Nữ phát ngôn viên “miệng Hoa, tim Thép”

Bà Maria Zakharova sinh năm 1975, đến năm 40 tuổi đã trở thành phát ngôn viên chính thức của một trong những quốc gia đứng hàng đầu thế giới. Theo nhận xét của giới chuyên môn, bà hội đủ các điều kiện “cần và đủ” để trở thành một nhà ngoại giao tài giỏi.

Maria Zakharova phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga

Trước hết, bà là “con nhà nòi” - cha mẹ bà là những nhà ngoại giao kiệt xuất, từng làm việc ở đại sứ quán Liên Xô (và Nga) tại Trung Quốc và đều có bằng tiến sĩ Đông phương học. Từ bé, Maria Zakharova từng sống ở Bắc Kinh cùng cha mẹ.

Năm 1998, bà tốt nghiệp Đại học Quan hệ quốc tế Moscow (MGIMO - một trong những học viện ngoại giao nổi tiếng nhất thế giới) hai chuyên ngành Báo chí và Đông phương học (được đặc cách cử thực tập tốt nghiệp ở Đại sứ quán Nga tại Trung Quốc). Từ năm 1998, bà được phân công công tác tại Cơ quan báo chí Bộ Ngoại giao Nga.

Năm 2003, bà bảo vệ thành công luận án tiến sĩ Đông phương học (chuyên đề về Trung Quốc) và được phân nhiệm vào ban lãnh đạo Cơ quan báo chí Bộ Ngoại giao.

Từ 2005 - 2008, bà là thư ký báo chí của Đại diện thường trực Nga tại LHQ.

Về mặt hoạt động xã hội, bà được các kênh truyền hình nhà nước Nga mời dẫn nhiều chương trình và được coi là một trong những ngôi sao truyền hình xã hội ăn khách của Nga. Đầu năm 2016, bà được trao giải “Vì sự nghiệp báo chí cởi mở” của Nhà nước Nga.

Bà Maria Zakharova rất giỏi hai ngoại ngữ Trung văn và Anh văn. Do được sống với cha mẹ ở Bắc Kinh từ những ngày thơ ấu, bà nói tiếng Trung rất sõi, thực sự như là tiếng mẹ đẻ thứ hai, đến nỗi giờ đây, các nhà ngoại giao Trung Quốc phải ngạc nhiên tột độ, họ cho biết, khi bà nói tiếng Trung, nếu nhắm mắt lại thì họ không thể hình dung đó là người ngoại quốc mà cứ tưởng đó là người Bắc Kinh chính gốc. Bà cũng làm chủ tiếng Anh rất tốt nhờ được giao tiếp với các khách ngoại giao của cha mẹ từ thời còn bé và nhất là trong giai đoạn sinh viên, nghiên cứu sinh tại Học viện Quan hệ quốc tế Moscow.

Qua nhiều bước thăng tiến nhờ năng lực thực sự của mình, đến ngày 10/8/2015, bà được Bộ trưởng Ngoại giao Nga bổ nhiệm chức vụ Giám đốc Cơ quan báo chí-truyền thông của bộ và trở thành người phụ nữ đầu tiên đảm nhiệm chức vụ này tại Nga.

Bà Maria Zakharova được giới ngoại giao quốc tế đánh giá là một nhà ngoại giao thông minh, dí dỏm, hoạt bát, luôn biết cách sử dụng những kiến thức đa dạng, phong phú của mình để xử lý những tình huống (và những vấn đề) đối ngoại phức tạp một cách khôn ngoan nhất.

Sau đây, xin dẫn chứng về tài ứng xử khéo léo và tài ăn nói hoạt ngôn, dí dỏm của bà Maria Zakharova cả trong hoạt động ngoại giao lẫn trong cuộc sống đời thường.

Mới đây nhất, ngày 18/2, để đáp trả những lời cáo buộc vô căn cứ của Thổ Nhĩ Kỳ nói rằng Nga ngầm ủng hộ IS và tấn công dân thường Syria, từ diễn đàn Bộ Ngoại giao Nga, bà Zakharova đã vạch rõ: “Trong bối cảnh nạn khủng bố ngày một tăng cường trong khu vực, khi chúng ta cần phải củng cố hàng ngũ để chiến đấu chống lại cái ác, thì kỳ lạ thay, nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ lại đưa ra những thông tin sai lệch, dối trá. Tuy nhiên, những nỗ lực của Thổ Nhĩ Kỳ nhắm hạ thấp uy tín của Nga trên trường quốc tế là vô nghĩa. Uy tín của Nga trong cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố đang ngày được nâng cao. Nga đang bảo vệ chính phủ và người dân Syria. Việc Ankara nói rằng không quân Nga tấn công vào dân thường ở Syria là sự vu khống trơ tráo”.

Bà Zakharova không ngần ngại phản bác Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ: “Việc một quan chức hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ vu cáo Nga hỗ trợ IS là hoàn toàn không thể chấp nhận được. Ông Davutoglu, ông hãy cho biết, ông nói nghiêm túc hay đang nói đùa? Nếu đây là một trò đùa cợt thì theo tôi, Thổ Nhĩ Kỳ nên giành thời gian cho những hành động cụ thể để chống lại chủ nghĩa khủng bố chứ không phải để mỉa mai, châm biếm. Ít nhất, tôi nghĩ rằng đây là những gì mà các công dân Thổ Nhĩ Kỳ đang chờ chờ đợi ở ông”.

Bà còn chỉ ra rằng những hành động của chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ đã khiến cho khoảng 200 ngàn cư dân ở khu vực đông nam của đất nước này đã buộc phải rời bỏ nhà cửa của mình và đã có hơn 500 thường dân bị giết.

Trước đó, các sự kiện diễn ra tại Hội nghị an ninh Munich cũng được bà Maria Zakharova “đưa vào tầm ngắm”. Nói về bất đồng của những nhân vật tham dự cuộc thảo luận về xung đột ở Syria, bà gọi đó là “chuyện ngụ ngôn có thật”.

Các ngoại trưởng Đức, Nga và Anh (tuần tự: Frank-Walter Steinmeier, Sergei Lavrov và Philip Hammond) đã nhận được cùng một câu hỏi về đánh giá triển vọng (tính theo tỉ lệ phần trăm) chấm dứt bạo lực tại Syria (thỏa thuận có liên quan đã đạt được vào ngày 11/2 tại cuộc họp của nhóm quốc tế hỗ trợ Syria) .

“Steinmeier trả lời ngắn gọn: 51%. Lavrov thì giải thích rằng tất cả các bên cần phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của mình, phải có phương pháp tiếp cận có trách nhiệm đối với quyết định đã đưa ra, phải chung sức tham gia giải quyết vấn đề, nhưng rất khó đạt được điều đó, cuối cùng đưa ra con số 49%. Hammond không đưa ra bất cứ con số nào, chỉ nói rằng một mình Điện Kremlin có lỗi trong chuyện này”, bà Zakharova viết trên Facebook.

Xin nói rõ, tại Hội nghị an ninh Munich, Bộ trưởng Ngoại giao Anh Philip Hammond khẳng định “Nga tiếp tục không kích phe nổi dậy ôn hòa”. Theo ông, chính điều đó đã gây cản trở cho cái gọi là “phe đối lập ôn hòa” trong việc tham gia tiến trình giải quyết xung đột ở Syria.

Kể từ khi Nga bắt đầu tiến hành các hoạt động quân sự (chủ yếu là không kích) tại Syria, phương Tây luôn cáo buộc (dù thiếu bằng chứng cụ thể) rằng Nga không tấn công các chiến binh IS mà chỉ chăm chăm đánh phe đối lập ôn hòa. Phía Nga đã nhiều lần phủ nhận các cáo buộc này, nói rằng mục tiêu tấn công của lực lượng không quân - vũ trụ Nga tại Syria là các nhóm khủng bố chứ không phải là cơ sở hạ tầng dân sự.

Nói về câu trả lời của ba ngoại trưởng, bà Maria Zakharova rõ ràng muốn gợi lại câu chuyện ngụ ngôn Nga: cá măng, thiên nga và tôm càng xúm nhau kéo một cỗ xe. Thiên nga kéo lên trời, cá măng kéo xuống nước, tôm càng kéo giật lùi, kết quả là cỗ xe không nhúc nhích.

Trong cuộc sống thường ngày, bà Maria cũng là một cây hài hước, nhưng là cái hài hước mang màu sắc ngoại giao, chính trị. Chẳng hạn khi tham gia giải bắn súng đón chào Ngày bảo vệ Tổ quốc (ngày 23/2, trước đây là ngày Quân đội Xô Viết) tại MGIMO, nơi bà từng học và bây giờ thỉnh thoảng được thỉnh giảng cho các lứa đàn em, bà đã đoạt giải cao (lọt vào lượt bắn chung kết), bà đã dí dỏm chia sẻ trên trang Facebook cá nhân của mình như sau: “Giải vô địch bắn súng được tổ chức đúng vào ngày Valentine, nên tôi cứ hình dung tấm bia trước mặt tôi là trái tim của đàn ông, nhờ vậy mà tôi đạt thành tích cao. Người đàn ông nào không tin, cứ việc đưa trái tim của mình vào vị trí vòng 10 trên bia, tôi sẵn sàng bóp cò”.

Vui là vui vậy, nhưng bà Maria Zakharova vẫn không quên nhiệm vụ chính trị và vai trò ngoại giao của mình. “Hôm nay, tôi bắn bia bằng súng hơi KCN-38 và đạt thành tích cao. Để bảo vệ hòa bình trên thế giới, theo tôi nghĩ, chỉ nên sử dụng những loại khí giới nhẹ nhàng như súng hơi chứ chớ nên dùng tới các loại vũ khí dữ dằn như máy bay, tàu ngầm, tên lửa, bom nguyên tử…”, bà Maria Zakharova chia sẻ.

Thế mới biết, Bộ Ngoại giao Nga đã khéo chọn một phát ngôn viên “miệng Hoa, tim Thép” để đối chọi với ngàn vạn miệng lưỡi của thiên hạ!