THẾ GIỚI 24H: Ấn Độ quyết tranh giành châu Phi với Trung Quốc

Lẽ ra Hội nghị Thượng đỉnh Ấn Độ-châu Phi này đã mở ra từ tháng 12/2014, nhưng do việc dịch bệnh ebola bùng lên tại châu Phi, cuộc họp thượng đỉnh đã được dời lại, và sẽ diễn ra trong những ngày 26-29/10. Với hơn 40 nguyên thủ quốc gia và lãnh đạo chính phủ đã nhận lời mời đến dự, hội nghị sắp mở ra sẽ là cuộc tập hợp đông đảo lãnh đạo nước ngoài nhất tại Ấn Độ từ năm 1983 đến nay.

Đối với Ấn Độ, châu Phi có một tầm quan trọng rất lớn vì có thể là nguồn cung ứng nguyên liệu và nhiên liệu mà nền kinh tế Nam Á này rất cần. Theo AFP, tương tự như trong trường hợp của Trung Quốc, tài nguyên thiên nhiên châu Phi đã khơi dậy sự thèm khát của Ấn Độ, nước phải nhập khẩu đến 80% lượng dầu sử dụng, và đang nhắm đến Nigeria và Angola để giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ Trung Đông. Ấn Độ cũng nhập khẩu từ châu Phi các loại khoáng sản, kim loại, đá quý và hóa chất.

Vấn đề là tại châu Phi, Ấn Độ đã bị lép vế hẳn so với Trung Quốc. Vào năm ngoái 2014 chẳng hạn, trao đổi mậu dịch Trung Quốc-châu Phi lên đến 200 tỷ USD, tức là cao hơn cả GDP của 30 quốc gia nhỏ nhất châu Phi gộp lại. Trong khi đó thì thương mại giữa Ấn Độ và châu Phi chỉ ở mức 70 tỷ USD. Điều an ủi cho New Delhi là trao đổi thương mại với châu Phi đang trong chiều hướng tăng lên rõ rệt vì vào năm 2000, mậu dịch song phương chỉ là vỏn vẹn 3 tỷ USD mà thôi năm 2000 đã lên 70 tỷ năm 2014.

Chính trong bối cảnh như trên mà Ấn Độ quyết định phát triển mạnh hơn nữa quan hệ với châu Phi, mà biểu hiện cụ thể là Hội nghị Thượng đỉnh sắp mở ra.

Trong bối cảnh Bắc Kinh ngày càng bị mang tiếng là đi bóc lột các nước châu Phi, Ấn Độ đã cố gắng cho thấy mình là một người bạn của lục địa da đen, nhấn mạnh trên lịch sử chung với châu Phi, từ lúc bắt đầu buôn bán với nhâu từ thế kỷ XVI hay từ cuộc đấu tranh chung chống thực dân. Giới chính trị Ấn cũng dựa vào cộng đồng Ấn Độ khoảng 2,7 triệu, đặc biệt rất đông ở Nam Phi, nơi mà ông Ghandi bắt đầu công cuộc đấu tranh đòi độc lập.

Phải nói là trong hàng thập kỷ qua, Trung Quốc đã tăng cường tài trợ cho rất nhiều công trình ở châu Phi như sân vận động, bệnh viện, đường cao tốc, để đổi lấy các hợp đồng cung ứng nguyên liệu.

Thế nhưng, nhiều nhà phân tích đã phê phán rằng chiến lược đó đã khiến các nước châu Phi ngày càng thêm mang công mắc nợ, và có lợi cho các tập đoàn Trung Quốc hơn là các công ty địa phương.

Về phần mình, Ấn Độ vì không có năng lực tài chính dồi dào như Trung Quốc, cho nên đã nhấn mạnh trên vấn đề chia sẻ kiến thức và công nghệ, cũng như đặt nặng vấn đề viện trợ phát triển, được tăng lên thành 5,4 tỷ USD.

Chiến lược của Ấn Độ cũng là dựa trên các nhà đầu tư tư nhân cỡ nhỏ, chứ không đi theo hướng của Trung Quốc, vung tiền ồ ạt với hậu thuẫn của Nhà nước vào các công trình quy mô trong lãnh vực khai thác quặng mỏ hay công nghệ chế biến.

Vấn đề đang dặt ra là phải chăng sự thức tỉnh của Ấn Độ đã quá muộn. Một ví dụ cụ thể là hội nghị thượng đỉnh đầu tiên Ấn- Phi chỉ diễn ra cách đây 7 năm mà thôi, tức là sau khá lâu các hội nghị do Trung Quốc, châu Âu hay Nhật Bản tổ chức.

Mặt khác, nếu giới lãnh đạo Trung Quốc thường đi thăm châu Phi, thì Ấn Độ giữ khoảng cách hơn. Ông Modi, nổi tiếng công du nhiều, nhưng chưa hề ghé châu Phi. Một chuyên gia ở Nam Phi Sanusha Naidu đã nhận xét: “Ấn Độ nhập vào cuộc chơi hơi muộn màng”.

Indonesia muốn Mỹ giúp tại Biển Đông

Trong vấn đề Biển Đông, Indonesia không phải là một bên tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc, khác với 4 thành viên khác trong cùng khối ASEAN là Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei. Tuy nhiên, đường lưỡi bò mà Trung Quốc dùng để đòi hỏi chủ quyền trên Biển Đông đã liếm vào vùng dầu khí Natuna thuộc chủ quyền của Indonesia, gây bất bình không ít tại quốc gia này.

Tổng thống Indonesia, Joko Widodo, sẽ gặp Tổng thống Mỹ, Barack Obama, trong chuyến công du Washington vào tuần tới.

Tờ Wall Street Journal ngày 23/10 dẫn lời Bộ trưởng phụ trách chính trị, pháp lý, an ninh của Indonesia, ông Luhut Pandjatan, nói an ninh hàng hải và quan hệ quốc phòng sẽ nằm cao trong nghị trình thảo luận của lãnh đạo hai nước.

Ông Pandjatan cho biết thêm rằng Indonesia sẽ sớm khởi sự một vai trò tích cực hơn trong việc giải tỏa các tranh chấp lãnh hải giữa các nước láng giềng như Việt Nam, Philippines với Trung Quốc.

Vẫn theo nguồn tin này, một trong những lĩnh vực hợp tác với Mỹ có thể bao gồm việc Washington giúp Jakarta phát triển một lực lượng tuần duyên cho quốc gia có 18 nghìn hòn đảo này.

Indonesia không phải là nước Đông Nam Á duy nhất tìm kiếm sự hỗ trợ của Mỹ để củng cố khả năng bảo vệ chủ quyền lãnh hải trước sự bành trướng của Trung Quốc.

Ngoài Indonesia, Philippines, nước đồng minh với Mỹ, cũng đang đẩy mạnh các nỗ lực tương tự.

Trước đây trong tháng, Mỹ thông báo sẽ chi 100 triệu USD cho công tác thực thi luật hàng hải tại Philippines, Indonesia và Malaysia dù chi tiết khoản hỗ trợ này chưa được công bố cụ thể.

Cũng trong tháng này, Mỹ thông báo sẽ cho tàu chiến tuần tra trong phạm vi 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo Trung Quốc xây ở Biển Đông.

Bộ trưởng Pandjatan của Indonesia nói Mỹ có quyền làm như vậy vì đây là vùng biển quốc tế, mọi người đều có quyền lưu thông qua lại.

Theo báo Wall Street Journal, khi được hỏi, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã không trả lời yêu cầu bình luận về phát biểu của ông Pandjaitan.

Cùng với Việt Nam hay Philippines, Indonesia không công nhận bản đồ đường lưỡi bò của Trung Quốc ở Biển Đông mà Bộ trưởng Pandjatan gọi là “giả tưởng”.

Đại sứ Mỹ Robert O.Blake trong tuần này tuyên bố Mỹ sẵn sàng xây dựng các  mối quan hệ quân sự với Indonesia và rằng Mỹ đang xúc tiến các nỗ lực cung cấp thiết bị quân sự cho Indonesia.

Ông cũng cho biết thêm rằng các giới chức tháp tùng Tổng thống Indonesia trong chuyến công du Mỹ tuần tới cũng sẽ thảo luận về phương thức thăng tiến quan hệ quân sự giữa hai nước.

Trong một phát biểu với báo giới vào hôm 24/10, phát ngôn viên Nhà Trắng Eric Schultz xác nhận một số nội dung chính nhân Hội nghị Thượng đỉnh Obama-Widodo, từ biến đổi khí hậu cho đến thương mại, và nhất là hợp tác trong lãnh vực quốc phòng và hàng hải.

Trung Quốc: Quan hệ hải quân với Mỹ “tốt nhất trong lịch sử”?

Quân đội Trung Quốc hôm qua dẫn lời tư lệnh hải quân của nước này nói với những sĩ quan Mỹ đến thăm Trung Quốc rằng quan hệ giữa hải quân hai nước là "tốt nhất trong lịch sử" và trao đổi giữa hai nước sẽ mang tính hệ thống hơn trong tương lai.

Báo Giải phóng quân của quân đội Trung Quốc trích lời tư lệnh hải quân Ngô Thắng Lợi nói rằng cả Trung Quốc và Mỹ đều đã nỗ lực để tăng cường tương tác quân sự, tổ chức những cuộc tập trận chung và thống nhất những quy định về những lần đối mặt trên biển và trên không.

"Hiện tại quan hệ giữa hải quân Trung Quốc và Mỹ đang ở thời điểm tốt nhất trong lịch sử. Những trao đổi và liên lạc giờ đáng tin cậy và hữu hiệu hơn"- ông Ngô nói.

Ông nói thêm dù vậy, điều này đã không đến một cách dễ dàng và là kết quả của nỗ lực của cả hai bên.

“Trong tương lai, trao đổi giữa các lực lượng tiền tuyến của cả hai nước sẽ dần dần trở nên có hệ thống hơn”- ông Ngô nói.

Phái đoàn hải quân của Mỹ đầu tuần này đã đến thăm tàu sân bay duy nhất của Trung Quốc. Tờ báo của quân đội Trung Quốc cho biết họ cũng đến thăm một trường huấn luyện tàu ngầm và một trường huấn luyện chỉ huy. Vấn đề Biển Đông không được nhắc tới trong cuộc gặp gỡ.

Bản tin của hãng Reuters nhấn mạnh là, phát biểu của Tư lệnh Hải quân Trung Quốc Ngô Thắng Lợi đã không đề cập gì về vấn đề Biển Đông.

Hình ảnh ấn tượng

Một tác phẩm nghệ thuật sắp đặt gọi là "Quotidianity the brothers" được trưng bày dọc theo bờ biển thành phố Sydney trong triển lãm nghệ thuật Sculpture by the Sea hàng năm.