Minh bạch và chống hàng giả tận gốc

Năng lượng Mới số 415

“Thuốc” đặc trị

Theo số liệu được công bố tại buổi Tọa đàm “Đấu tranh chống hàng giả, cần sự vào cuộc của nhiều ngành” mới đây cho thấy, hàng giả, hàng nhái đang là vấn nạn của xã hội làm xấu đi môi trường kinh doanh ở Việt Nam, làm giảm uy tín của hàng Việt Nam trên thị trường quốc tế. Con số 21 ngàn vụ hàng giả được các cơ quan chức năng phát hiện trong năm 2014 (số liệu thống kê của Ban Chỉ đạo Quốc gia Chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả - Ban Chỉ đạo 389) là đáng báo động. Theo giới thạo tin thì các vụ hàng nhái, hàng giả, hàng không rõ xuất xứ gấp nhiều lần số vụ bị phát hiện và công bố trên đây.

Phân giả bị thu giữ tại Đội Quản lý thị trưởng chống hàng giả Bình Định

Tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Văn Cẩn - Phó tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, Chánh văn phòng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Phó tổng cục trưởng Cục Hải quan cho hay, lực lượng chức năng đã phát hiện hàng chục tấn hàng giả, kể cả thuốc chữa bệnh, hàng xa xỉ đắt tiền, thực phẩm chức năng. Nguy hiểm và cũng thật hài hước Tem chống hàng giả cũng bị làm giả. Thực phẩm, hàng tiêu dùng và thuốc chữa bệnh giả đã gây ra nhiều thảm họa thương tâm. Một lĩnh vực khác, hàng nhập lậu không rõ xuất xứ, không được kiểm định luôn chứa các ẩn họa từ mang mầm bệnh nguy hiểm đến ngộ độc cấp tràn vào thị trường mà vẫn không có giải pháp kiểm soát hữu hiệu.

Đáng suy nghĩ, ông Cẩn còn chỉ ra rằng, các doanh nghiệp trong nước, những chủ thể bị ảnh hưởng trực tiếp của vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng nhập lậu thì thờ ơ với cuộc chiến chống lại các hành vi sản xuất hàng giả, hàng nhái và buôn lậu. Một chủ doanh nghiệp thở dài: “Nhà nước còn không chống được, chúng tôi là cái thá gì mà chống. Thôi thì sống chung với AIDS, được sao hay vậy”.

Trước thực tế đáng buồn trên, Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển Quốc tế Alpha (IAG) và Trung tâm Phát triển công nghệ kỹ thuật chống hàng giả (ACETCH) thuộc Hiệp hội Chống hàng giả Việt Nam, dưới sự điều khiển chung của IAG công bố Dự án Hỗ trợ minh bạch thị trường gồm 4 công cụ để chống lại vấn nạn kể trên. 4 công vụ đó là: Tem điện tử xác thực hàng hóa; sàn giao dịch thương mại điện tử thuonghieuhangthat.com; sàn giao dịch Alphaskype.com và websosanh.vn. Tem điện tử xác thực hàng hóa có thể coi là công cụ mạnh nhất để chống hàng giả, hàng nhái, hàng nhập lậu.

Tem điện tử xác thực hàng hóa ra đời trên nền cơ sở: Doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về hàng hóa đưa ra thị trường và Nhà nước có nghĩa vụ bảo hộ hàng hóa hợp pháp của họ. Bởi thế, IAG đã tạo ra một công cụ để người mua một sản phẩm, chỉ bằng một thao tác nhỏ có thể được hồi đáp về nguồn gốc, xuất sứ của sản phẩm với thông tin nhà sản xuất (hoặc nhà phân phối), ngày đóng gói sản phẩm, hạn sử dụng và có thể cả giá bán lẻ sản phẩm. Công cụ kiểm tra, đơn giản chỉ là chiếc điện thoại có chức năng nhắn tin hoặc PC, laptop nối mạng Internet.

Công cụ này vừa được IAG công bố tại Hải Phòng và được giới chuyên gia nhận định đây chính là công cụ giải quyết căn bản các vấn đề trên. Tiếp cận và thực nghiệm, phóng viên Năng lượng Mới xác nhận, tem điện tử xác thực hàng hóa là loại tem “sống” được cấu thành bởi 2 yếu tố là bản giấy in (phần tĩnh) và dịch vụ trả lời (phần sống). Phần giấy in là một bản giấy, trong bản giấy có hàng số gồm 15 chữ số được cấu thành theo một thuật toán đặc biệt, đảm bảo mỗi sản phẩm một mã riêng biệt. Chữ số được che lấp bởi một lớp phủ bề mặt (tương tự như thẻ điện thoại). Phần dịch vụ tương đồng với dãy 15 chữ số trên tem điện tử xác thực hàng hóa (phần tĩnh) được lưu tại hệ thống máy chủ của nhà quản trị IAG.

Khi mua hàng, người mua nhập dãy 15 số vào điện thoại hoặc trên PC, laptop…, bấm nút gửi đồng nghĩa với việc kích hoạt mã số lưu tại máy chủ IAG. Trong khoảng thời gian, chậm nhất 10 giây, người mua hàng nhận được các thông số trả lời như đã nói.

IAG khẳng định rằng, tem điện tử xác thực hàng hóa không được in tràn lan mà chỉ phát hành dựa trên 5 cơ sở mang tính pháp lý: Doanh nghiệp có đăng ký kinh doanh; loại hàng hóa doanh nghiệp cần xác thực phải được ghi trong ngành nghề được phép; hàng hóa phải đăng ký kiểu dáng, chất lượng tại cơ quan Nhà nước có thẩm quyền; số lượng tem tương đương với số lượng hàng hóa và tem mang tên doanh nghiệp không thể chuyển nhượng cho doanh nghiệp khác. Đặc biêt, tem điện tử xác thực hàng hóa không có khả năng làm giả bởi hai cấu trúc đặc trưng là phần tĩnh và phần sống.

Nếu một doanh nghiệp dán tem cho tất cả hàng hóa của mình thì không thể có một loại hàng hóa khác núp bóng.

Thêm công cụ

Không chỉ được đánh giá là “thuốc” đặc trị hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, sàn giao dịch thương mại thuonghieuhangthat.com của IAG đã được Bộ Công Thương cấp phép còn là công cụ giúp doanh nghiệp xây dựng thương hiệu, hàng hóa của doanh nghiệp mình. Sàn giao dịch sẽ cung cấp cho mỗi doanh nghiệp một gian hàng. Nội dung gian hàng của doanh nghiệp có các thông tin về doanh nghiệp, các loại hàng hóa doanh nghiệp đó sản xuất và thông tin minh bạch về mỗi loại hàng hóa. Người mua hàng không chỉ tìm đến hàng hóa mà còn kiểm tra được uy tín doanh nghiệp. Lâu dài, thông qua thuonghieuhangthat.com doanh nghiệp xây dựng và củng cố thương hiệu doanh nghiệp và hàng hóa của mình.

Để giúp doanh nghiệp hướng tới những mục tiêu trên,  IAG xây dựng hẳn một chính sách công ty nhằm giúp nền kinh tế bằng các giải pháp: Cung cấp hạ tầng cho các doanh nghiệp và mọi công dân có nguyện vọng kinh doanh; giúp các doanh nghiệp xây dựng thương hiệu cho mình và thương hiệu hàng hóa miễn phí; xây dựng gian hàng miễn phí; mở các lớp hướng dẫn kinh doanh trên mạng miễn phí; miễn phí sử dụng gian hàng trong 6 tháng đầu và thu phí rất thấp nhằm duy trì thiết bị và quản trị mạng.

Trả lời phóng viên Năng lượng Mới xung quanh câu hỏi: IAG xây dựng công cụ này nhằm đến lợi ích nào? Ông Trần Quang Vũ - Chủ tịch Hội đồng quản trị IAG khẳng định: Trước hết dự án này mang tính cộng đồng, kích thích mọi doanh nghiệp có nơi bán hàng; kích thích mọi người có nguyện vọng có thể mở gian phân phối hàng hóa để tạo kênh kích thích sản xuất hàng hóa. Đấy là lợi ích xã hội. Chúng tôi vẫn có thể thu lợi nhuận, mà lợi nhuận không nhỏ đó là thu từ quảng cáo trên mạng và tài sản vô hình ngày một tăng lên nếu sàn của chúng tôi có uy tín.

Giúp doanh nghiệp

Khi chúng tôi đến làm việc tại IAG, một công ty con của IAG đang làm thủ tục mua tên miền AlphaSkype.com để thay cho tên miền lubalubu.com đang được vận hành trên mạng Internet để “mang tính giao dịch quốc tế”.

Khi vào website Alphaskype.com  ai cũng có thể nhận ra ý đồ của IAG là giới thiệu toàn bộ nền kinh tế Việt Nam ra quốc tế và giới thiệu các nền kinh tế lớn có uy tín trên thế giới cho các doanh nghiệp và nhà quản lý Việt Nam. Tuy chưa thể coi là một trang mạnh, nhưng trên trang mạng đã có các nội dung về thị trường và các chế định về xuất nhập khẩu của các nền kinh tế trên toàn cầu; thông tin về các tập đoàn kinh tế, các doanh nghiệp lớn trên thế giới được phân chia theo nhóm hàng hóa và từng khu vực địa lý; các tập đoàn kinh tế Việt Nam kèm theo các loại hàng hóa xuất nhập khẩu…Tại văn phòng, các chuyên viên đang thu thập và biên tập các nội dung về kinh tế Việt Nam và kinh tế thế giới để sắp xếp vào các ô công cụ của Alphaskype.com.

Một chuyên viên thao tác theo yêu cầu của phóng viên Năng lượng Mới việc truy nhập vào các chuyên mục và thuyết minh tính ưu việt của công cụ Alphaskype.com: “Chúng ta mất rất nhiều ngân sách cho các chương trình xúc tiến thương mại quốc tế. Chúng tôi không rõ kết quả của các chương trình đó. Nhưng với Alphaskype.com, các doanh nghiệp chỉ với chiếc máy vi tính có thể đọc được các thông tin cần thiết về các nền kinh tế, có thể thương thảo hợp đồng, có thể bán hàng và đặt hàng với hầu hết các nền kinh tế.

Về tác dụng hỗ trợ minh bạch của thuonghieuhangthat.com và AlphaSkype.com, ông Vũ khẳng định: “ Chúng ta hãy thử tìm kiếm một loại hàng hóa, thiết bị nào đó của nhiều quốc gia và so sánh công năng, so sánh giá… thì không thể có chiếc tầu lặn 100 triệu đội giá thành 130 tỉ. Các nhà quản lý nếu biết sử dụng các công cụ này có thể kiểm soát được việc “đao giá” trốn thuế, kiểm soát giá cả mua sắm công. Nhưng tác dụng lớn nhất vẫn là giao lưu hàng hóa toàn thế giới, thúc đẩy phát triển nền kinh tế Việt Nam.

Hà Thanh