Các chuyên gia nói gì về dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam

Sáng ngày 9/12, Hội thảo về các phương án phát triển đường sắt trên tuyến đường sắt Bắc -Nam giữa các bên liên quan đã diễn ra tại Hà Nội.

Tại hội nghị, rất nhiều ý kiến của các đại biểu cho rằng: “Dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam được kỳ vọng sẽ trở thành động lực thúc đẩy hơn nữa việc phát triển kinh tế đất nước trong việc lưu thông giữa 2 miền Nam – Bắc. Nhưng theo đại diện các ban ngành thì cần nghiên cứu chi tiết hơn các vấn đề liên quan như đánh giá tổng thể hệ thống và khả năng nâng cấp đường sắt hiện có cùng với việc đầu tư xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc.

Bên cạnh đó, Đường sắt cao tốc Bắc-Nam nếu tiến hành xây dựng cũng cần đánh giá đến tác động môi trường cũng như khả năng huy động vốn, các vấn đề khai thác và quản lý, đề xuất quy hoạch, xây dựng kế hoạch thực hiện dự án cho một số tuyến được chọn…”

Theo ông Nagase Toshio, Đại diện cấp cao, Văn phòng JICA tại Việt Nam, do địa hình dài và hẹp, trục đường sắt Bắc-Nam chạy qua nhiều đô thị nên cần đường sắt vận chuyển. Theo dự báo của JICA, vận tải đường sắt đến năm 2030 tăng gấp 3 lần so với năm 2008.

Ông Nagase Toshio chỉ ra rằng, với hệ thống đường sắt hiện tại có đáp ứng đủ được nhu cầu và khả năng vận tải chưa? Việt Nam cần xây dựng hạ tầng giao thông trong những năm tới như thế nào…? Vận tải là nhu cầu cấp thiết nên cần nghiên cứu kỹ lưỡng.

Còn ông Iwata Shizuo, Trưởng đoàn, Đoàn nghiên cứu JICA cho rằng: hiện nay hệ thống đường sắt Bắc-Nam cũ của Việt Nam có cơ sở hạ tầng lạc hậu, hướng tuyến không phù hợp, thời gian chạy tàu nhanh nhất cũng mất hơn 30 tiếng nên thị phần vận tải cả về hành khách và hàng hóa đang mất dần.

Theo ông Đỗ Văn Hạt, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Giao thông Vận tải, tuyến Hà Nội-Vinh, Thành phố Hồ Chí Minh-Nha Trang mức độ khai thác hiện nay đã hết năng lực nên cần thiết phải xây dựng thêm tuyến thứ 2 cho đoạn này. Tuy nhiên, tuyến cũ sẽ vẫn quan trọng bởi chia sẻ vận chuyển hàng hóa và hành khách cự ly ngắn và tiếp nối các dịch vụ trong và sau khi xây dựng các đoạn tuyến cao tốc.

“Riêng đoạn từ TP. Vinh (Nghệ An) – TP. Nha Trang (Khánh Hòa) vẫn không thể nâng cấp được bởi vướng vào các dự án phải vài năm nữa mới hoàn thành nên không thể vì lý do gì vừa xây xong lại nâng cấp lên 120km/giờ. Tuyến này trong vòng 10-15 năm nữa vẫn phải chấp nhận chạy với tốc độ cao nhất 100km/giờ nên ít nhiều ảnh hưởng đến kế hoạch, hướng tuyến cao tốc Bắc-Nam,” ông Hạt khẳng định.

Ông Nguyễn Đạt Tường, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam cho rằng, nghiên cứu của JICA chưa đưa ra số liệu cụ thể đánh giá cơ sở hạ tầng đường sắt Bắc-Nam. Thống kế của JICA cả nước có 1.047 đường ngang nhưng chưa tính đến đường ngang dân sinh, đường gom chưa được tổng hợp đầy đủ. Số lượng tàu chạy là đôi hay đơn trên trục trong một ngày/đêm cũng chưa rõ ràng.

Qua bản nghiên cứu báo cáo dự án, ông Tường cũng bày tỏ khoản chi phí nâng cấp cải tạo tuyến đường sắt cũ theo dự kiến của JICA chỉ 1,5-1,8 tỷ đồng là không đủ.

Ông Khuất Việt Hùng, Viện Quy hoạch và Quản lý Giao thông Vận tải (Trường Đại học Giao thông Vận tải) đánh giá cao dự án đường sắt cao tốc giúp điều chỉnh hoàn thiện quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội hành lang Bắc-Nam.

Theo ông Chu Mạnh Hùng, Vụ trưởng Vụ Môi trường (Bộ Giao thông Vận tải), đường sắc Bắc-Nam đã có trên 100 năm, việc nâng cấp và xây dựng cần tính đến khoảng cách giữa các nhà ga cho phù hợp, đánh giá phạm vi tác động môi trường xã hội trên toàn tuyến và từng tuyến như tiếng ồn, không khí, tái định cư, quy hoạch đô thị….

Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Ngô Thịnh Đức khẳng định: “Việc đánh giá, khảo sát về dự án đường sắt cũ và đường sắt cao tốc Bắc-Nam là cần thiết, bởi đây là một trong những dự án rất lớn của ngành giao thông cũng như của đất nước”.

“Cần phải đưa ra tổng thể bối cảnh dự án chậm nhất vào cuối tháng 12/2012 để so sánh chi tiết, kỹ thuật đường sắt hiện có với đường sắt mới. Đường sắt có thể thêm một hoặc hai đường ray khổ 1.435mm, mọi phương án được lật đi lật lại, không thể nói làm luôn được mà cần có sự nghiên cứu thấu đáo từ các địa phương nơi có đường sắt đi qua,” Thứ trưởng Đức chỉ đạo.