánh nặng đau thương, mất mát, chúng tôi sẽ thực hiện bất cứ yêu cầu nào từ phía Nga”.

“Chúng tôi chưa bao giờ có ý định cố tình bắn hạ bất cứ chiếc máy bay nào của Nga”.

“Những kẻ giết chết phi công Nga Oleg Peshkov sẽ bị pháp luật Thổ Nhĩ Kỳ trừng trị đích đáng”.

Chính khách Nga dự báo về quan hệ Nga - Thổ

Bà Valentina Matveenko, Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga:

“Thư xin lỗi của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ là cơ sở cho việc làm tan băng và khôi phục từng bước quan hệ giữa hai nước. Tôi rất tiếc vì lời xin lỗi này đã đến quá muộn, nhưng thà muộn còn hơn không bao giờ”.

Ông Alexander Shokhin, Chủ tịch Liên hiệp Công nghiệp Nga:

“Tôi không nghĩ mọi chuyện sẽ trở nên tốt đẹp ngay tức khắc. Nhưng từng bước, từng bước, với sự thông hiểu lẫn nhau cả trong những vấn đề khác, mối quan hệ sẽ phục hồi nguyên vẹn sau vài năm nữa. Tôi tin là như thế. Theo tôi, trước sẽ là việc dỡ bỏ cấm vận đối với hàng hóa Thổ, tiếp đến là nới lỏng hoặc bỏ hẳn những quy định hạn chế hoạt động của các doanh nghiệp thổ Nhĩ Kỳ trên đất Nga. Việc phục hồi dòng khách du lịch Nga đến Thổ Nhĩ Kỳ sẽ khó khăn hơn, vì ở đó, nguy cơ từ các mối đe dọa khủng bố vẫn còn cao”.

Phó chủ tịch Quốc hội Nga, Phó tổng thư ký đảng nước Nga thống nhất, ông Sergey Zheleznyak:

“Lời xin lỗi của ông Erdogan chỉ có thể được chấp nhận nếu các nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ chấm dứt việc đàn áp thiểu số người Kurd, ngưng toàn bộ mối quan hệ với bọn khủng bố, đồng thời cải thiện tốt mối quan hệ với chính quyền Syria và Iraq”.

Quyền tổng thống nước cộng hòa tự trị Chechnya, ông Ramzan Kadyrov:

“Điều này (việc phía Thổ xin lỗi) đã cho thấy nước Nga đã xử sự đúng ngay từ đầu trong vấn đề này. Nhưng chỉ xin lỗi và bồi thường vẫn chưa đủ. Tôi nghĩ Thổ Nhĩ Kỳ phải trừng trị thích đáng những kẻ thủ phạm gây ra vụ khủng hoảng này thì mọi chuyện mới có thể ổn được”.

Ông Konstantin Kosachev, chủ tịch Ủy ban đối ngoại của Hội đồng Liên bang Nga:

“Thổ Nhĩ Kỳ đã đáp ứng hai yêu cầu cơ bản của phía Nga là “xin lỗi” và “bồi thường”, nhưng đó chỉ là “điều kiện cần”. “Điều kiện đủ” để bình thường hóa quan hệ là việc Ankara phải thay đổi đường lối chính đối ngoại của mình trức các cuộc xung đột ở Trung Đông và Syria nói riêng. Nếu thổ Nhĩ Kỳ còn tiếp tục đàn áp người Kurd và ủng hộ phe đối lập ở Syria thì quá trình bình thường hóa quan hệ Nga Thổ sẽ không dễ dàng”.

Về việc bãi bỏ lệnh hạn chế nhập nông sản Thổ

Bộ trưởng Nông nghiệp NgaAlexander Tkachev:

“Tôi chưa được thông báo chính thức về chuyện Nga sẽ bãi bỏ cấm vận kinh tế đối với Thổ Nhĩ Kỳ. Bãi bỏ hay không sẽ do Chính phủ quyết định. Riêng tôi cho rằng người dân Nga chúng ta vẫn có thể sống khỏe dù không có rau quả, nông sản Thổ. Nền nông nghiệp Nga, dù phải gặp một số khó khăn, vẫn có thể bảo đảm nông sản cho nhân dân. Ngoài ra, chúng ta còn có nhiều nguồn nhập khẩu khác, chẳng việc gì phải trông đợi vào Thổ Nhĩ Kỳ. Tôi nhĩ tằng bên các lĩnh vực khác như công nghiệp, dầu khí, năng lượng… cũng thế thôi”.

Về vần đề khôi phục dòng khách du lịch Nga đến Thổ Nhĩ Kỳ

Phó chủ tịch Ủy ban kinh tế của Quốc hội Nga đồng thời là Chủ tịch tiểu ban phụ trách ngành du lịch (RCT) của Ủy ban này, ông Mikhail Emelyanov:

“Các chuyến bay thương mại chở khách giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ chắc chắn sẽ phục hồi nhanh chóng sau khi tổng thống Thổ đưa ra lời xin lỗi, nhưng với điều kiện Ankara thành thực ăn năn hối lỗi và bảo đảm không bao giờ thực hiện một “cú đâm từ sau lưng”. Nếu điều đó là sự thật thì cho rằng sẽ không có lý do gì để hai nước phục hồi mối quan hệ hoàn hảo như trước đây trong lĩnh vực du lịch. Về mặt kỹ thuật, việc phục hồi các chuyến bay chẳng có gì là khó cả”.

Bà IrinaTyurina, Thư ký báo chí RCT:

“Sau khi có lệnh cấm vận, chúng tôi đã hả hê khi nhìn thấy các bãi biển của Thổ Nhĩ Kỳ vắng teo, vì trước đó, người Nga là khách hàng chủ lực của các khu du lịch ở nước này. Tuy nhiên, hiện trạng này (du khách Nga được khuyến cáo không nên đến Thổ Nhĩ Kỳ, hoặc tự mình không muốn đến, do mâu thuẫn giữa hai nước) cũng gây không ít khó khăn cho ngành du lịch của Nga. Các công ty du lịch Nga phải vất vả tìm thị trường mới, du khách Nga cũng mất đi nơi chốn nghỉ ngơi quen thuộc của họ. Theo bà Tyurina, nếu Chính phủ Nga tuyên bố dỡ bỏ lệnh cấm vận với Thổ Nhĩ Kỳ, các chuyến bay (phục vụ du khách Nga đến Thổ) sẽ phục hồi sau một hai tuần và chỉ sau chừng một tháng, các bãi biển của đất nước này sẽ lại tràn ngập du khách Nga như trước đây.

Dĩ nhiên tất cả nhữ điều trên đây chỉ là bình luận và dự đoán. Sự việc sẽ diễn tiến trên thực tế như thế nào còn phụ thuộc vào quyết định của Điện Kremlin. Xin chờ hạ hồi phân giải