Phim hình sự Việt: Sức sống mới

Ra mắt từ năm 1997, phim hình sự đã từng tạo được ấn tượng mạnh với khán giả và tạo được thương hiệu riêng của Trung tâm Sản xuất phim truyền hình - Đài Truyền hình Việt Nam (VFC). Những bộ phim như “Chạy án”, “Ngôi biệt thự màu tro lạnh”, “Cổ cồn trắng”, “Bí mật Tam Giác Vàng”, “Bản di chúc bí ẩn”, “Câu hỏi số 5”... đã tạo được ấn tượng khó phai trong lòng khán giả.

Một cảnh trong phim “Bí mật Tam Giác Vàng”

Gần 20 năm, kể từ bộ phim hình sự đầu tiên “Ngược dòng cái chết” được phát sóng, đến nay khán giả được thưởng thức đến 36 series với hàng trăm tập phim của bộ phim “Cảnh sát hình sự” được Đài Truyền hình Việt Nam sản xuất (trừ năm 2001, 2014). Phim hình sự được xây dựng với đủ các đề tài từ hình sự, kinh tế, ma túy… đến các vụ án gây chấn động xã hội, được tái hiện qua các tác phẩm điện ảnh.

Có thể nói, với đặc tính hấp dẫn, lôi cuốn bởi những tình tiết giật gân, những pha rượt đuổi nguy hiểm, những cuộc đấu trí căng thẳng, đánh trúng vào tâm lý tò mò, ưa mạo hiểm của người xem, nên phim hình sự ngay từ khi ra đời đã lập tức xác định được vị trí của mình trong lòng khán giả. Ngay cả trên thế giới, phim hình sự cũng là một trong những thể loại phim được khán giả mong chờ với lượng người xem đông đảo và ổn định nhất.

Tuy nhiên, sau thành công của bộ phim “Bí mật Tam Giác Vàng”, hàng loạt tác phẩm cùng chủ đề xuất hiện, nhưng phần lớn đều nhàm chán bởi cách làm phim đi vào lối mòn và sáo rỗng. Bên cạnh đó, việc phát triển các mảng đề tài một cách dàn trải, thiếu đột phá, kịch bản cũ mòn, khiến mảng phim hình sự “đuối” dần trong mắt công chúng.

Bên cạnh đó, nhiều bộ phim để cho giới giang hồ nói chuyện như dân trí thức, cảnh sát hình sự lúc nào cũng áo mũ chỉnh tề, lời thoại đậm chất kịch, diễn xuất gượng gạo, lời thoại ngô nghê, chưa thực sự lột tả được đời sống chiến đấu cam go của người chiến sĩ công an, thậm chí đôi khi còn tô hồng thái quá, lên gân lên cốt. Ngoài ra, việc phản ánh về tâm lý tội phạm cũng không đúng thực tế, gây ấn tượng một chiều, phiến diện…

Sau hàng loạt bộ phim hình sự bị “hụt hơi”, năm 2017, “Người phán xử” là bộ phim được yêu thích nhất và thay đổi những suy nghĩ thông thường lâu nay của khán giả về phim hình sự. Dù là phim được mua kịch bản của nước ngoài, song các đạo diễn và nhà sản xuất trong nước đã khéo léo xây dựng, phát triển, giúp “Người phán xử” phản ánh thế giới xã hội đen bằng chính những con người sống trong xã hội ấy, chứ không phải hình ảnh “bôi đen” thái quá như những phim hình sự trước. Bên cạnh những yếu tố giải trí, “Người phán xử” vẫn đi sâu vào khai thác yếu tố tâm lý tội phạm và nội tâm của các nhân vật hai phe cảnh sát - xã hội đen. Chính điều này đã khiến “Người phán xử” trở thành “món lạ” và thu hút sự quan tâm, chú ý của đông đảo khán giả, giúp mảng phim hình sự khai phá hướng đi mới.

Từ thành công của “Người phán xử”, hàng loạt phim hình sự được ra đời với lối khai thác đa chiều, chứ không chỉ tập trung vào hình tượng người chiến sĩ công an như những bộ phim trước đây. Có thể nhắc tới các bộ phim như “Hồ sơ lửa”, “Vực thẳm vô hình”, “Đánh tráo số phận”, “Con gái của bố già”, “Mật mã hoa hồng vàng”... Những bộ phim này đều khai thác đầy đủ các yếu tố giải trí, tâm lý nhân vật, tâm lý tội phạm và hạn chế các cảnh bạo lực, đẫm máu không cần thiết.

Bên cạnh khâu kịch bản, lý do khiến rất hiếm phim hình sự thu hút được sự quan tâm của khán giả, là chi phí đầu tư rất lớn nếu muốn làm nghiêm túc. Những phim tạo chú ý như “Bí mật Tam Giác Vàng” có kinh phí đầu tư lên đến 20 tỉ đồng, “Hồ sơ lửa” tới 300 tỉ đồng cho 1.100 tập phim... Nhiều nhà sản xuất thừa nhận, dù khai thác kiểu cũ hay mới, hình sự vẫn là dòng phim chi phí cao so với thể loại khác vì cần diễn viên đóng thế (cascadeur) các pha mạo hiểm... Nếu đầu tư không tới, sản phẩm dở dở ương ương càng dễ bị khán giả chỉ trích. Phim hình sự đang có chỗ đứng trên màn ảnh nhỏ nhưng kịch bản phải hay, kinh phí đầu tư lớn mới cho ra sản phẩm tốt được.