Thị trường hàng tiêu dùng: Cần "liệu trình phục hồi" mới

Đây là lúc cần tập trung kích cầu tiêu dùng nội địa

Việc đứt gãy chuỗi cung ứng đã dẫn đến tình trạng số lượng cửa hàng bán lẻ giảm nhiều so với trước thời điểm bùng phát dịch Covid-19 và nhiều cửa hàng vẫn đóng cửa trong điều kiện bình thường mới. Mức độ phân phối sản phẩm của doanh nghiệp và tần suất mua hàng hóa của người tiêu dùng đều giảm. Người tiêu dùng chủ yếu mua những sản phẩm đáp ứng nhu cầu thiết yếu.

Bên cạnh hệ thống kênh phân phối hiện đại, kênh phân phối truyền thống vẫn giữ sức hút với người tiêu dùng, nhưng một số chợ không còn giữ vai trò chủ đạo như trước. Người tiêu dùng ưa chuộng mua sắm đa kênh. Mặt khác, sự phát triển như vũ bão của thương mại điện tử đang mở ra nhiều cơ hội vàng cho cả người bán lẫn người mua, làm thay đổi tâm lý, thói quen mua sắm của người tiêu dùng, nhất là đối với nhóm người tiêu dùng trẻ.

Hiện nay, người tiêu dùng có thói quen dựa vào nhiều nguồn để tham khảo thông tin về sản phẩm, thận trọng hơn khi mua sắm. Trong đó, có thể kể đến nguồn thông tin trên không gian mạng, người thân, bạn bè... được tham khảo nhiều. Ngoài ra, báo in, tạp chí, người am hiểu, chuyên gia cũng là những nguồn thông tin tham khảo quan trọng khi chọn mua nhóm sản phẩm phi thực phẩm, nhất là những sản phẩm lâu bền.

Hiện nay người tiêu dùng ưa chuộng mua sắm đa kênh

Ghi nhận từ những người bán thuộc hệ thống bán lẻ tham gia khảo sát cho thấy, có xấp xỉ 40% doanh nghiệp có sản phẩm được nhiều người mua, có thương hiệu uy tín, sản phẩm đa dạng; trên 30% doanh nghiệp được người bán đánh giá có sản phẩm mới hoặc được cải tiến; có 1/3 doanh nghiệp được người bán lẻ đánh giá vẫn duy trì hoạt động chăm sóc khách hàng, thực hiện chương trình khuyến mại, giảm giá trong bối cảnh dịch Covid-19 bùng phát. Đây là nỗ lực đáng ghi nhận của cộng đồng doanh nghiệp Việt.

Bà Văn Thị Thủy Tiên, Giám đốc tiếp thị Công ty TNHH sản xuất - thương mại dịch vụ Qui Phúc, cho biết, trong những năm gần đây, dịch bệnh đã làm thay đổi xu hướng, hành vi của người tiêu dùng. Họ hoạt động trên Internet nhiều hơn, thích mua hàng online không tiếp xúc, thanh toán không dùng tiền mặt... Trước bối cảnh đó, Qui Phúc vừa nỗ lực duy trì sản xuất kinh doanh, vừa đóng góp tích cực cho công tác xã hội - cộng đồng, chung tay đẩy lùi dịch Covid-19. Tuy vậy, doanh nghiệp vẫn cần sự tiếp sức của hiệp hội và cơ quan quản lý nhà nước trong việc đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, quảng bá sản phẩm trên Internet; tổ chức các hội chợ, triển lãm online kết nối doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao, nhận xét: Trong hai năm 2020 và 2021, trước tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng nặng nề tới doanh nghiệp, người lao động, nhưng nhiều cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền địa phương đã phản hồi, ngợi khen doanh nghiệp. Cuộc khảo sát “Người tiêu dùng bình chọn hàng Việt Nam chất lượng cao năm 2022” đã nhận kết quả đánh giá, ý kiến từ 77 sở, ngành thuộc 39 tỉnh, thành phố cho thấy, doanh nghiệp ngoài việc thực hiện tốt những quy định của pháp luật, còn có nhiều đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Lý giải nguyên nhân một số doanh nghiệp rời khỏi danh sách được người tiêu dùng bình chọn hàng Việt Nam chất lượng cao năm 2022, bà Vũ Kim Hạnh chỉ ra rằng, dịch bệnh đã khiến nhiều doanh nghiệp sản xuất thu hẹp hệ thống phân phối, từ đó mức độ tiếp cận của người tiêu dùng bị hạn chế. Người tiêu dùng hạn chế chi tiêu hơn, chỉ tập trung mua những sản phẩm đáp ứng nhu cầu thiết yếu...

Để hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh, nhất là đáp ứng xu hướng mua sắm, tiêu dùng mới, bà Vũ Kim Hạnh cho hay, trong kế hoạch của chương trình Hàng Việt Nam chất lượng cao - Chuẩn hội nhập, Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao sẽ tiếp tục hợp tác với Bộ Khoa học và Công nghệ, kết nối với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đẩy mạnh chế biến nông sản; triển khai nhiều hoạt động mới như chuẩn bị kết nối với Quỹ quốc tế (Big Idea Ventures) vận động cho “Thực phẩm đạm thay thế”, đây là một xu hướng đang phát triển mạnh trên thế giới.

Chương trình Hàng Việt Nam chất lượng cao - Chuẩn hội nhập đã xây dựng tiêu chuẩn LocalGAP như là bước đệm giữa VietGAP và GlobalGAP để đưa nông sản Việt Nam thâm nhập thị trường. Chương trình khuyến khích doanh nghiệp đầu tư và xây dựng hệ thống quản lý chất lượng và tiêu chuẩn ở mức độ địa phương và quốc tế, sau đó Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao sẽ hỗ trợ doanh nghiệp trong thương mại và hợp tác trên phạm vi toàn cầu. Tính đến thời điểm hiện tại, đã có 177 doanh nghiệp có chứng nhận “Hàng Việt Nam chất lượng cao - Chuẩn hội nhập”, trong đó có 127 doanh nghiệp thực phẩm và 50 doanh nghiệp phi thực phẩm.

Ngoài ra, một số chuyên gia đánh giá, hiện nay xuất hiện nhiều chứng nhận, giải thưởng thương hiệu có bộ tiêu chí và quy trình cấp chứng nhận chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường trong nước và ngoài nước, khiến người tiêu dùng phần nào mất niềm tin về uy tín, độ tin cậy của thương hiệu. Vì vậy, cần xây dựng và thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa những chứng nhận, giải thưởng thương hiệu uy tín, được người tiêu dùng tin cậy như Hàng Việt Nam chất lượng cao để nâng cao chất lượng hàng Việt, góp phần xây dựng thương hiệu Việt.