Kinh tế Việt Nam 5 tháng đầu năm 2018: Xuất hiện một số tín hiệu cảnh báo

Nông nghiệp khởi sắc nhờ lúa gạo và cá tra

Theo báo cáo cập nhật Kinh tế Việt Nam tháng 5/2018 vừa được Công ty Cổ phần Chứng khoán Sài Gòn (SSI) công bố, trong 5 tháng đầu năm 2018, do diễn biến thời tiết và thị trường xuất khẩu thuận lợi, ngành nông nghiệp Việt Nam tiếp tục có sự tăng trưởng khả quan. Cụ thể, xuất khẩu gạo trong 5 tháng qua của Việt Nam đã đạt 2,8 triệu tấn với trị giá 1,56 tỷ USD, tăng 20% về lượng và 51% về giá trị. Giá gạo xuất khẩu của Việt nam cuối tháng 5 với loại 5% tấm đã tăng lên 460-465 USD/tấn, mức cao nhất trong vòng 4 năm trở lại đây. Kết quả này có được một phần nhờ nhu cầu nhập khẩu tăng và một phần nhờ chất lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam đã cải thiện sau một thời gian chuyển đổi giống lúa.

Tương tự như lúa gạo, thị trường xuất khẩu ổn định đã giúp thúc đẩy ngành thủy sản, cụ thể là nuôi trồng, chế biến tôm và cá. Theo đó, giá trị xuất khẩu thủy sản 5 tháng đầu năm 2018 đạt 3,1 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2017. Đáng chú ý, giá cá tra duy trì ở mức cao (giữa tháng 5 đạt mức kỷ lục 32-33.000đồng/kg) đã kích thích nguồn cung. Sản lượng cá tra tháng 5 ước tính đạt khoảng 104 nghìn tấn, tăng 11,6%. Khu vực có sản lượng tăng cao là An Giang (tăng 33%), Cần Thơ (tăng 10%).

Tăng trưởng công nghiệp chậm lại do điện thoại, điện tử

Nếu như ngành nông nghiệp có khởi sắc thì lĩnh vực sản xuất công nghiệp lại có dấu hiệu tăng trưởng chậm lại. Theo báo cáo của SSI, tăng trưởng Chỉ số công nghiệp tháng 5 chỉ tăng 7,1% và là tháng 5 có tăng trưởng công nghiệp thấp nhất trong vòng 4 năm gần đây. Tuy vậy nhờ các tháng đầu năm có tăng trưởng cao nên tính chung 5 tháng, tăng trưởng công nghiệp vẫn đạt 9,7%.

Sỡ dĩ chỉ số công nghiệp tăng chậm lại là do ngành điện tử chỉ tăng 2,2%. Trong khi đó, cùng kỳ năm 2017 tăng trưởng cao là do mùa cao điểm sản xuất Samsung Galaxy S8 còn năm nay Galaxy S9 đã ra mắt sớm hơn và tạo ra tăng trưởng rất cao trong quý 1.

Về xuất khẩu, mặt hàng điện thoại trong 5 tháng đạt 6,8 tỷ USD, giảm 19% so với cùng kỳ; xuất khẩu sản phẩm điện tử, máy vi tính đạt tăng trưởng khả quan hơn với mức tăng 20,1%. Tuy vậy, mức tăng trưởng này vẫn thấp hơn nhiều mức tăng của 5 tháng 2017 là 48,8%.

Theo SSI, chính sách thuế mới của Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump rất có thể đã và đang ảnh hưởng đến sản xuất của các doanh nghiệp điện tử, trong đó chủ lực là Samsung và LG, buộc các hãng này phải mở nhà máy tại Mỹ, đồng nghĩa giảm quy mô sản xuất tại Việt Nam. Đây là rủi ro mới phát sinh cần theo dõi chặt chẽ bởi nó sẽ khiến GDP của Việt Nam khó giữ được đà tăng như 4 quý vừa qua.

Bên cạnh đó, lĩnh vực dịch vụ cũng có tín hiệu giảm tốc. Cụ thể, bán lẻ hàng hóa dịch vụ 5 tháng đầu năm nay chỉ tăng 8,3%. Nguyên nhân ngành bán lẻ giảm tốc một phần đến từ hoạt động du lịch. Trong 5 tháng, lượng khách quốc tế đạt 6,7 triệu lượt khách, tăng 27.6% (cùng kỳ tăng 29.6%). Trung Quốc và Hàn Quốc là hai thị trường lớn nhất nhưng tốc độ tăng trưởng khách đến Việt Nam đều có xu hướng giảm, rõ nhất là Trung Quốc.

Có thể thấy, các số liệu kinh tế tháng 5 đang đưa ra một số tín hiệu cảnh báo về tăng trưởng trong quý 2 cũng như thời gian còn lại của năm 2018. Nổi lên rõ nhất rủi ro từ những cuộc chiến thương mại. Chính sách bảo hộ đang có tác động ngày một rõ đến các doanh nghiệp FDI, đặc biệt trong lĩnh vực điện tử trong khi đây lại là nhóm tạo động lực tăng trưởng chính cho Việt Nam. Hệ quả có thể nhận thấy là sự sụt giảm đầu tư và hoạt động sản xuất kinh doanh của khối FDI. Mặc dù vậy, tăng trưởng trong lĩnh vực nông nghiệp và một số ngành thuộc lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo là những điểm sáng trong quý 2, tạo ra hy vọng về những hướng đi mới giúp cân bằng các động lực tăng trưởng trong tương lai.