Nhiều trẻ tử vong đáng tiếc do bệnh tay chân miệng

Năm 2012, bệnh tay chân miệng (TCM) tiếp tục diễn biến phức tạp. Từ đầu năm đến nay đã có 16 trẻ tử vong trên cả nước. Trước tình hình trên, ngày 5/4, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị “Giảm tử vong do bệnh tay chân miệng” tại TP HCM.

Các bác sĩ Bệnh viện Nhi Đồng 1 phối hợp với các bệnh viện trong cả nước thực hiện nghiên cứu trên 153 hồ sơ bệnh nhi tử vong do bệnh TCM năm 2011 và nhận thấy rằng: Có 1/4 số bệnh nhi tử vong do bị chẩn đoán nhầm sang các bệnh khác như: sốt xuất huyết, viêm phổi, hen suyễn, viêm ruột, sốc nhiễm trùng…

Đơn cử có trường hợp bệnh nhi bị TCM chuyển đến Bệnh viện Nhi Đồng 1, trong hồ sơ bệnh án ở tuyến dưới chuyển lên đã chẩn đoán nhầm sang nhiễm trùng đường ruột bởi trẻ có biểu hiện nôn ói rất nhiều. Do không được chẩn đoán đúng bệnh và không được điều trị sớm, bệnh nhi bị sốc nặng và sau đó dẫn đến tử vong.

Theo bác sĩ Nguyễn Minh Tiến – Khoa Cấp cứu Bệnh viện Nhi đồng 1, nhóm bệnh nhi mắc TCM nặng thường có biến chứng nội như: viêm não, ói mửa, sốc… trong khi đó các hồng ban, mụn nước là đặc trưng của bệnh TCM ở những bệnh nhi này thường rất kín đáo, khó phát hiện. Nếu bác sĩ không đuợc tập huấn dễ chẩn đoán nhầm thành bệnh khác.

Bệnh nhi bị TCM đang điều trị tại Bệnh viện Nhi đồng 1

Bên cạnh đó, có 1/3 các ca bệnh TCM tử vong do chuyển viện không an toàn, bệnh nhi chết trên đường chuyển viện, hoặc rơi vào tình trạng sốc sâu. Đặc biệt, hơn 1/2 số trẻ tử vong do gia đình đưa trẻ đến bệnh viện quá muộn, khi đến bệnh viện trẻ đã rơi vào trạng thái sốc hoặc bệnh ở độ 3, độ 4, khi đó khả năng cứu sống bệnh nhi cũng không được đảm bảo.

Ngoài ra, còn nhiều trường hợp đã được bác sĩ chẩn đoán đúng là bệnh TCM nhưng phân loại độ bệnh sai (thường phân loại thấp hơn độ bệnh) dẫn đến xử trí trễ, 20% bệnh nhi không được xử trí đúng theo độ bệnh, 7% trường hợp bị phù phổi do truyền dịch chống sốc không đúng theo phác đồ của Bộ Y tế, có trường hợp thiếu thuốc điều trị nên không dùng thuốc đúng theo chỉ định. Những sai lầm trong cách xử trí đã dẫn đến một số bệnh nhi tử vong rất đáng tiếc.

Thể bệnh TCM ở nước ta hiện nay cũng rất phức tạp, có một số triệu chứng mà y văn thế giới cũng chưa ghi nhận như: thể rung thất, tràn dịch màng tim.

Ngày 30/3, Bộ Y tế đã đưa ra phác đồ mới nhất để điều trị bệnh TCM. Phác đồ điều trị là sự tập hợp rất kỹ các dạng bệnh, cách điều trị theo kinh nghiệm điều trị bệnh của nhiều chuyên gia trong và ngoài nước. Do đó, các bác sĩ phải cập nhật và đọc kỹ các hướng dẫn từ phác đồ điều trị. Nếu làm tốt phác đồ của Bộ Y tế sẽ giảm tử vong rất nhiều.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến thăm phòng huấn luyện điều trị bệnh TCM của Bệnh viện Nhi đồng 1

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đánh giá: Năm ngoái sau khi xây dựng phác đồ điều trị TCM thì số tử vong giảm hơn một nửa. Bệnh TCM là loại bệnh nặng, mật độ vi rút cao, không có vắc-xin, không có thuốc điều trị đặc hiệu và đặc biệt lại xảy ra ở trẻ nhỏ, 80% ca mắc là ở trẻ dưới 3 tuổi. Bệnh thường diễn tiến rất nhanh nên khâu theo dõi bệnh là rất quan trọng, phải tăng cường thêm điều dưỡng để theo dõi bệnh, vì để người nhà chăm sóc không thể nhận biết được các biến chứng của bệnh. Một ekip trực phải đảm bảo có 1 bác sĩ và 3 điều dưỡng.

Hiện nay, hầu như ở các tỉnh đều thiếu máy thở, thiếu bác sĩ, điều dưỡng chuyên khoa nhi để điều trị cho bệnh nhân. Bộ Y tế đề nghị các địa phương tăng cường kinh phí để mua sắm trang thiết bị ở phòng hồi sức cấp cứu nhi, đặc biệt là máy thở và trang bị đầy đủ thuốc. Bộ Y tế cũng đã làm việc với Bảo hiểm y tế để thanh toán các chi phí điều trị.

Đặc biệt, vừa qua Bộ Y tế cũng chỉ đạo 5 đơn vị (2 đơn vị ở miền Bắc và 3 đơn vị ở TP HCM) làm nhiệm vụ tập huấn cho các bác sĩ, điều dưỡng nhi khoa ở tất cả các tỉnh, đặc biệt là các tỉnh có tỉ lệ bệnh nhi tử vong cao.

Theo báo cáo của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương từ đầu năm 2012 đến nay, cả nước có 21.295 trường hợp mắc TCM ở 63 địa phương, tỉ lệ mắc trung bình của cả nước là 23,8/100.000 dân, trong đó khu vực miền Trung và miền Nam có tỉ lệ mắc cao trên 27/100.000 dân. Các tỉnh có tỉ lệ tử vong do bệnh TCM cao là: An Giang, Đồng Tháp, Đồng Nai, Cần Thơ, TP HCM, Bà Rịa – Vũng Tàu, Vĩnh Long, Đà Nẵng, Đăk Lăk…

Năm 2012, bệnh TCM vẫn diễn biến phức tạp trên diện rộng với số mắc cao. Bệnh do vi rút đường ruột, lây theo đường tiêu hóa và tiếp xúc trực tiếp, có nhiều tuýp vi rút gây bệnh, một người có thể mắc nhiều tuýp vi rút khác nhau, đặc biệt sự lưu hành của vi rút EV 71 cao nên có nguy cơ diễn biến bệnh cảnh lâm sàng nặng, dễ tử vong.

Mai Phương