Vì sao Thổ bị quy kết “đồng lõa với khủng bố”?

Biếm họa: Thổ Nhĩ Kỳ “đâm sau lưng” Nga khi Nga đang tiêu diệt IS ở Syria

Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố là tiêm kích F-16 của họ đã phóng tên lửa bắn hạ máy bay Su-24 của Nga với lý do chiếc máy bay đã xâm phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ và đã phớt lờ một loạt cảnh báo của không quân nước này.

Trong khi đó, phát biểu với báo giới tại Sochi, Tổng thống Nga Putin khẳng định Su-24 Nga bị bắn rơi bằng tên lửa không đối không từ tiêm kích F-16 Thổ Nhĩ Kỳ khi đang ở trong không phận Syria và làm nhiệm vụ không kích tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Khi bị bắn, chiếc Su-24 còn cách biên giới Thổ Nhĩ Kỳ 1km và nó đã rơi xuống khu vực miền bắc Syria, cách biên giới Thổ Nhĩ Kỳ 4km, không hề đặt ra mối đe dọa nào với Thổ Nhĩ Kỳ

Hiện chưa thể khẳng định tuyên bố của bên nào là chính xác.

Tuy nhiên, có một chi tiết đáng chú ý đó là từ tháng 6/2012, Thổ Nhĩ Kỳ đã duy trì một vùng đệm phòng không sâu 8km bên trong lãnh thổ Syria. Vùng đệm này được lập sau khi một tên lửa phòng không của Syria bắn rơi một chiến đấu cơ F-4 của Thổ Nhĩ Kỳ đi lạc vào không phận Syria.

Theo luật giao chiến sửa đổi được áp dụng sau đó, Không quân Thổ Nhĩ Kỳ sẽ xem bất kỳ mục tiêu nào tiến vào khu vực cách biên giới nước này 8km là kẻ thù và được phép hành động tùy vào mức độ bị đe dọa.

Trên thực tế, chiếc Su-24 của Nga không phải máy bay chiến đấu đầu tiên trở thành mục tiêu của Không quân Thổ Nhĩ Kỳ trong khu vực biên giới với Syria. Hồi tháng 3 năm ngoái, các chiến đấu cơ F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ đã bắn rơi một chiếc MIG-23 của Không quân Syria khi nó đang truy kích lực lượng đối lập trong lãnh thổ Syria tại khu vực không phận Yayladagi, phía đông cửa khẩu Kasab.

Như vậy, rất có khả năng Ankara đã có tính toán và làm động tác "dịch chuyển” đường biên giới vào Syria trước khi bắn rơi máy bay Nga.

Thế nhưng, đằng sau việc Ankara ra tay hạ sát máy bay Nga liệu còn có toan tính nào khác không, ngoài lý do bảo vệ chủ quyền và không phận? Liệu đây có phải là một hành động khiêu khích  “động thái trả đũa” của Ankara cho việc Nga không kích các cơ sở chiến binh khủng bố ở Syria, trong đó có một số vẫn tiếp tục nhận hỗ trợ từ Thổ Nhĩ Kỳ?

Về điều này, đài Sputnik của Nga trích dẫn nhận định của ông Nazmi Gur, Nghị sĩ Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ, Phó Chủ tịch Đảng Dân chủ nhân dân ủng hộ người Kurd:

“Để hiểu được nguyên nhân của sự cố, trước hết cần nhìn lại chính sách của Thổ Nhĩ Kỳ về Syria. Nhìn vào vai trò của họ trong cuộc khủng hoảng Syria, những hành động đối với Syria suốt 5 năm qua.

Thứ hai, cần chú ý đến thực tế người Turkmen ở Syria (một dân tộc nói tiếng Turk sinh sống trên biên giới Syria - Thổ Nhĩ Kỳ). Ban đầu họ không hề có tổ chức, không được vũ trang, cũng không nỗ lực giao chiến với ông Assad. Nhưng rõ ràng họ đã được ai đó huấn luyện đào tạo, trang bị vũ khí, củng cố và hỗ trợ. Người bí mật nâng đỡ họ không ai khác chính là Thổ Nhĩ Kỳ.

Thứ ba, ở khu vực này không chỉ có người Turkmen, mà còn có nhiều nhóm cực đoan. Đó là điều mà tất cả mọi người đều biết, cũng như biết việc họ được Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tay hỗ trợ.

Không quân Nga bắt đầu tiêu diệt những kẻ khủng bố, trong đó có các nhóm tham gia buôn lậu dầu mỏ Syria. Có thể hiểu một số thế lực có ảnh hưởng ở Thổ Nhĩ Kỳ đang thu về những khoản tiền lớn từ cuộc chiến ở Syria. Chỉ khi nào tính đến tất cả các yếu tố này, thì mới hiểu được những hành động của Không quân Thổ Nhĩ Kỳ”.

Lý giải rất có cơ sở này đã phần nào giúp người ta hiểu tại sao Tổng thống Nga Putin lại mạnh mẽ quy kết vụ việc là một “cú đâm sau lưng” và Ankara đã “đồng lõa với những khủng bố”, còn Ngoại trưởng Nga Lavrov thì gọi sự cố với Su-24 giống như một vụ khiêu khích có kế hoạch.