Từ một vinh quang

Ảnh minh họa

Đây là hội thi khoa học dành cho học sinh phổ thông có quy mô lớn nhất thế giới, từng thu hút tất cả các cường quốc có nền khoa học, kỹ thuật phát triển mạnh trên toàn cầu tham dự. Chúng ta đã có mặt tất cả 4 lần. Ba lần trước, không đoạt giải. Năm nay, đoàn học sinh Việt Nam đã vượt qua 1.546 học sinh khác đến từ 68 quốc gia và vùng lãnh thổ để đứng trên bục vinh quang cao nhất. Trước khi đi dự thi quốc tế, đề tài khoa học của nhóm học sinh trên đã đoạt giải nhất hội thi cấp quốc gia và được chọn tham dự Hội thi ISEF năm 2012.

Đề tài khoa học của 3 bạn trẻ giành giải cao nhất cả ở trong nước và quốc tế có tên Xử lý nước mặn thành nước ngọt bằng kỹ thuật chân không và năng lượng mặt trời phục vụ cho sinh hoạt. Ai cũng biết hiện nay, trong tình trạng thiếu nước ngọt trầm trọng ở nhiều nơi thì việc xử lý nước mặn để thành nước ngọt là vô cùng bức thiết. Điểm mới trong công trình của 3 bạn là thiết kế được hệ thống xử lý nước mặn bằng cách kết hợp kỹ thuật chân không và năng lượng mặt trời. Thiết bị ejector tạo chân không và làm nước sôi ở nhiệt độ thấp và tận dụng năng lượng mặt trời để duy trì quá trình sôi. Các bạn đã dựa trên cơ sở lý thuyết về hệ thống bơm ejector, lý thuyết bức xạ mặt trời, quá trình truyền nhiệt và độ dịch điểm sôi của nước muối. Trên cơ sở đó, xác định các thông số hoạt động của hệ thống. Các thí nghiệm đã được tiến hành rất chính xác, tỉ mỉ để cho những kết quả như ý. Hệ thống xử lý nước mặn có thể chưng cất được tới 9,7 lít nước mỗi ngày và sử dụng 63,5 Wh cho 1 lít nước ngọt.

Đề tài nghiên cứu của 3 bạn trẻ đã gây được ấn tượng rất mạnh tại cuộc thi khiến nhiều người ngưỡng mộ, thán phục. Đây cũng là vấn đề rất có ý nghĩa thực tế, phục vụ cuộc sống thiết thực. Các bạn thật hạnh phúc khi đã đem vinh quang về cho đất nước, góp phần đưa Tổ quốc lên một vị thế mới ở đấu trường khoa học quốc tế. Thành công rất đáng kể của các bạn còn mở ra một hướng đi đúng đắn, chính xác trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo là gắn việc học trong trường phổ thông với thực tế, với các trường đại học và các viện nghiên cứu, khi có một tình trạng vẫn diễn ra là việc quan tâm đến tình hình nghiên cứu khoa học của các trường trong nhiều năm qua bị quên lãng, còn tách rời giữa việc học với đời sống xã hội. Giải Nhất của nhóm 3 bạn tại cuộc thi quốc tế cũng khẳng định tiềm năng trí tuệ, sáng tạo trong nghiên cứu khoa học của tuổi trẻ tại các trường dồi dào, phong phú. Vấn đề là các trường, các thầy có biết đánh thức, tạo điều kiện cho những tiềm năng ấy thức dạy, phát huy tác dụng không mà thôi.

Cũng không thể không thấy một sự thật: Dân tộc ta không thiếu sự thông minh. Các thế hệ học sinh không thiếu người giỏi giang. Tại nhiều cuộc thi học sinh giỏi các môn Toán, Vật lý quốc tế trong quá khứ, không ít lần học sinh Việt Nam giành giải cao, vượt qua rất nhiều nước có nền khoa học lớn. Vậy mà các bạn đã không tiếp tục phát triển để trở thành những nhà khoa học như nhân dân kỳ vọng. Có thể có nguyên nhân từ bản thân các bạn còn thiếu sự tiếp tục nỗ lực, phấn đấu cần thiết. Nhưng liệu có thêm lý do rất quan trọng từ phía ngành Giáo dục – Đào tạo đã thiếu một quy trình, phương pháp và trách nhiệm trong việc tiếp tục nuôi dưỡng, phát triển tài năng của các bạn để cuối cùng đã không phát triển, trở nên uổng phí khi tuổi trẻ nhanh chóng qua đi? Từ vinh quang làm rạng danh đất nước của 3 bạn học sinh tại Hội thi quốc tế vừa qua, ngành GD – ĐT cũng như toàn xã hội không thể không rút ra nhiều điều bổ ích cho sự nghiệp phát triển khoa học, trí thức nước nhà.

Ninh Bình