Tiết lộ hồ sơ bí mật về các thiên đường trốn thuế

Biếm họa về các thiên đường trốn thuế trên Le Monde ra ngày 5/4

Tác giả bài viết, nữ ký giả kỳ cựu Anne Michel, cũng mô tả cặn kẽ làm cách nào lấy được danh sách 130 công dân Pháp trốn thuế, trong đó có tên ông cựu Bộ trưởng Ngân sách, Jérôme Cahuzac, vừa từ chức và người quản lý tài chính chiến dịch vận động tranh cử tổng thống của ông Francois Hollande năm 2012.

“Chiến dịch OffshoreLeaks” là tên một vụ điều tra về các hoạt động trốn thuế mà các phóng viên điều tra đặt cho. Theo tờ báo, ICIJ sở hữu một kho thông tin bảo mật. Số thông tin đó được thu thập từ các cựu nhân viên của hai doanh nghiệp chuyên cung cấp dịch vụ tài chính offshore: Portcullis TrustNet và Commonwealth Trust Limited. Đây là nơi lưu trữ các nguồn thông tin tài chính mật của hàng trăm nghìn tập đoàn được thành lập vào cuối thập niên 1990 và trong suốt thập niên 2000 tại các thiên đường thuế.

Le Monde cho biết thường các thông tin đến được các chính phủ hay các cơ quan thuế chỉ là những mẩu thông tin vụn vặt. Các dấu hiệu cho thấy việc truy tìm các tài khoản không kê khai ở nước ngoài thường vấp phải bí mật ngân hàng.

Theo đánh giá của Le Monde, chiến dịch OffshoreLeaks có quy mô cao gấp 162 lần so với vụ rò rỉ thông tin ngoại giao của WikiLeaks. Lượng thông tin thu thập được lưu trữ trong máy vi tính chiếm đến 260Gb. Các phóng viên điều tra phải mày mò tìm kiếm các thông tin chính xác, thường được mã hóa, về nhân thân các nhà quản lý và các cổ đông của các tập đoàn được thiết lập trên các thiên đường thuế như các quần đảo Virgin, quần đảo Cayman, quần đảo Cook của nước Anh, hay tại Nhà nước Độc lập Samoa, và đảo quốc Singapore.

Với khối lượng thông tin khổng lồ như một đám rừng rậm, các phóng viên điều tra thuộc các hãng thông tấn lớn trên toàn cầu, đồng thời cũng là cộng tác viên của ICIJ, liên tục vấp phải nhiều khó khăn.

Tổng thống Pháp François Hollande (trái) và Jérôme Cahuzac, nguyên bộ trưởng Ngân sách, Paris, 4/1/2013.

Không như Wikileaks, nhờ vào nguồn thông tin của các đại sứ quán, những mẩu thoại bằng thư điện tử, nói chung tài liệu hiển nhiên, rõ ràng, có thể khai thác ngay tức thì. Công tác điều tra ICIJ đòi hỏi rất nhiều công đoạn như phải được giải mã, so sánh, kết hợp, phân tích. Các phóng viên phải trải qua hàng giờ trước màn ảnh vi tính trước khi có thể bắt đầu nghiệp vụ công tác điều tra báo chí: tìm hiểu các doanh nghiệp và các cá nhân khác nhau, sau đó gọi điện thoại, xin hẹn…

Theo tác giả, để dò tìm danh sách các công dân Pháp trốn thuế, tác giả cùng với một nữ đồng nghiệp Tây Ban Nha đã phải cùng nhau làm việc suốt ba ngày ba đêm. Do khối lượng thông tin to lớn, hai ký giả phải mất nhiều thời gian để sàng lọc những thông tin họ cần.

Để có thể hoàn tất kho dữ liệu khổng lồ có tên gọi là Offshore main entity tables (OMET), tác giả cho hay, ICIJ đã mất hơn 15 tháng điều tra. Các hãng thông tấn có thể tiếp cận cơ sở dữ liệu này nhờ vào mật mã an toàn dàng riêng cho mỗi hãng. Tại đây, giới báo chí có thể tìm thấy các dữ liệu dưới dạng Word, Excel hay PDF: các thư điện tử trao đổi giữa các doanh nghiệp Portcullis TrustNet và Commonwealth Trust Limited và các luật sư từ nhiều quốc gia khác nhau, địa chỉ liên lạc của luật sư riêng của khách hàng, chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, các hoạt động giao dịch và các loại giấy tờ cá nhân.

Nh.Thạch (Theo Le Monde)