Hà Nội thiếu điện vì đâu?

Thiếu vốn nên cơ sở hạ tầng kém là nguyên nhân khiến Hà Nội thiếu điện vào năm 2012.

Trong một cuộc trả lời báo chí, ông Bùi Duy Dụng, Phó TGĐ EVN Hà Nội cho biết: Năm 2010, sản lượng điện tiêu thụ toàn thành phố đạt 8,91 tỉ kWh, tăng 13,1% so với năm 2009, công suất lớn nhất lên tới 1.900 MW và 7 tháng đầu năm 2011, sản lượng điện tiêu thụ là 5,4 tỉ kWh, công suất phụ tải cực đại tới 2.030 MW.

Trên thực tế, từ nhiều năm trước, do nắm bắt được nhu cầu sử dụng điện của người dân Thủ đô nên ngành điện đã lên kế hoạch đầu tư 6.850 tỉ đồng để xây dựng và nâng cấp 6 trạm biến áp 220 kV (tổng công suất 2.500 MVA) và 137 km đường dây, 4 TBA 110 kV (246 MVA). Tuy nhiên, đến cuối năm 2010, tất cả các công trình lưới điện 220 kV xây mới đều không thực hiện được. TBA 110 kV cũng chỉ hoàn thành 3/4 trạm và khối lượng đường dây 110 kV đạt 13,4%. Các công trình nâng cấp cải tạo TBA 110 kV cũng chỉ đạt 81,6%, đường dây 110 kV chỉ đạt 73,8%.

Lý giải cho điều này, ông Dụng cho biết, ngoài lý do thiếu vốn thì nguyên nhân chính của việc chậm tiến độ là không có mặt bằng để thi công.

Do quỹ đất thành phố hạn hẹp nên việc thỏa thuận vị trí trạm và tuyến đường dây rất khó khăn. Thủ tục hồ sơ xin cấp đất cũng rất rườm rà phức tạp. Bên cạnh đó, rất nhiều tuyến dây thành phố yêu cầu đi ngầm nhưng kinh phí cho đường dây đi ngầm cao gấp 10 lần đi nổi (đường dây 110 kV thì đi nổi chi phí hết 6,5 tỉ đồng/km, nhưng nếu đi ngầm sẽ phải chi khoảng 75 tỉ đồng/km). Đó là chưa kể thi công đường dây ngầm lại rất khó khăn về mặt bằng thi công, ông Dụng nhấn mạnh.

Ông Trương Quốc Lẫm, phó TGĐ Tổng Công ty truyền tải điện quốc gia (NPT) cho biết: xây dựng lưới điện ở các địa phương khác thì chủ yếu là khó khăn trong việc thỏa thuận với người dân về đền bù giải phóng mặt bằng (GPMB). Riêng TP Hà Nội, nhà đầu tư gặp khó ngay từ lúc qua “cửa ải” các cấp chính quyền, ban ngành trong công tác thỏa thuận hướng tuyến cho tới việc đền bù GPMB.

Điển hình là vướng mắc về quy hoạch. Dự án nhánh rẽ 110 kV Trôi cấp điện cho các huyện Hoài Đức, Đan Phượng. Mặc dù ngành điện đã đầu tư gần 70 tỉ đồng hoàn thành xây trạm từ năm 2009 nhưng phần dây lại có đến đến 16/20 vị trí cột để dẫn điện vào trạm bị vướng.

Theo thiết kế, cột dẫn vào trạm là cột thép hình chân nhỏ nhưng vì có 3 cột đi qua khu đô thị Lideco, chủ đầu tư là Công ty cổ phần Phát triển địa ốc Cienco5 yêu cầu sử dụng cột đơn thân nên vẫn chưa giải quyết xong. Bởi vì mức chênh lệch của việc điều chỉnh này lên tới hàng tỉ đồng do cột đơn thân có giá trị 1,5 – 3 tỉ đồng/cột (trong khi cột thép cấu hình chân nhỏ khoảng 800 triệu/cột). 13 vị trí cột khác đi qua các dự án Khu đô thị Bắc 32 và khu đô thị Tân Lập phải thay đổi vị trí, hướng tuyến theo qui hoạch Hà Nội mới được phê duyệt. Kèm theo sự thay đổi này là hàng loạt các bước thủ tục ngành điện đã làm trước đây phải làm lại từ đầu.

Khó GPMB cũng là yếu tố ảnh hưởng lớn đến tiến độ các dự án điện. Đường dây 220 kV Hà Đông – Thành Công khởi công từ năm 2009, trạm biến áp 220 kV Thành Công đã xong từ lâu, NPT cũng đã hoàn thành 3800/4000m cáp ngầm nhưng đến nay vẫn dậm chân tại chỗ chỉ vì còn 200 m chiều dài tuyến cáp chưa có mặt bằng thi công. TBA 220 kV Tây Hồ đã được cắm mốc giới nhưng không thể triển khai vì dân không nhận tiền đền bù. TBA 220/550 kV Tây Hà Nội và Đông Anh thì quỹ đất không đủ xây dựng.

Riêng TBA 220 kV Long Biên thì thành phố yêu cầu đi cáp ngầm nhưng chi phí đi cáp ngầm lên gần 1.000 tỉ đồng, ngành điện không vay nổi vốn ngân hàng vì dự án bị đánh giá là không hiệu quả…. Những vướng mắc này đang khiến lưới điện của Hà Nội đứng trước nguy cơ quá tải nghiêm trọng.