Gian lận xuất xứ sẽ cản trở xuất khẩu của cả nền kinh tế

Tăng cường chống gian lận xuất xứ

Tăng cường quản lý chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại

Lợi ít thiệt nhiều

Nhằm giúp các doanh nghiệp Việt Nam có thêm hiểu biết và thông tin về các cam kết phòng vệ thương mại và những tác động của các biện pháp này đối với các hoạt động xuất khẩu của Việt Nam, mới đây, Cục Phòng vệ Thương mại, Bộ Công Thương, đã tổ chức hội nghị “Đối thoại hạn chế rủi ro về gian lận xuất xứ và phòng vệ thương mại trong hoạt động xuất khẩu” tại Hà Nội.

Phát hiện lô hàng Adidas và Nike nghi gian lận xuất xứ "Made in Vietnam"

Tại Hội nghị, ông Lê Triệu Dũng, Cục trưởng Cục Phòng vệ Thương mại cho biết, các biện pháp phòng vệ thương mại hiện nay được xem là một phần quan trọng trong chính sách thương mại quốc tế của mỗi quốc gia.

Tới đây các vụ điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ toàn cầu và lẩn tránh phòng vệ thương mại có ảnh hưởng đến Việt Nam từ các nước có thể tăng lên.

Nhận định về hệ lụy từ gian lận xuất xứ, ông Chu Thắng Trung, Phó cục trưởng Cục Phòng vệ Thương mại, Bộ Công Thương, cho rằng, hành vi gian lận xuất xứ, chuyển tải hàng hóa bất hợp pháp từ các quốc gia khác qua Việt Nam để xuất khẩu… chỉ đem lại lợi ích nhất thời cho một vài doanh nghiệp có hành vi bất chính. Hành vi này sẽ làm tăng chi phí và nguồn lực rất lớn của các doanh nghiệp làm ăn chân chính khi muốn chứng minh sự tuân thủ quy định của các quốc gia xuất khẩu.

Bà Trịnh Thị Thu Hiền, Trưởng phòng Phòng Xuất xứ hàng hóa, Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, cho biết hiện nay có rất nhiều dạng gian lận xuất xứ. Điển hình như một số doanh nghiệp làm giả giấy xác nhận của địa phương; giả nhà sản xuất cung cấp nguyên vật liệu, cắt dán con dấu, xin xác nhận của địa phương nhưng nội dung chung chung.

Cụ thể: “Có rất nhiều doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu nhưng lại bán thành phẩm. Chẳng hạn như sản phẩm khăn lụa, doanh nghiệp nhập cả chiếc khăn nhưng chỉ có thao tác thêm một đường diềm xung quanh chiếc khăn cũng nghiễm nhiên coi đó là sản phẩm khăn “Made in Vietnam”, bà Hiền dẫn chứng.

Một trường hợp khác, doanh nghiệp xuất khẩu hàng đá vôi sang Malaysia, nhưng thay vì khai báo mặt hàng đá vôi bằng tiếng Anh thì lại ghi thành “da voi”. Kết quả, tất cả các lô hàng khai là “da voi” đều bị Malaysia chuyển về Việt Nam yêu cầu về chứng minh xuất xứ vì không biết “da voi” là sản phẩm gì.

Hay một công ty ở Tây Ninh khi nhập khẩu nguyên liệu đầu vào, trong giấy tờ ghi là nhập hạt nhựa và sản phẩm cao su tổng hợp. Tuy vậy, khi về đến Việt Nam chỉ gia công thêm một số công đoạn nhỏ nhưng khi xuất khẩu đi là sản phẩm thảm cỏ nhân tạo “Made in Vietnam”. Trong khi đó, thực chất khi nhập về đã gần như là sản phẩm hoàn chỉnh rồi.

Phải nhận thức đầy đủ

Theo bà Hiền, dù quy tắc xuất xứ quy định giống nhau nhưng chỉ một sai sót nhỏ, doanh nghiệp có thể không được hưởng ưu đãi thuế quan. Cùng đó, không phải cứ tham gia FTA sẽ có gian lận xuất xứ mà gian lận chỉ xuất hiện trong một số bối cảnh và hàng hoá cụ thể.

Để không cản trở xuất khẩu, làm ảnh hưởng chung đến nền kinh tế, các chuyên gia cho rằng, các doanh nghiệp cần có nhận thức đầy đủ về nguy cơ xảy ra các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại, điều tra gian lận xuất xứ hàng hóa đồng thời có sự chuẩn bị tránh ảnh hưởng bất lợi đối với hoạt động sản xuất, xuất khẩu của doanh nghiệp cũng như của cả ngành.

Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần chú trọng tổ chức sắp xếp, đào tạo cán bộ công chức ở khâu thủ tục để tăng cường công tác kiểm tra; thực hiện thu thập, phân tích thông tin để xác định những mặt hàng, doanh nghiệp có dấu hiệu rủi ro cao về gian lận, giả mạo xuất xứ; chủ động rà soát xác định những giao dịch, doanh nghiệp xuất nhập khẩu có kim ngạch xuất nhập khẩu tăng đột biến so với năng lực; tăng cường công tác kiểm tra sau thông quan đối với lĩnh vực xuất xứ hàng hóa để kịp thời phát hiện hành vi vi phạm.

Về phía doanh nghiệp cần nắm vững các yêu cầu để chuẩn bị đầy đủ thông tin, dữ liệu và có những đáp án tốt đáp ứng yêu cầu phía đối tác.