Chuyện chưa kể về chất lượng xăng dầu Dung Quất

Toàn cảnh Nhà máy Lọc dầu Dung Quất.

TS Trương Đình Hợi – Nguyên Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Chế biến Dầu khí (Viện Dầu khí Việt Nam sau nhiều năm nghiên cứu đã kết luận: “Thực tế xăng dầu Dung Quất đang tặng cho người sử dụng xe và cho quỹ bảo vệ môi trường ở Việt Nam một món quà “chất lượng vàng””.

Theo quy chuẩn của Việt Nam từ năm 2005 quy định hàm lượng lưu huỳnh tối đa là 500 phần triệu (ppm), nhưng xăng Dung Quất hiện nay có hàm lượng lưu huỳnh là 135ppm và thấm chí chỉ 30ppm, không tới 1/3 so với quy định cho phép. Trên thực tế, để giảm được hàm lượng lưu huỳnh tới trị số thấp như vậy cần chi phí rất lớn. Dung Quất hiện đang ứng dụng công nghệ rất hiện đại và nguyên liệu đầu vào là dầu “siêu ngọt” từ mỏ Bạch Hổ, chỉ có hàm lượng lưu huỳnh 0,03%.

Trị số ôc tan của xăng của xăng liên quan tới chất lượng cháy, độ bền và công suất động cơ. Theo quy định về tiêu chuẩn chất lượng, xăng dùng ở Việt Nam từ năm 2005 phải có trị số ốc tan RON từ 90 trở lên. Xăng Dung Quất đang sản xuất có RON 92, thực tế kết quả kiểm tra là 92,6 và 92,3 mà chưa cần phải pha thêm bất kỳ loại phụ gia nào. Để có được chất lượng như vậy, Nhà máy Lọc dầu Dung Quất đang sử dụng công nghệ hiện đại như Reforming xúc tác và Isome hóa, phải chịu phí đầu tư cao hơn...

Tiêu chuẩn của Việt Nam TCVN 6776-2005 chỉ cho phép tối đa 2,5% lượng benzen và aromat trong xăng. Trong xăng Dung Quất chỉ có hàm lượng benzen 1,15 – 1,46, thấp hơn nhiều so với quy định, tổng lượng aromat cũng chỉ khoảng ½ giới hạn cho phép. CŨng như xăng, dầu diesel ô tô (DO) do Nhà máy Lọc dầu Dung Quất sản xuất có lượng lưu huỳnh thấp, khí thải ra có ít độc hại và có trị số xe tan cao, xe chạy êm, tăng độ bền, tăng hiệu suất của động cơ.

Theo Giấy chứng nhận và chứng thư giám định của Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng, Tiêu chuẩn Việt Nam quy định với 2 loại dầu DO, một loại cho phép tối đa hàm lượng lưu huỳnh 500ppm (cho ô tô) và loại DO công nghiệp là 2.500ppm. Nhà máy Lọc dầu Dung Quất chỉ sản xuất loại nhiên liệu diesel chất lượng cao cho ô tô. Chất lượng được kiểm tra thực tế hàm lượng lưu huỳnh chỉ có 202ppm và 211ppm. Để có được sản phẩm chất lượng như vậy, dự án đã phải thiết kế bổ sung phân xưởng xử lý lưu huỳnh bằng hydro.

Nhà máy Lọc dầu Dung Quất đã đầu tư cho công nghệ tái cấu trúc (reforminh), công nghệ làm nhánh hóa (đồng phân hóa)... cho xăng chất lượng cao, có trị số ôc tan RON 92 và RON 95 mà không cần pha thêm phụ gia hóa học khác. Hiện nay xăng ta tốt hơn xăng ngoại là vĩ lẽ này, xăng ngoại nhập thường cố pha các chất phụ gia hóa học.

Nhiên liệu diezel – thường được gọi là dầu DO dùng cho các thiết bị chạy bằng động cơ diezel như ô tô du lịch, xe tải nặng, các máy phát điện, tàu thủy... Nhà máy Lọc dầu Dung Quất chỉ sản xuất DO chất lượng cao, có hàm lượng lưu huỳnh <0,05%. Để có chất lượng này đã phải đầu tư thêm công nghệ lưu huỳnh bằng hydro (Hydrodesulfunation). Theo tiêu chuẩn mới của Việt Nam, TCVN 5689:2005 quy định nhiên liệu diezel DO có hàm lượng lưu huỳnh giảm xuống còn 0,05% - 0,25% thay vì trước kia có loại đa là 0,5%.

Nhiên liệu đốt là FO cần quan tâm đến nhiệt lượng cháy, lượng lưu huỳnh, tỉ trọng, nhiệt độ chớp cháy, nhiệt độ đông đặc... Theo tiêu chuẩn Việt Nam, hàm lượng lưu huỳnh phải <2%. Sản lượng dầu FO của lọc dầu Dung Quất chỉ khoảng dưới 10% trong tổng sản phẩm...

Để sớm nâng cao chất lượng sản phẩm xăng dầu Dung Quất trong khi chưa thực hiện xong dự án nâng cấp, mở rộng, Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) – đơn vị quản lý Nhà máy Lọc dầu Dung Quất đang nghiên cứu 1 số giải pháp cho sản phẩm xăng RON 92 và RON 95 để đạt tiêu chuẩn EURO 3 như tối đa hóa công suất chế biến của cụm phân xưởng sản xuất cấu tử pha trộn xăng có chỉ số ốc tan hoặc nhập bổ sung các cấu tử pha trộn xăng có chỉ số ôc tan cao.

Ngoài ra, BSR cũng sẽ áp dụng giải pháp nhập naphtha và BTBE bằng cách bổ sung 1 đường ống 12 phi để đưa sản phẩm từ cảng xuất sản phẩm về khu vực sản xuất. Cải hoán tận dụng 2 bể kiểm tra xăng và các bơm đi kèm có sẵn để chứa và vận chuyển các cấu tử nói trên. Đồng thời bổ sung 1 đường ống 6 phi dài 400m để dẫn naphtha từ bể chứa đến đường nhập liệu phân xưởng NHT.