Giải pháp nào thu hút đầu tư xanh vào các nước ASEAN?

Thu hút đầu tư xanh vào các thị trường mới nổi như ASEAN vẫn còn những rào cản

Trong nền kinh tế xanh, thị trường vốn là một khía cạnh hấp dẫn nhưng đầy khó khăn. Trong một báo cáo năm ngoái, FTSE Russel nhận định nền kinh tế xanh sẽ đạt tới vốn hóa thị trường hơn 7 nghìn tỷ USD và chiếm 7,1% tổng vốn hóa thị trường toàn cầu. Tuy nhiên, tại các thị trường đang phát triển như ASEAN, việc tiếp cận các dòng vốn đó không dễ dàng bởi nhiều rào cản.

Thời gian qua, thị trường vốn của ASEAN cũng đã chứng kiến những tín hiệu tích cực. Tăng trưởng trong việc phát hành trái phiếu bền vững là đáng kể - tăng từ dưới 5 tỷ USD vào năm 2016 lên hơn 36 tỷ USD vào giữa năm 2022 để trở thành khu vực dẫn đầu trong lĩnh vực đầu tư bền vững.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư quốc tế chỉ ra trái phiếu Xanh, Xã hội và Bền vững (GSS) mới chỉ chiếm 1,6% tổng số trái phiếu đang lưu hành tại thị trường ASEAN. Điều này nhấn mạnh cả tiềm năng to lớn phía trước cũng như tầm quan trọng của việc không bỏ qua đầu tư vào các lĩnh vực chưa phù hợp với nguyên tắc ESG.

Bên cạnh đó, bối cảnh hiện nay cũng nảy sinh các cạnh tranh địa chính trị gay gắt giữa các nước lớn, từ đó tạo ra cơ hội để các quốc gia nhỏ hơn có thể nắm lấy cơ hội từ sự dịch chuyển dòng đầu tư. Nhóm chuyên gia OECD mới đây nhận định: “Căng thẳng địa chính trị buộc các công ty phải đa dạng hóa chuỗi cung ứng, thị trường và địa điểm sản xuất để tăng khả năng phục hồi trước những cú sốc tiềm ẩn… Bối cảnh này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đo lường tác động bền vững của FDI ở Đông Nam Á và sự cần thiết phải tạo ra một môi trường chính sách bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và thu hút lượng lớn vốn FDI cần thiết”.

Trong báo cáo đưa ra tại khuôn khổ Chương trình Đông Nam Á (SEARP) 2023 tại Hà Nội vừa qua, các chuyên gia OECD đã chỉ ra, các nước ASEAN cần chú trọng vào xây dựng các thể chế khuyến khích đầu tư xanh để lôi kéo dòng vốn này, qua đó gợi ý một số chính sách như sau.

Thứ nhất, cần tăng cường chiến lược xúc tiến đầu tư. Theo OECD, sự hợp tác giữa các chính phủ với khu vực tư nhân sẽ là nhân tố cốt lõi để xây dựng các chiến lược có mục tiêu nhằm thu hút FDI, đặc biệt trong các lĩnh vực then chốt cho phát triển bền vững. Đưa các nguyên tắc của Khung chính sách đầu tư (PFI) của OECD vào các chính sách tổng thể của mình là một ví dụ. Bằng cách tạo ra sự liên kết rộng rãi như vậy sẽ tạo nền tảng vững chắc cho việc huy động mức đầu tư cần thiết để đáp ứng các mục tiêu phát triển bền vững (SDG) và làm chủ quá trình chuyển đổi xanh và kỹ thuật số, đồng thời đảm bảo nó phù hợp với các mục tiêu khu vực và toàn cầu rộng lớn hơn.

Thứ hai, cần tạo điều kiện thuận lợi cho việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Để nắm bắt cơ hội đó, các nước ASEAN cần đảm bảo môi trường thương mại cởi mở và chính sách khuyến khích mạnh mẽ. Hơn nữa, chuỗi cung ứng đa dạng không chỉ hỗ trợ cơ sở hạ tầng và chính sách, mà còn bao gồm cả một lực lượng lao động có nhiều kỹ năng - điều mà nhiều quốc gia như Việt Nam đang rất quan tâm thúc đẩy.

Vừa qua tại Hà Nội, OECD đã đưa ra một số giải pháp để ASEAN thúc đẩy hơn nữa dòng đầu tư xanh

Thứ ba, cần đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh của ASEAN. FDI đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực năng lượng tái tạo khi tài trợ dự án quốc tế chiếm 55% tổng giá trị tài trợ dự án trong lĩnh vực năng lượng tái tạo. Để đảm bảo vai trò chuyển đổi toàn diện, công bằng, các quốc gia thành viên ASEAN nên tận dụng tài sản thiên nhiên to lớn của mình để tìm kiếm các giải pháp tự nhiên nhằm khởi động một thị trường giao dịch carbon mạnh mẽ và bền vững, đồng thời thúc đẩy các hoạt động tài chính bền vững, giảm thiểu rủi ro đầu tư, khuôn khổ đầu tư minh bạch.

Thứ tư, cần tạo điều kiện đầu tư ổn định.Môi trường đầu tư ổn định, có thể dự đoán được mà các hiệp định thương mại và đầu tư quốc tế tạo ra có vai trò quan trọng trong việc mang lại sự chắc chắn về mặt pháp lý cho các nhà đầu tư nước ngoài. Những thỏa thuận như vậy cần bao gồm việc tiếp cận các cơ chế giải quyết tranh chấp độc lập, dựa trên luật lệ, cùng với các cơ chế thực thi hiệu quả.

Thứ năm, cần đảm bảo tính trung lập trong cạnh tranh với doanh nghiệp nhà nước (DNNN). OECD cho rằng DNNN đóng vai trò then chốt trong nhiều nền kinh tế ASEAN. Việc đảm bảo các DNNN hoạt động trên một sân chơi bình đẳng với các công ty tư nhân mà không nhận được sự ưu đãi quá đáng là điều cần thiết để thúc đẩy môi trường thị trường cạnh tranh.

Thứ sáu, cần công nhận và khuyến khích Thực thể kinh doanh ASEAN (ABE). Khu vực ASEAN là nơi có nhiều doanh nghiệp hoạt động trên nhiều quốc gia. Việc công nhận các công ty này là Thực thể Kinh doanh ASEAN (ABE) có thể mang lại cho họ nền tảng để đầu tư và mở rộng hơn nữa trong bối cảnh ASEAN.

Thứ bảy, cần thúc đẩy doanh nghiệp vừa và nhỏ thông qua liên kết FDI. Doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) là xương sống của nhiều nền kinh tế ASEAN và OECD. Các chính sách cho phép các doanh nghiệp vừa và nhỏ này tận dụng vô số lợi ích của FDI có thể có tác động chuyển đổi đối với nền kinh tế khu vực, chẳng hạn như việc áp dụng số hóa trong chuỗi giá trị của các doanh nghiệp vừa và nhỏ để cải thiện hiệu quả hoạt động, tính bền vững và khả năng phục hồi.

Thứ tám, cần thúc đẩy hành vi kinh doanh có trách nhiệm. Doanh nghiệp có tác động sâu sắc đến xã hội và môi trường. Trong bối cảnh này, việc thúc đẩy hoạt động kinh doanh có trách nhiệm là một phần thiết yếu của môi trường đầu tư quốc tế cởi mở.

Thứ chín, cần tăng cường tính nhất quán về quy định. Trong một khu vực đa dạng như ASEAN, việc đảm bảo sự thống nhất về quy định có thể là một thách thức khó khăn. Hợp lý hóa các quy định, giảm bớt các rào cản quan liêu và hài hòa các chính sách thương mại và đầu tư có thể mang lại cho các doanh nghiệp sự rõ ràng và tự tin mà họ cần để thúc đẩy đầu tư bền vững. Các cuộc thảo luận của OECD về quản trị và chính sách điều tiết có thể mang lại lợi ích to lớn cho các nước ASEAN.

Thứ mười, cần tạo điều kiện hợp tác khu vực công - tư. Những nỗ lực hợp tác, được củng cố bằng các cuộc đối thoại công-tư bền vững và trao đổi các phương pháp thực hành tốt nhất, có thể thúc đẩy sự thay đổi mang tính chuyển đổi. Bằng cách thúc đẩy hợp tác giữa các bên liên quan khác nhau, khu vực có thể thống nhất xung quanh các mục tiêu chung như phát triển bền vững và tăng trưởng xanh.

Theo Diễn đàn Doanh nghiệp

Thế nào được gọi là đầu tư xanh?

Trung Quốc và Brazil lên kế hoạch lập quỹ đầu tư xanh