Mỹ chống IS kiểu nửa vời

Hiện trường vụ oanh kích trại lính IS tại Lybia

Ngày 19/2, không quân Mỹ đã tiến hành đợt không kích mạnh mẽ vào một trại lính của Tổ chức nhà nước Hồi giáo IS tại thành phố Sabratha, thành phố ven biển tại Tây Bắc Lybia, nơi những chiến binh khủng bố nước ngoài đang được huấn luyện, tiêu diệt ít nhất 43 phần tử cực đoan. Sau đợt không kích, Nhà Trắng tin rằng họ đã tiêu diệt được Noureddine Chouchane, thủ lĩnh cấp cao của IS tại Tunisia. Chouchane là người chỉ huy đứng sau hai cuộc tấn công khủng bố vào bảo tàng Bardo và một khu nghỉ mát tại Tunisia năm ngoái, giết hại 61 người.

Phương Tây, đặc biệt là Mỹ, đã nháo nhào vì từ nhiều tháng qua IS đã mở rộng địa bàn sang Lybia. Sau khi bị dồn ép và đánh dữ dội tại Iraq và Syria trên cả hai lĩnh vực, quân sự và tài chính, IS tìm đường sang Lybia. Tờ Wall Street Journal ra ngày 29/11/2015, cho hay chỉ trong vòng một năm qua, quân IS tại thành phố Sirte, cách thủ đô Tripoli của Lybia 450 km về phía đông, đã tăng từ 200 lên 5.000 người. Tờ báo Mỹ dẫn nguồn tin riêng cho biết, hiện các thủ lĩnh IS đã đưa ra lời kêu gọi tất cả các lực lượng khủng bố hãy tập trung về Libya để thực hiện ý đồ đánh chiếm các mỏ dầu và các nhà máy lọc dầu ở gần Sirte. Và kể từ ngày 4/1/2016, với khoảng 3.000 chiến binh, IS đã tiến hành nhiều cuộc tấn công nhắm vào các cảng và trạm tiếp dầu ven biển, đặc biệt tại Ras Lanouf và Al Sedra, thủ phủ dầu mỏ của Libya.

Theo Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter, IS đã lập nhiều trại huấn luyện tại quốc gia này, để thu hút nhiều chiến binh nước ngoài, như đã làm tại Iraq và Syria những năm gần đây. Vấn đề là ở Lybia hiện nay không có một lực lượng có tổ chức nào tại địa phương có thể chặn được đà tiến của IS về phía các mỏ dầu, hầu hết nằm ở Sirte.

Trước đó, truyền thông quốc tế đã dự đoán đúng về khả năng can thiệp của Mỹ vào Lybia. Ngày 29/1/2016, Nhà Trắng cho hay, trong cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia, Tổng thống Barack Obama ra chỉ thị cho các cố vấn “tiếp tục các nỗ lực… hậu thuẫn cho các chiến dịch chống khủng bố tại Libya”. Theo một giới chức cao cấp Bộ Quốc phòng Mỹ, được AFP dẫn lời, “cần hành động trước khi nước này trở thành một pháo đài” của quân thánh chiến, Mỹ không thể để cho Libya trở thành “một Iraq hay Syria”.

Cũng theo giới chức nói trên, Washington đang chuẩn bị nhiều khả năng can thiệp quân sự, từ không kích cho đến tham gia vào một chiến dịch được Liên Hiệp Quốc bảo trợ. Trong nhiều tháng gần đây, Mỹ đã cử nhiều đơn vị đặc nhiệm tới Libya để nắm tình hình tại chỗ và bắt liên lạc với các lực lượng địa phương Libya.

Theo một số nhà phân tích, việc Washington chú trọng đẩy mạnh các kế hoạch quân sự tại Libya là nhằm tạo thế đối trọng với Nga sau khi bị chỉ trích là bạc nhược, yếu ớt trên chiến trường Syria dẫn đến uy tín của Mỹ trong vùng Trung Đông bị giảm nghiêm trọng.

Tuy nhiên, việc Mỹ mở không kích IS tại Lybia lại chính thức xác nhận IS đang mở rộng địa bàn. Các chuyên gia cho rằng khi bản thân các chiến dịch của Mỹ và đồng minh tại Iraq và Syria đang thất bại thì khả năng đánh bại IS tại Lybia là rất thấp.

Thực tế cho thấy, IS đã làm đảo lộn tính toán chiến lược của Mỹ ở khu vực Trung Đông, Bắc Phi và vùng Vịnh. Kể từ khi rút quân khỏi vùng Vịnh, Mỹ chọn cách đánh không trực tiếp giao tranh trên bộ mà chỉ không kích và hậu thuẫn những lực lượng hay phe cánh đồng minh bản xứ ở trên bộ. Nhưng tới nay, tất cả các nước được Mỹ hậu thuẫn đều rối về nội bộ, trong khi khủng bố vẫn hoành hành. Mỹ cùng lúc phải tiến hành yểm trợ ở nhiều mặt trận, và lại chỉ trên không nên không thể nào tiêu diệt được khủng bố. Chính điều này đang khiến phạm vi hoạt động của bọn khủng bố càng rộng và cứ như thế Mỹ càng ngày càng sa lầy tại Trung Đông.