Dân lãnh đủ

Báo chí đăng rần rần về việc nhiều doanh nghiệp nợ và chây ỳ việc nộp tiền Bảo hiểm xã hội cho người lao động và cơ quan BHXH sẽ khởi kiện các doanh nghiệp này. Tuy nhiên, tin này chỉ làm vui một nửa vì “chờ được vạ thì má đã xưng” bởi dù doanh nghiệp ra tòa nhưng khi ốm đau công nhân vẫn không được được bảo hiểm.

Tại Hà Nội có 10 doanh nghiệp trên địa bàn các quận Long Biên, Từ Liêm, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Cầu Giấy và Ba Đình và có thời gian nợ tiền bảo hiểm xã hội trên 12 tháng. Trong số các doanh nghiệp này, có nhiều đơn vị làm ăn, kinh doanh có lãi song vẫn nợ đọng. Được biết tình trạng nợ đọng tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế của các doanh nghiệp, làm thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, đang trở nên phổ biến, gây bức xúc dư luận. Bước đầu qua khởi kiện BHXH Hà Nội đã thu hồi gần 4 tỉ đồng tiền nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế từ các đơn vị này.

Liên quan đến BHXH, BHYT cũng vậy. Phải tốn nhiều giấy mực, thời giờ họp hành kiến nghị, nhưng người không may bị tai nạn giao thông mới thở phào nhẹ nhõm là đã được thanh toán viện phí khỏi phải chạy vạy xin chứng nhận không vi phạm luật giao thông trong vụ tai nạn. Hóa ra các cơ quan công quyền chỉ nhăm nhăm tự bảo vệ cho mình, đẩy khó khăn cho cơ quan khác người khác, kể cả nạn nhân đang bó bột, dưỡng thương thậm chí vừa qua lần đại phẫu.

Lại có chuyện một bà lão ngót 90 tuổi ở phố nọ đứng tên mua một căn nhà cho con cháu bị đòi hỏi giấy tờ đến phát khiếp. Trước hết là giấy chứng minh thư của cụ quá cũ phải làm lại. Khổ vài chục năm rồi từ khi cụ ông về cõi tiên, cụ có đi đâu mà cần chứng minh thư. Vậy nên cụ phải nhờ con cháu đưa lên quận xin cấp mới chứng minh thư. Được cái công an giờ đã cải cách hành chính nên việc đổi giấy chứng minh thư của cụ khá nhanh gọn. Nhưng đến thủ tục nộp đăng ký kết hôn 60 năm trước và xin chứng nhận cụ ông đã mất thì thật mất thời giờ. Cán bộ tư pháp, ủy ban đều trẻ lại mới nhậm chức đâu có biêt cụ thế nào mà xác nhận? Lại phải lục tìm hộ khẩu, cậy nhờ người làm chứng mãi mới có được tờ giấây chứng nhận về tình trạng hôn nhân. Cơ khổ cho cụ già. Nhưng làm thế nào được! Quy định là thế mà.

Ở trên là chuyện lình xình bảo hiểm, giấy tờ này nọ. Còn dưới đây là chuyện doanh nghiệp trốn thuế và bán hàng giá cao. Mới đây, đoàn liên ngành thành phố Hà Nội vừa bắt quả tang đại lý bán xe máy lớn trên phố Điện Biên Phủ, quận Ba Đình bán xe quá giá.

Trong lúc một khách hàng mua chiếc xe máy Honda Vission với giá 31,8 triệu đồng nhưng nhận hóa đơn chỉ ghi giá 28,5 triệu đồng, đúng giá nhà sản xuất ấn định. Tuy nhiên, đại lý này vẫn ghi một giấy biên nhận là đã nhận của khách hàng 31,8 triệu đồng. Như vậy, đại lý đã lời hơn 3 triệu đồng bởi cách ăn gian này. Tính ra nếu cửa hàng tiêu thụ vài chục chiếc xe, họ sẽ kiếm được cả trăm triệu đồng chênh lệch và Nhà nước lại thất thu thuế.

Hóa ra lâu nay, tình trạng bán xe máy cao hơn giá niêm yết và giá nhà sản xuất công bố xảy ra thường xuyên nhất là với các nhãn xe ăn khách. Người tiêu dùng phải chấp nhận và cơ quan quản lý không thể không biết. Rõ ràng công tác kiểm tra thị trường vẫn chưa để mắt đến lĩnh vực này. Vô hình trung, người tiêu dùng đã tiếp tay cho đại lý và trở thành “tòng phạm” trốn thuế dù vẫn phải mua giá cao.

Người tiêu dùng vừa tiếp tay cho sai phạm lại không hợp tác với cơ quan chức năng để tự bảo vệ mình và chống sai phạm.

Nhưng không thể đổ lỗi cho người dân dù là người lao động trong các doanh nghiệp hay trong vai người tiêu dùng thua đơn thiệt kép? Công tác kiểm tra BHXH hoặc kiểm tra quản lý thị trường nếu được tiến hành thường xuyên sẽ góp phần chặn đứng sai phạm kéo dài triền miên của doanh nghiệp. Điều đáng nói là các vụ việc này đều đã có luật pháp với hàng loạt văn bản thông tư, chỉ thị, quyết định nhưng tại sao vẫn không nghiêm? Việc xử lý kéo dài và được dư luận cho là rất tượng trưng khiêm tố nên hiệu quả hạn chế. Các doanh nghiệp chây ỳ tiền BHXH chỉ bị phạt số tiền rất thấp so với việc nộp tiền BHXH. Còn các đại lý xe máy cũng vậy. Họ luôn kìm hàng, găm hàng để ép giá và hóa đơn chứng từ kiểu “hồn Trương Ba da hàng thịt” rốt cuộc chỉ người dân lãnh đủ là chịu khổ, chịu thiệt!