Hồng Kông mất vị thế đặc biệt sau Đạo luật tự trị Hồng Kông

Các chuyên gia pháp lý cảnh báo rằng, tất cả những điều trên đều liên quan đến các hành động trừng phạt có thể chống lại Hồng Kông.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký Đạo luật tự trị Hồng Kông tại Nhà Trắng vào hôm thứ ba ngày 14/06/2020. Ảnh: Bloomberg

Đạo luật này mở đường cho việc áp đặt lệnh trừng phạt các thực thể, cá nhân liên quan và bãi bỏ các ưu đãi với đặc khu hành chính này. Mặc dù thời gian xem xét đạo luật này sẽ kéo dài nhưng muộn nhất là đến tháng 12/2021, Đạo luật này sẽ có hiệu lực.

Theo ông Shi Yinhong, cố vấn của Hội đồng Nhà nước Trung Quốc, Đạo luật tự trị Hồng Kông là một đòn lớn đối với Hồng Kông và Trung Quốc, và là một ví dụ mới nhất về phong cách tự do trong quan hệ Mỹ-Trung. Hiện tại, Trung Quốc đang ở trong tình thế khó khăn - nền kinh tế trong nước cần phải được cải thiện và tình hình quốc tế đang có thái độ thù địch với Trung Quốc.

Các chuyên gia cho biết, lệnh điều hành của ông Trump, không đề cập đến thuế quan cũng như quyền tham gia vào hệ thống thanh toán bằng USD của Hồng Kông, nhưng bằng cách tước đi địa vị ưu đãi đặc biệt của Hồng Kông, nó đã mở ra cơ hội để Mỹ đánh thuế đối với khối lượng nhỏ hàng hóa được xuất khẩu từ Hồng Kông sang Mỹ.

Một báo cáo của Dịch vụ Nghiên cứu Quốc hội được công bố vào tháng 6 cho biết, nếu không còn được hưởng những ưu đãi như trước kia thì Hồng Kông có thể phải chịu mức thuế tương tự và các quyết định thương mại khác giống như Trung Quốc.

Tuy nhiên, Hồng Kông là một thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) với những điều khoản đặc biệt được áp dụng riêng, cả các quan chức ở địa phương lẫn Trung Quốc đều đang cho rằng các hành động của Mỹ có thể vi phạm các quy tắc thương mại quốc tế WTO.

Ông Gao - Phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết, nếu Mỹ bỏ qua các nguyên tắc cơ bản của quan hệ quốc tế và thực hiện các biện pháp một chiều dựa trên luật nội bộ của mình, thì nước này sẽ vi phạm các quy tắc của WTO và đi ngược lại lợi ích của chính họ.

Nhưng chính quyền Tổng thống Trump trước đây cũng đã không đồng ý với các giao thức của WTO trong việc đánh thuế quan thương mại đơn phương trị giá hàng trăm tỷ USD đối với Trung Quốc - cũng là một thành viên của WTO kể từ tháng 7/2018.

Tổng thống đã nói trong một cuộc họp báo tại Nhà Trắng hôm thứ 3 vừa qua rằng hiện tại, Hồng Kông sẽ được đối xử giống như Trung Quốc đại lục, không có đặc quyền, được đối xử kinh tế đặc biệt và không xuất khẩu công nghệ nhạy cảm.

Về các biện pháp trừng phạt, dự luật trao quyền cho Tổng thống đóng băng tài sản ở Mỹ của những người bị trừng phạt và cấm họ vào Mỹ. Các ngân hàng có giao dịch đáng kể với các đối tượng bị trừng phạt cũng sẽ bị xử phạt, bao gồm các hạn chế các giao dịch với Mỹ và thanh toán bằng đồng USD.

Julien Chaisse, giáo sư luật thương mại tại Đại học Thành phố Hồng Kông cho biết: “Kể từ khi địa vị thương mại của Hồng Kông bị rút đi theo Đạo luật của Mỹ, về mặt logic, Mỹ nên căn chỉnh các cách thức để đối xử với Hồng Kông. Tất cả - hoặc một số mức thuế quan mà Mỹ áp dụng đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc trong hai năm qua sẽ được mở rộng sang Hồng Kông.”

Và ngay sau khi Tổng thống Trump kí Đạo luật tự trị Hồng Kông, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng đã đưa ra tuyên bố vào ngay ngày hôm sau để trả đũa động thái của Mỹ như sau: “Để bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình, Trung Quốc sẽ có hành động cần thiết để áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các tổ chức và cá nhân liên quan của Mỹ.”

Liu Weidong, một chuyên gia về vấn đề Trung - Mỹ từ Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc cho biết: “Tôi nghĩ rằng Bắc Kinh đã có một số sự chuẩn bị khi họ soạn thảo luật an ninh quốc gia để giảm thiểu tác động có thể xảy ra, mặc dù tôi không chắc họ có thể đối phó với những động thái mới nhất của Mỹ như thế nào”.

Liu nói thêm rằng xu hướng tách rời Mỹ - Trung là điều chắc chắc và cả hai bên đều sẽ bị tổn thương về cả mặt kinh tế lẫn chính trị.

“Giống như nhiều học giả Trung Quốc đã nói, Trung Quốc hiện đang phải đối mặt với một tình huống cực kỳ khó khăn. Chúng ta hãy chờ xem chính phủ Trung Quốc sẽ phản ứng và đáp trả như thế nào.”

Theo Dân trí