Nga đề xuất chuyển đổi uranium của Iran, cứu vãn đàm phán hạt nhân

Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov. Ảnh TASS

Đề xuất này được đưa ra trong bối cảnh hai bên vẫn chưa tìm được tiếng nói chung, đặc biệt là về cách xử lý uranium làm giàu ở mức cao (HEU) – loại vật liệu có thể sử dụng để chế tạo vũ khí. Trong khi Iran khẳng định kho dự trữ uranium của họ vẫn nằm trong giới hạn được phép theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015 (JCPOA), thì Mỹ lại yêu cầu Tehran phải loại bỏ hoàn toàn lượng uranium có khả năng sử dụng cho mục đích quân sự.

Vai trò trung gian của Nga

Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov cho biết, đề xuất này là một giải pháp kỹ thuật khả thi nếu cả hai bên chấp thuận. Người phát ngôn Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov, cũng xác nhận kiến nghị này vẫn đang được cân nhắc, và cần sự đồng ý của cả Iran lẫn Mỹ để có thể triển khai.

Với vai trò là cường quốc hạt nhân sở hữu công nghệ tiên tiến và là đồng minh của Iran, Nga đang tự định vị mình là trung gian đáng tin cậy. Nước này cũng từng có kinh nghiệm tiếp nhận và chuyển hóa uranium làm giàu từ các quốc gia khác, theo đúng các tiêu chuẩn quốc tế về không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Hy vọng cho tiến trình đàm phán

Mặc dù ý tưởng này không mới, nhưng nó được đưa ra đúng thời điểm các cuộc đàm phán song phương giữa Iran và Mỹ rơi vào bế tắc kéo dài. Các cuộc gặp gần đây giữa hai nước tại Oman và châu Âu đều chưa đem lại đột phá, chủ yếu do chưa có sự thống nhất về việc xử lý lượng uranium dư thừa của Iran. Việc chuyển một phần uranium ra nước ngoài từng được xem là giải pháp khả thi, nhưng đến nay vẫn chưa được thực hiện.

Ảnh hưởng đến thị trường năng lượng

Nếu đề xuất của Nga được chấp thuận và triển khai, điều này không chỉ giúp giảm căng thẳng hạt nhân, mà còn có thể tăng nguồn cung nhiên liệu hạt nhân cho các nhà máy điện dân sự – không chỉ ở Iran mà còn tại các quốc gia khác nếu được phép xuất khẩu. Mặc dù quá trình chuyển hóa uranium làm giàu thành nhiên liệu dân sự vốn là điều quen thuộc trong ngành công nghiệp hạt nhân toàn cầu, nhưng thực hiện trong bối cảnh địa chính trị hiện tại là một bước đi chưa từng có tiền lệ.

Tuy vậy, để biến đề xuất này thành hiện thực, các bên liên quan vẫn cần thống nhất về nhiều yếu tố kỹ thuật, hậu cần và pháp lý. Hiện tại, chưa có bên nào xác nhận đã đạt được thỏa thuận cuối cùng.

Chứng khoán thế giới "đỏ lửa" giữa xung đột Israel - Iran leo thang

Israel tấn công phủ đầu Iran: Yếu tố địa chính trị lại một lần nữa chi phối thị trường dầu

Vì sao quan hệ Mỹ - Iran căng thẳng kéo dài nhiều thập kỷ?