Pháp điển hệ thống quy phạm pháp luật

1. Trong những năm qua, công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật ở nước ta đã đạt được những thành tựu quan trọng, Tuy vậy, thực trạng của hệ thống pháp luật Việt Nam vẫn còn một số vấn đề đang được đặt ra cần giải quyết. Cùng với một số yếu kém, bất cập trong nội tại hệ thống pháp luật chưa được khắc phục và số lượng văn bản quy phạm pháp luật được ban hành ngày càng nhiều, thì việc tiếp cận, tra cứu để áp dụng, thực hiện văn bản quy phạm pháp luật ngày càng trở nên khó khăn. Để góp phần khắc phục tình trạng này, một trong những giải pháp cần thiết là pháp điển hệ thống quy phạm pháp luật.

Pháp điển là việc cơ quan nhà nước rà soát, tập hợp, sắp xếp các quy phạm pháp luật đang còn hiệu lực trong các văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan nhà nước ở Trung ương ban hành, trừ Hiến pháp, để xây dựng Bộ pháp điển.

Pháp lệnh số 03/2012/UBTVQH13 nhằm thể chế hóa quan điểm chủ trương của Đảng, Nhà nước về xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp luật. Pháp lệnh quy định nguyên tắc, thẩm quyền, trình tự, thủ tục pháp điển; trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện pháp điển và các điều kiện đảm bảo cho công tác pháp điển.

Ông Giang Sơn, Phó chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước đọc Lệnh của Chủ tịch nước công bố Pháp lệnh 02/2012/UBTVQH13 và 03/2012/UBTVQH13

Pháp điển được thực hiện theo 4 nguyên tắc: Không làm thay đổi nội dung của quy phạm pháp luật được pháp điển; theo thứ bậc hiệu lực pháp lý của quy phạm pháp luật từ cao xuống thấp; cập nhật quy phạm pháp luật mới được ban hành vào Bộ pháp điển và loại bỏ quy phạm pháp luật hết hiệu lực khỏi Bộ pháp điển; tuân thủ thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện pháp điển.

Về thẩm quyền thực hiện pháp điển, Pháp lệnh quy định, các Bộ, cơ quan ngang Bộ thực hiện pháp điển đối với quy phạm pháp luật trong văn bản quy phạm pháp luật do mình ban hành hoặc chủ trì soạn thảo; quy phạm pháp luật trong văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan, tổ chức, đại biểu Quốc hội trình điều chỉnh những vấn đề thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của mình.

Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao, Kiểm toán Nhà nước thực hiện pháp điển đối với quy phạm pháp luật trong văn bản quy phạm pháp luật do mình ban hành hoặc chủ trì soạn thảo; quy phạm pháp luật trong văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan, tổ chức, đại biểu Quốc hội trình điều chỉnh những vấn đề thuộc lĩnh vực hoạt động của mình.

Văn phòng Quốc hội thực hiện pháp điển đối với quy phạm pháp luật trong văn bản quy phạm pháp luật do Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành; Văn phòng Chủ tịch nước thực hiện pháp điển đối với quy phạm pháp luật trong văn bản quy phạm pháp luật do Chủ tịch nước ban hành không thuộc thẩm quyền thực hiện pháp điển của cơ quan Nhà nước nêu trên.

Ông Lê Thành Long, Thứ trưởng Bộ Tư pháp giới thiệu những nội dung cơ bản của Pháp lệnh pháp điển hệ thống quy phạm pháp luật.

Về Bộ pháp điển và trình tự, thủ tục pháp điển, Pháp lệnh 03/2012/UBTVQH13 quy định: Bộ pháp điển được cấu trúc theo chủ đề. Mỗi chủ đề có 1 hoặc nhiều đề mục. Trong đề mục, tùy theo nội dung có thể có phần, chương, mục, điều, khoản, điểm. Trong Bộ pháp điển, đề mục, phần, chương, mục, điều, khoản, điểm được đánh số thứ tự; trường hợp có liên quan đến nội dung khác của Bộ pháp điển thì phải được chỉ dẫn. Các điều trong Bộ pháp điển được ký hiệu để phân biệt hình thức văn bản quy phạm pháp luật và được ghi chú để nhận biết điều của văn bản quy phạm pháp luật được pháp điển.

45 chủ đề được quy định và sắp xếp theo trình tự trong Bộ pháp điển. Chính phủ sẽ quyết định bổ sung chủ đề mới theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ Tư pháp. Thủ tướng Chính phủ sẽ quyết định lộ trình xây dựng Bộ pháp điển và phân công cơ quan thực hiện pháp điển đối với từng đề mục.

Ngoài ra, Pháp lệnh còn quy định việc hoàn thiện, ký xác thực kết quả pháp điển theo đề mục và sắp xếp đề mục vào chủ đề; việc thông qua kết quả pháp điển theo chủ đề và sắp xếp vào Bộ pháp điển và cách thức cập nhật quy phạm pháp luật mới, đề mục mới vào Bộ pháp điển.

Pháp lệnh 03/2012/UBTVQH13 có hiệu lực thi hành kể từ 01/7/2013.

2. Giám định và định giá tài sản là công việc Tòa án thường phải tiến hành trong quá trình giải quyết các vụ việc dân sự và là một việc rất phức tạp nhưng có ý nghĩa quan trọng đối với việc xác định tính khách quan của sự việc và giá trị của tài sản trong vụ án. Các Bộ Luật tố tụng dân sự, hình sự, hành chính được Quốc hội thông qua đã có những quy định liên quan đến chi phí giám định, định giá, chi phí cho người làm chứng, người phiên dịch trong tố tụng… nhưng chỉ mang tính nguyên tắc, chưa cụ thể nên khó khăn trong việc thi hành trong thực tiễn. Vì vậy, việc ban hành Pháp lệnh chi phí giám định, định giá; chi phí cho người làm chứng, người phiên dịch trong tố tụng là rất cần thiết.

Ông Nguyễn Sơn, Phó Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao giới thiệu những nội dung cơ bản của Pháp lệnh chi phí giám định, định giá; chi phí cho người làm chứng, người phiên dịch trong tố tụng.

Pháp lệnh chi phí giám định, định giá; chi phí cho người làm chứng, người phiên dịch trong tố tụng (Pháp lệnh số: 02/2012/UBTVQH13): có phạm vi điều chỉnh như sau: Pháp lệnh quy định về chi phí giám định, định giá; chi phí cho người làm chứng và người phiên dịch trong tố tụng hình sự, tố tụng dân sự và tố tụng hành chính (được gọi chung là chi phí trong tố tụng).

Pháp lệnh này áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân Việt Nam, cơ quan, tổ chức, cá nhân nước ngoài có liên quan đến việc giám định, định giá, làm chứng và phiên dịch trong tố tụng.

Pháp lệnh số 02 quy định nguyên tắc thu, chi tiền chi phí giám định, định giá; chi phí cho người làm chứng, người phiên dịch trong tố tụng; nguyên tắc và thời hạn giải quyết khiếu nại, tố cáo và các loại chi phí giám định trong tố tụng cũng như các chi phí định giá tài sản trong tố tụng; chi phí cho người phiên dịch trong tố tụng; kinh phí thanh toán chi phí giám định, định giá; Chi phí cho người làm chứng, người phiên dịch trong tố tụng.

Chính phủ, Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm quy định chi tiết các điều khoản được giao và hướng dẫn thi hành Pháp lệnh này.

Pháp lệnh 02/2012/UBTVQH13có hiệu lực thi hành kể từ 01/01/2013.