Phiến quân người Chad tại Trung Phi

Không hoạt động quá liều lĩnh toàn cầu giống các băng nhóm khủng bố khét tiếng trên thế giới như Al-Qaeda, Taliban…, nhóm phiến quân người Chad chủ yếu chỉ có ảnh hưởng ở các nước Trung Phi. Nhưng nếu thủ lĩnh của Al-Qaeda xuất thân là con trai một tỷ phú thì thủ lĩnh của nhóm phiến quân này, Baba Ladé xuất thân từ một kẻ tứ cố vô thân, không một đồng tiền trong túi, không một tên lính trong tay và không có chút ảnh hưởng nào trong khu vực chiếm đóng. Chỉ qua vài năm tập hợp lực lượng, Baba Ladé đã có trong tay hàng nghìn tên lính, sở hữu một số lượng lớn vũ khí hiện đại và có ảnh hưởng ngày càng lớn trong khu vực.

Chân dung thủ lĩnh của nhóm phiến quân

Baba Ladé, sinh ngày 21/7/1970 tại Gounou Gaya, Mayo Kebbi, Cộng hòa Chad, thủ lĩnh của nhóm phiến quân người Chad. Hắn đến Cộng hòa Trung Phi từ năm 2008 và sinh sống tại làng Ouandago, quận Nana Gribizi. Tại thời điểm đó, hắn được 2 người họ hàng che chở và cho ở nhờ. Trước khi tham gia thành lập nhóm phiến quân, Baba Ladé từng là trung sĩ sĩ quan chuyên nghiệp phục vụ trong lực lượng hiến binh quốc gia của Cộng hòa Chad. Nhưng do có nhiều bất đồng quan điểm với cơ quan quản lý tại Ndjamena nên đã có lúc Baba Ladé không có trong tay một tên lính, vũ khí hoặc nguồn tài chính nào.

Ngay khi tới Ouandago, Baba Ladé bắt đầu tuyển mộ các thanh niên trẻ người Peul trong bộ lạc của hắn, bộ lạc Oudda. Sau khi được tuyển mộ chính thức, số phiến quân này sẽ được hắn chia ra làm 04 loại khác nhau, gồm có: “highwaymen”, những kẻ ăn cắp gia súc; những Goumier (những binh sĩ Morocca đã từng phục vụ cho quân đội Pháp); những người hướng dẫn (những kẻ thất nghiệp); những người chăn nuôi gia súc, những người chuyên vận chuyển gia súc (những đối tượng từng bị phá sản). Tất cả những đối tượng này đều hiểu biết rất thông thạo về Cộng hòa Trung Phi và từng đi du ngoạn nhiều nơi trên đất nước này trong vài năm gần đây.

Baba Ladé - thủ lĩnh của nhóm phiến quân người Chad

Một số đặc điểm riêng biệt của nhóm phiến quân

Thời gian đầu, Baba Ladé khiến cho chính phủ Cộng hòa Trung Phi tin rằng hắn ta tới đây để đấu tranh chống lại các “highwaymen” (còn được gọi là những “Zaragunia”), những kẻ đã bắt cóc tống tiền và tấn công những ông chủ của các trại chăn nuôi gia súc. Lợi nhuận thu được từ những vụ bắt cóc tống tiền và từ việc bán số gia súc đã ăn cắp được, Baba Ladé đưa vào nguồn quỹ chung để phục vụ cho những cuộc nổi loạn sau này. Đầu tiên, Baba Ladé dùng số tiền này để mua vũ khí quân sự thay thế cho số vũ khí chúng tự làm trước đó. Những loại vũ khí đơn giản như: cung tên, mũi tên, dao rựa được nâng cấp thành AK-47s, FALs, RPG-7s, AA 52s và DKMs.

Tại thời điểm phát triển đỉnh cao vào năm 2009, nhóm phiến quân này có tới 1.000 thành viên và Baba Ladé đã chuyển căn cứ tới làng Gondova thuộc quận Ngrevai, khu Kaga Bandoro. Đây là nơi Baba Ladé tổ chức cuộc tấn công đầu tiên vào lực lượng quân đội Cộng hòa Chad, có trụ sở tại Sido và gây tổn thất rất lớn về người. Cộng hòa Chad, Cộng hòa Trung Phi và cộng đồng thế giới đã lên tiếng chỉ trích kịch liệt vụ tấn công này. Sau đó, Cộng hòa Trung Phi đã bắt giữ được Baba Ladé và trao trả đối tượng cho chính phủ Cộng hòa Chad xử lý. Tuy nhiên, hắn đã tẩu thoát, rồi quay trở lại Cộng hòa Trung Phi tập hợp lực lượng và khôi phục lại các hoạt động chống phá bạo lực của nhóm phiến quân.

Cho tới nay, thành viên của nhóm phiến quân này đã có mặt tại 9 trong số 16 khu vực thuộc Cộng hòa Trung Phi. Người dân TrungPhi rất căm phẫn vì những tội ác và số vụ chém giết mà nhóm phiến quân Baba Ladé cầm đầu gây ra trên các khu vực chúng đóng quân. Hành vi bạo tàn của chúng đã gây ra những tổn thất to lớn về người và gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới ngành chăn nuôi một trong những ngành nông nghiệp trọng yếu ở Trung Phi.

Các phiến quân người Chad

Những vụ tấn công do nhóm phiến quân gây ra tại Cộng hòa Trung Phi

- Ngày 13/11/2009: Một số thành viên nhóm phiến quân của Baba Ladé đã gây ra những vụ hiếp dâm tại Mbrès.

- Ngày 16/2/2010: Một số lượng lớn thành viên của nhóm phiến quân đã có mặt tại 10 làng ở Kaga Bandoro, nơi chúng tấn công các ông chủ trại chăn nuôi và hiếp dâm phụ nữ.

- Ngày 02/1/2011: Nhóm phiến quân nhận quân viện trợ được gửi bằng máy bay và trực thăng từ châu Âu tới các khu vực chúng đang chiếm đóng (cụ thể là 04 khu vực thuộc Ouaka Bassekotto, Haute Kotto và Ouham), sau đó tổ chức bắt cóc tống tiền chủ các trang trại.

- Ngày 12/10/2011: Nhóm phiến quân do Baba Ladé cầm đầu đã tấn công một chiếc xe mang biển kiểm soát DF687 BG ở Grimari, làm 02 người chết và nhiều người khác bị thương nặng.

- Ngày 22/10/2011: Nhóm phiến quân tới làng Wassy, tấn công thị trưởng thành phố và bắt một số nhân viên trong văn phòng thị trưởng làm con tin.

- Ngày 31/10/2011: Một số chủ trang trại đã bị nhóm phiến quân bắt làm con tin và phải trả số tiền chuộc là 1,5 triệu đồng Rand.

- Ngày 10/11/2011: Nhóm phiến quân tấn công vào làng Danga, khiến 02 người thiệt mạng và cướp bóc nhiều của cải.

- 05/12/2011: Nhóm phiến quân tấn công 01 xe chở khách của công ty Sonatu (một công ty chuyên cung cấp dịch vụ vận tải trong thành phố có quy mô rộng khắp quốc gia) khi đang trên đường trở về KagaBandoro, khiến 03 người thiệt mạng, một số người bị thương, bắt cóc một số con tin và cướp đồ đạc. Vụ tấn công xảy ra trên đường tới Sibut, gần làng Libi, cách thành phố Bangui khoảng 115km.

Tháng 4/2014, Chính phủ Cộng hòa Chad cho biết quân đội đã tiêu diệt hơn 100 phiến quân, bắt giữ trên 80 phiến quân khác bị thương trong các vụ giao tranh mới đây tại miền Đông nước này.

Giao tranh tại Cộng hòa Chad bùng phát sau khi Liên hợp quốc đồng ý giảm lực lượng gìn giữ hòa bình từ 5.000 người xuống còn 1.900 người theo yêu cầu của chính phủ nước này.

Trước đây, các nhóm phiến quân chống Chính phủ Chad thường sử dụng lãnh thổ Sudan làm bàn đạp để tổ chức các cuộc tấn công vào Cộng hòa Chad. Ngược lại, các nhóm phiến quân Sudan cũng đã từng sử dụng lãnh thổ Chad để tấn công vào khu vực Darfur của Sudan. Từ tháng 2/2010, Cộng hòa Chad và Sudan đã đồng ý chấm dứt "các cuộc chiến ủy nhiệm" và cùng nhau xây dựng lại đường biên giới.