Thí điểm điều trị miễn phí người nghiện bằng methadone ở Hà Nội: Kiếp người phục sinh

Vượt lên mặc cảm

Không quản ngày nắng cũng như ngày mưa, sáng nào anh Phùng Hồng Sơn ở tổ 16, thị trấn Cầu Diễn cũng tới TTYT Từ Liêm rất đúng giờ để nhận thuốc. Không còn mặc cảm về quá khứ nghiện ngập của mình, không né tránh khi được hỏi như phản ứng thường thấy ở những người nghiện, anh Sơn chia sẻ: “Tôi 44 tuổi, nhưng đã có “thâm niên” dùng ma túy tới 23 năm. Không phải chỉ thử cai, thậm chí tôi đã quyết tâm cai tới 4 lần, nhưng đều tái nghiện. Đến khi được TTYT và địa phương thông báo về việc điều trị bằng methadone, tôi tự nguyện tham gia từ đầu, tháng 12/2009. Thời gian nghiện, tôi không làm được gì, suốt ngày chỉ nghĩ cách làm sao có tiền mua thuốc, rồi dặt dẹo vì “vật” thuốc, “phê” thuốc, cơ thể rất yếu. Thật không ngờ, chỉ sau 2 tháng uống methadone, tôi đã đoạn tuyệt với ma túy và trở lại với nghề cũ. Sau 1 năm dùng methadone, tôi không còn cảm giác thèm ma túy, ăn ngủ tốt nên tăng cân. Tôi chưa bỏ một buổi nhận thuốc nào”.

Theo các bệnh nhân đến điều trị tại TTYT Từ Liêm, việc điều trị bằng methadone rất đơn giản: hàng ngày, đến uống thuốc rồi về ngay. Người ở xa thì còn hơi khó khăn vì mất thời gian đi đường nhưng cai nghiện được là mừng lắm rồi, nên ai cũng cố gắng đến đúng giờ phát thuốc. Thời gian còn lại trong ngày làm được bao nhiêu việc, tâm lý không còn vật lộn lo chuyện kiếm tiền mua ma túy nữa nên cũng thoải mái, tự tin hơn rất nhiều.

Các bệnh nhân đang làm thủ tục để lấy thuốc tại TTYT Từ Liêm

Cai nghiện – Đổi đời

Trong hơn 200 người đang điều trị tại TTYT Từ Liêm, cai nghiện được là cả một điều kỳ diệu. Bởi khi cai được, họ có sức khỏe tốt hơn, nhiều người tăng cân, lại có sức lao động nên từ chỗ thất nghiệp nhiều người đã tìm lại được việc làm. Thậm chí có trường hợp vốn là cán bộ nhà nước, chỉ vì mắc nghiện mà lêu lổng, lang thang, sau hơn 1 năm cai nghiện, cơ quan cũ đã tiếp nhận trở lại. Khi được hỏi chuyện, một điểm chung mà các bệnh nhân đều nhắc tới và chia sẻ đó là: “Gia đình hạnh phúc hơn. Từ cảm giác mình là người thừa, là vô dụng, dần dần cảm nhận được mình đã lấy lại được niềm tin ở những người thân”. Anh Nguyễn Văn Sinh, ở xã Trung Văn cho biết: Chỉ sau khi uống methadone một tháng là không bị cảm giác “đòi” ma túy nữa. Sau 8 tháng, anh đã tăng gần 10kg. Điều quan trọng là, sức khỏe ổn định, anh Sinh đã mở cửa hàng sửa chữa thiết bị điện, tự trang trải được cuộc sống. Chị Trần Thị Thảo, vợ anh Sinh rất phấn khởi khi chồng khỏe mạnh trở lại và giúp đỡ được vợ con. Với anh chị, đây quả thực là cuộc đổi đời không chỉ với riêng anh mà cả gia đình, sau 10 năm anh đánh mất tuổi trẻ và mỗi ngày “nướng” mất vài trăm nghìn đồng vì ma túy.

Không chỉ là cai nghiện…

Những bệnh nhân đến nhận thuốc mà chúng tôi gặp đều rất hồ hởi nói về hiệu quả của phương pháp điều trị này. Chính họ là người cảm nhận rõ hơn ai hết những thay đổi tích cực của chính mình. Từ những người bị coi như bỏ đi, giờ đây, họ đã tự tin tái hòa nhập cuộc sống, bằng việc tìm lại sức khỏe, có việc làm để tự lo cho bản thân, sau khi không còn lệ thuộc vào ma túy.

TS Nguyễn Văn Phi – Giám đốc TTYT Từ Liêm cho biết: “Ban đầu triển khai, cũng khó khăn lắm, khi nhiều người chưa hiểu methadone là gì và không tin nhà nước lại điều trị miễn phí, rồi mặc cảm của bệnh nhân khiến họ không dễ hợp tác. Nhưng với sự kiên trì của các bác sĩ, sự quan tâm đặc biệt của chính quyền địa phương, của lực lượng Công an trong việc quản lý và giới thiệu người nghiện đi điều trị, đã giúp chúng tôi rất nhiều trong việc thí điểm điều trị cho 250 bệnh nhân”.

Được biết, bên cạnh việc điều trị bằng methadone, TTYT Từ Liêm còn tư vấn định kỳ về tâm lý và cung cấp các dịch vụ y tế sức khỏe cho bệnh nhân, tổ chức giao lưu với gia đình họ. Với những bệnh nhân có vấn đề về sức khỏe, TTYT mời chuyên gia giúp đỡ và hội chẩn. Sự quan tâm chu đáo, thái độ thân thiện của các y, bác sĩ có ý nghĩa rất lớn để động viên những người nghiện quyết tâm điều trị. Với những bác sĩ, y tá cấp phát thuốc, họ thuộc mã số của từng người, quen tên, quen mặt bệnh nhân và trở nên thân thiết sau một quá trình gặp gỡ hàng ngày, kiểm tra và điều chỉnh lượng thuốc theo tiến triển của từng bệnh nhân.

Bên cạnh đó, không thể không nhắc đến hiệu quả kinh tế từ việc điều trị bằng methadone. Thực ra đây cũng là một dạng thuốc gây nghiện được dùng theo mô hình điều trị thay thế, nhưng giá thành rất rẻ, chi phí chỉ khoảng 7.000đ/người/ngày, lại an toàn và hiệu quả. Sau một thời gian điều trị, có thể giảm liều và tiến tới ngừng sử dụng methadone. Cứ thử làm phép tính đơn giản thì mỗi năm chỉ riêng việc 250 người bệnh không sử dụng ma túy, đã tiết kiệm được 1,2-1,5 tỉ đồng. Bên cạnh đó, việc đầu tư xây dựng cơ sở vật chất một trung tâm cai nghiện cho 800-1.000 người, tiêu tốn 50-70 tỉ đồng, thì đầu tư xây dựng một cơ sở điều trị methadone cho 250 người nghiện chỉ gần 5 tỉ đồng – bằng 1/10 cho biện pháp cai nghiện tập trung. Với chính quyền địa phương, cái “được” lớn nhất là từ khi triển khai điều trị bằng methadone cho người nghiện, đã giúp cho tình hình ANTT được đảm bảo, tệ nạn xã hội và trộm cắp giảm 70%.

TS Nguyễn Văn Phi chia sẻ: “Chúng tôi dự định sẽ tổ chức điểm uống thuốc ngay bên đường, đồng thời, mở rộng các điểm điều trị và tiếp nhận thêm khoảng 140 người nghiện đến điều trị. Trung tâm cũng đề xuất, khi người bệnh bị ốm không tới uống thuốc được sẽ cho phép cán bộ y tế đưa thuốc đến tận nơi điều trị để bệnh nhân duy trì đều đặn”.