Giải mã bí mật giúp Donald Trump chiến thắng

Trump thắng như chẻ tre

Ngày 23/2, Donald Trump chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ ở Nevada. Đây là chiến thắng thứ 3 của ứng cử viên này sau khi tiến trình bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa đi được 4 bang.

Lạc quan với chiến thắng tối ở Nevada và vững tin sẽ trở thành ứng cử viên tổng thống, ngày 25/2, ông Trump tuyên bố sẽ chọn ứng cử viên phó tổng thống là một người trong giới chính trị.

Tỷ lệ cử tri Cộng hòa nghĩ ông Trump có thể đắc cử tổng thống đã tăng cao: tới 70%, trái ngược hẳn với con số tương tự trước đây khi 70% cử tri Cộng hòa nói họ sẽ không ủng hộ ông “to mồm, chuyên ăn nói hung hãn”.

Theo bình luận gia chính trị người Mỹ Ed Schutz, “cục diện cuộc tranh cử năm nay khác hẳn với tất cả những cuộc tranh cử trước đây”, khác tới mức “không ai có thể đoán biết những gì sẽ xảy ra, kể cả những người nổi tiếng am hiểu tình hình chính trị cũng lắc đầu chịu thua”.

Từ ngày đầu, mọi người đều nghĩ chẳng ai bỏ phiếu cho ông ta và tất cả đều đoán sai. Cũng có lúc mọi người tin ông Trump cứ ăn nói hàm hồ như thế này thì thế nào cũng có lúc cái miệng hại cái thân, đến giờ niềm tin đó cũng chưa trở thành sự thật. Họ cũng đã từng nghĩ đến chuyện dồn hết cú đấm này tới cú đấm khác để hạ đo ván ông ta, nhưng rốt cuộc cũng chẳng đi tới đâu, bằng chứng là tuần rồi ông ta một mình đối phó với cả 3 đối thủ nặng ký là Tổng thống Barack Obama, Cựu Tổng thống George W. Bush và Ðức Giáo Hoàng mà chẳng suy suyển gì cả. Ông ta là ứng viên về nhì ở Iowa, về nhất ở New Hampshire, South Carolina và Niveda, lịch sử tranh cử của đảng Cộng hòa cho thấy ứng cử viên nào thắng New Hampshire và South Carolina thì người đó sẽ đại diện cho đảng ra tranh cử tổng thống.

Bí mật chiến lược của Donald Trump

Donald Trump hầu như không tốn tiền quảng cáo vận động như các đối thủ, nhưng luôn luôn nắm vững vị trí dẫn đầu vượt xa mọi ứng cử viên Cộng hòa khác.

Nhiều lần bị phê phán mạnh mẽ vì nêu ra những vấn đề gây tranh cãi dữ dội, dư luận đã tưởng  rằng Trump sẽ gặp rắc rối lộn xộn và thất thế trong cuộc tranh cử. Nhưng hậu quả tiếp theo cho đến nay là ông vẫn tiếp tục được thêm ủng hô trong thăm dò dư luận. Bởi vì nhìn chung, đó chính là chiến lược tranh cử của Donald Trump: tạo sự chú ý trong dư luận và truyền thông, khiến họ buộc phải luôn nói đến, có nghĩa là quảng cáo ... miễn phí.

Nhưng đường lối tạo ra mâu thuẫn này sẽ còn hiệu quả được bao lâu và liệu đến một lúc nào Trump có thể bị rớt đài nặng nề đến nỗi không trỗi lên lại được nữa hay không? Và phải chăng giới hạn ấy đã đến với lời phát biểu cấm dân Hồi giáo vào Mỹ, một quan điểm đang bị chống đối mạnh mẽ cả trong cũng như ngoài nước? Có phải là Trump chủ quan, không nhận thức là đã vượt quá giới hạn chấp nhận được khi thực hành chiến lược cho tới nay vẫn đem lại thành công?

Theo tờ Washington Post: “Duyệt lại tất cả những lời phát biểu, trả lời phỏng vấn của ông Trump, những đối đáp với đối thủ trong những lần tranh luận và hàng ngàn “tweets” - “retweets” trong 9 tháng qua, có thể thấy rõ một điều. Đó là những chuyện có vẻ như lộn xộn cùng biểu hiện chập choạng ở cuộc tranh cử, thật ra hầu hết đều nằm trong trật tự và chủ đích có tính toán của nhà kinh doanh tỷ phú.

Mẫu mực diễn tiến này có ngay từ buổi đầu khi Donald Trump chính thức loan báo quyết định tranh cử hồi tháng 6/2015. Phát biểu tại Trump Tower trên đại lộ số 5 ở khu Manhattan, New York, ông gọi di dân bất hợp pháp từ Mexico vào nước Mỹ đều là những kẻ tội phạm, bọn buôn lậu ma túy. Một loạt  chính trị gia Cộng hòa cũng như Dân chủ mạnh mẽ lên án. Hệ thống truyền hình tiếng Tây Ban Nha Univision chấm dứt hợp đồng chiếu phóng sự cuộc thi hoa hậu Miss Universe của Trump, hãng Macy's ngưng kinh doanh những sản phẩm và  mỹ phẩm liên quan với Trump. Nhưng Trump không rút lại lời mà còn tiếp tục nói mạnh hơn nữa.

Trump liên tục đưa ra những hứa hẹn, những lời công kích đối thủ và trái với nguyên tắc cấm kỵ của các ứng cử viên là không ngần ngại phê phán đả kích giới truyền thông. Không bao giờ Trump chịu rút lại những lời này dù có thể biết là nói sai, mà còn tiếp tục tấn công mạnh hơn. Những biện pháp này thành công ở chỗ các cơ quan truyền thông buộc phải tường trình và nếu có phê phán thì hiệu lực cũng không bằng kết quả là làm Trump luôn luôn nổi bật. Khi chuyện di dân bất hợp pháp đã trở thành cũ qua thời gian một tháng, Trump quay sang phê bình John McCain bằng lập luận “coi những ai đã bị bắt làm tù binh thì không phải là anh hùng chiến tranh”.

Trump sử dụng tối đa các phương tiện kỹ thuật thông tin mới để đưa ra hàng loạt tuyên bố vung vít. Tài khoản Instagram của Trump có hơn 650.000 người theo dõi, 5 triệu người đọc tin nhắn Trump gởi qua Tweeter. Trong 9 tháng tranh cử, Trump đã đánh đi khoảng 6.000 tweets. Trump không chừa một ai, một việc gì nói đến có thể gây sự chú ý về mình. Đối với các ứng cử viên đối thủ trong đảng Cộng hòa, ông chế diễu Bobby Jindal là “nhẹ ký”, mức ủng hộ trong thăm dò dư luận chưa quá 1%. Jeb Bush là “yếu điện”, thiếu năng lực. Marco Rubio là “thằng hề”. Hillary Clinton chưa phải là địch thủ trực tiếp trong vòng bầu cử sơ bộ nhưng Trump cũng không bỏ qua, đặt câu hỏi là liệu bà có đủ thể ực và khả năng dẻo dai chịu đựng để làm tổng thống hay không.

Trong cuộc tranh cử Trump đặc biệt chú ý đến những đối thủ có thể là đáng ngại cho vị trí dẫn đầu của mình. Jeb Bush rồi Marco Rubio và có lúc Carly Fiorina đã thuộc trong loại ấy. Tới tháng 11/2015, khi Ben Carson nổi lên, Trump liên tục tấn công, đặt ra những nghi vấn về lý lịch của ông ta. Khi những người này không còn là quan tâm chính của mình nữa, Trump hướng qua những vấn đề thu hút sự chú ý khác.

Trump không ngần ngại nói những điều không có bằng cớ chắc chắn. Chẳng hạn, trước mối lo ngại của dân chúng là có thể khủng bố trà trộn trong số di dân Syria vào Mỹ, Trump nói với các người ủng hộ tại một cuộc tập họp vận động tranh cử rằng Tổng thống Obama có thể nhận 200.000  đến 250.000 di dân Syria. Thật ra, kế hoạch của chính quyền chỉ nhận 10.000. Nhưng dù lập luận có thể sai, phát biểu không có bằng chứng hay tấn công đối thủ thiếu xác đáng, Trump không bao giờ chấp nhận xin lỗi hay rút lại lời nói. Bởi vì dụng ý của ông trong mọi chuyện như thế chỉ nhằm gây ồn ào, không cần tốt hay xấu cho mình, nhưng làm ông nổi bật và kết quả là ủng hộ tiếp tục lên trong thăm dò dư luận.

Cần phải phân tích đầy đủ hơn chiến thuật chiến lược của Trump. Mục tiêu chính mà Trump nhắm tới hiện nay không phải là cuộc tổng tuyển cử tháng 11/2016 mà trước hết là kết quả ở vòng bầu cử sơ bộ. Yếu tố quan trong hơn hết để thắng là tranh thủ được sự ủng hộ của khối cử tri Cộng hòa bảo thủ. Do đó không phải vì Trump là tỷ phú, không lo lắng về tiền, không cần dè dặt như những chính trị gia khác để được sự ủng hộ tài chính của mạnh thường quân, những đại gia, nên có thể muốn nói gì thì nói. Ông không tránh né những vấn đề gai góc và nói huỵch toạt để được tin tưởng rằng Trump là người thấy sao nói vậy. Dù cho chưa chắc là thấy đúng và nói đúng, những chuyện ấy làm vừa lòng và thu hút được sự ủng hộ của khối cử tri Cộng hòa bảo thủ.

Cho đến nay chiến lược tranh cử của Trump vẫn tiếp tục thành công. Vì vậy nhiều quan sát viên tin rằng phát biểu quá giới hạn về vấn đề dân Hồi giáo cũng sẽ đi theo quá trình cũ trong cuộc tranh cử của ông ta. Trump sẽ không xin lỗi, không rút lại lời nói và không lui bước. Mặc dầu những công kích và phản úng mạnh mẽ ở quốc nội cũng như quốc tế và đặc biệt là sự va chạm với cả thế giới Hồi giáo, Trump sẽ không nao núng. Phát ngôn viên Nhà Trắng công khai phê phán Trump là đi ngược lại những giá trị Mỹ và không đủ tư cách để trở thành tổng thống. Nhưng Trump không bị lung lạc vì mục tiêu của ông ta, như đã nói, là kết quả ở vòng bầu cử sơ bộ.