Đào tạo giấy phép lái xe: Thi giả, bằng thật...?

Năng lượng Mới số 328

Thi mấy vẫn là… lần đầu

Theo báo cáo Thanh tra Bộ GTVT, phần lớn các cơ sở đào tạo, sát hạch cấp GPLX tại TP Hải Phòng đã và đang có nhiều hạn chế về điều kiện cơ sở vật chất, vi phạm trong công tác giáo vụ, xây dựng kế hoạch và thời gian đào tạo. Điển hình như trung tâm sát hạch lái xe Trường trung cấp Nghề Giao thông Vận tải Hải Phòng, có nhiều thiết bị sát hạch thực hành lái xe (chip báo) trên sa hình bị lỗi, không ổn định; Sân sát hạch của Trung tâm Dạy nghề lái xe Nam Triệu và Trường cao đẳng Nghề số 3 bị lún nứt không bằng phẳng; Trường cao đẳng Nghề Du lịch và Dịch vụ Hải Phòng còn thiếu máy tính phục vụ sát hạch lý thuyết, camera giám sát phòng sát hạch còn có góc khuất… Đáng ngại hơn nữa là chỉ trong phạm vi chưa đến 5km đã có tới 5 đơn vị đào tạo, sát hạch lái xe. Điều này là sự dư thừa so với nhu cầu thực tế của người dân, gây lãng phí tiền đầu tư của Nhà nước.

Trong đợt thanh kiểm tra này, Thanh tra Bộ GTVT đã sử dụng các chuyên gia để “lật tẩy” những chiêu trò tinh vi trong việc cấp phép lái xe, sáng tỏ tại sao lại có chuyện “bao thi lý thuyết”, “thi trượt bao nhiêu lần vẫn là thi… lần đầu”. Các chuyên gia tin học đã tìm ra các “lỗ hổng” từ sự quản lý kết nối cơ sở dữ liệu của các trung tâm đào tạo, sát hạch GPLX. Lợi dụng kẽ hở này, các sát hạch viên (có quyền truy cập hệ thống mạng nội bộ các đơn vị) vô tư “đột nhập” vào hệ thống phần mềm thi, can thiệp, hỗ trợ thí sinh trong quá trình sát hạch.

Thi lý thuyết trên máy tính

Đoàn thanh tra đã phát hiện tại Trung tâm Sát hạch lái xe Nam Triệu tồn tại sự kết nối mạng giữa phòng sát hạch lý thuyết với mạng nội bộ của cả đơn vị. Vì vậy, các máy tính không thuộc phòng thi có thể kết nối đến máy chủ của phòng thi để làm hộ bài. Hơn thế nữa, sau khi thực hiện biện pháp nghiệp vụ để kiểm tra xác suất dữ liệu tại Trường trung cấp Nghề Giao thông Vận tải Hải Phòng đã phát hiện một số sát hạch viên can thiệp, hỗ trợ thí sinh ngay cả trong quá trình sát hạch thực hành lái xe trên đường.

Còn tại Trung tâm Dạy nghề Hoàng Dương và Trường cao đẳng Nghề Giao thông Vận tải Trung ương II, công tác sát hạch, thi cấp GPLX quá lỏng lẻo. Toàn bộ phần mềm sát hạch lý thuyết chưa hoàn chỉnh, thời gian làm bài thi được ghi nhận từ máy trạm mà không phải là máy chủ. Do đó, có nhiều bài thi có thời gian cập nhật dữ liệu khác thời gian thi. Đi sâu vào kiểm tra phần mềm sát hạch thực hành, đoàn công tác cũng chỉ ra việc hệ thống này còn hạn chế, tồn tại nhiều lỗ hổng bảo mật. Con người có thể can thiệp thay đổi kết quả đã thi thành chưa thi hoặc thay đổi số lần thi (lần thi 1, 2…). Từ đó, Hội đồng Sát hạch có thể thay đổi kết quả thi hoặc cho thí sinh thi lại nhiều lần nhưng kết quả chỉ đề “lần thi 1”, hoặc có thể xóa hết hồ sơ, kết quả thi.

Thanh tra Bộ đã kiến nghị sửa đổi một số quy định cụ thể, như: khắc phục các lỗi phần mềm để ngăn chặn sự can thiệp của con người vào hệ thống và làm thay đổi kết quả thi; nghiêm cấm sát hạch viên và bất kỳ ai (kể cả kỹ thuật viên) với bất cứ lý do nào đến nơi làm bài của thí sinh trong quá trình thi lý thuyết, nhằm phòng ngừa việc nhắc bài.

“Qua đợt kiểm tra, Thanh tra Bộ GTVT nhận thấy, hệ thống phần mềm sát hạch GPLX còn quá sơ sài, thiếu chặt chẽ. Cơ quan quản lý thiếu nghiêm túc. Để xảy ra những tồn tại, hạn chế trên, trách nhiệm trước hết thuộc về thủ trưởng các cơ sở, trung tâm sát hạch GPLX. Đồng thời, cơ quan quản lý của Nhà nước về đào tạo, quản lý sát hạch GPLX cơ giới đường bộ còn lơ là, chưa quan tâm đúng mức trong công tác sát hạch, cấp GPLX” - ông Trần Văn Trường, Phó chánh thanh tra GTVT nói.

Ngăn chặn nạn thi giả

Nghi vấn về chất lượng đào tạo và sát hạch cấp GPLX đã được các cơ quan báo chí đặt ra từ lâu. Những ngày qua, GTVT đã đồng bộ ra quân, thể hiện quyết tâm hòng chấn chỉnh thực tế bát nháo trong cấp phép lái xe. Đầu tiên là động thái của Thanh tra Bộ yêu cầu Sở GTVT Hải Phòng và các trung tâm, cơ sở đào tạo khắc phục ngay các tồn tại về cơ sở vật chất. Các đơn vị chưa đạt chuẩn phải lập tức tạm dừng sát hạch, đào tạo GPLX. Trong khi chờ khắc phục các lỗi phần mềm, Sở GTVT Hải Phòng phải tăng cường giám sát chặt chẽ hơn nữa các kỳ sát hạch nhằm đảm bảo không có sự can thiệp từ bên ngoài, làm sai lệch kết quả sát hạch GPLX.

Ngay sau khi có kết luận của đoàn thanh tra về công tác đào tạo, sát hạch GPLX, ông Nguyễn Văn Huyện - tân Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã yêu cầu tập trung nghiên cứu, triển khai nhằm “siết” chặt công tác sát hạch GPLX. Lập tức khắc phục hệ thống phần mềm, tăng cường giám sát và công khai minh bạch, đồng thời đổi mới chương trình, phương thức đào tạo lái xe cơ giới đường bộ cho phù hợp.

Bộ GTVT chỉ đạo, Tổng cục Đường bộ Việt Nam chủ trì, phối hợp với đơn vị liên quan đến “Dự án xây dựng hệ cơ sở dữ liệu quản lý GPLX”, thực hiện hoàn thiện, nâng cấp phần mềm quản lý GPLX, sát hạch bảo đảm cập nhật dữ liệu. Theo dõi được nhật ký khai thác, thời gian làm bài thi phải được ghi nhận từ máy chủ. Ghi nhận kết quả thông tin lần thi phải đúng với thực tế, có chức năng không can thiệp hủy được bài thi và có trách nhiệm pháp lý. Mặt khác, kiến nghị, sửa đổi một số quy định cụ thể, như không cho những trung tâm nhỏ lẻ hoạt động, cần quy về một mối. Như vậy, các cơ sở sát hạch, cấp GPLX sẽ tránh được tình trạng đào tạo tràn lan, thậm chí, cố tình lôi kéo người học bằng nhiều cách.

Khẳng định quyết tâm làm trong sạch công tác đào tạo, sát hạch cấp GPLX, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ yêu cầu Tổng cục Đường bộ Việt Nam, Sở GTVT các tỉnh thành và các đơn vị liên quan tiến hành kiểm điểm trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan và phải có báo cáo kết quả thực hiện về Bộ GTVT trước ngày 30-6-2014. Việc phanh phui hàng loạt sai phạm trong công tác đào tạo và sát hạch GPLX là một hành động thiết thực và đáng hoan ngênh của Bộ GTVT.

Đã đến thời điểm nhìn nhận thực trạng hàng nghìn học viên được cấp GPLX, tham gia lưu thông trên đường liệu có mấy người học hành, thi thố thật sự. Nên chăng cần có thời hạn sát hạch, kiểm tra chất lượng lái xe một cách định kỳ, tăng cường kiểm tra đột xuất với những lái xe hạng chuyên nghiệp, lái xe trở khách…

Bùi  Minh