Hôm nay chính phủ Mỹ sẽ đóng cửa?

Viễn cảnh đóng cửa đến gần trong khi Quốc hội vẫn bất đồng

Hạ viện Mỹ do đảng Cộng hòa kiểm soát đã thông qua dự luật ngân sách tạm thời vào ngày 28/9, cho phép tài trợ hoạt động của chính phủ liên bang cho đến cuối năm, nhưng lại kèm theo một điều kiện liên quan đến đạo luật về y tế hoàn toàn không thể chấp nhận được đối với đảng Dân chủ và Tổng thống Obama, do đó khó có thể được Thượng viện do đảng Dân chủ nắm đa số chấp nhận. Với dự luật mà Hạ viện vừa thông qua, Chính phủ Mỹ đang tiến gần hơn đến chỗ bị đóng cửa lần đầu tiên sau 17 năm.

Cho đến khuya ngày 28/9, sau một cuộc tranh luận căng thẳng giữa đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa, Hạ viện Mỹ mới thông qua được dự luật cho phép chính phủ hoạt động cho đến ngày 15/12, một thời hạn dài hơn một tháng so với dự luật được Thượng viện thông qua ngày 27/9, nhưng đã bị các dân biểu bác bỏ. Dự luật của Hạ viện Mỹ sẽ trì hoãn một năm việc thực hiện đầy đủ kế hoạch cải tổ hệ thống y tế được gọi là Obamacare và hủy bỏ một khoản thuế mới trên các thiết bị y tế.

Dự luật vừa do Hạ viện thông qua chắc chắn không thể đi tiếp vì Thượng viện do đảng Dân chủ kiểm soát, từng khẳng định rằng họ sẽ không chấp nhận bất kỳ đề xuất nào có tác động cắt giảm ngân sách dành cho luật y tế hoặc trì hoãn việc thực hiện luật này. Tổng thống Obama trước đó đã nói rằng nếu một đạo luật như vậy được đặt lên trên bàn làm việc của ông, ông sẽ phủ quyết. Tuy nhiên, khả năng đó sẽ không bao giờ xảy ra vì dự luật của Hạ viện chắc chắn sẽ bị Thượng viện bác bỏ.

Bằng cách thông qua một dự luật mà họ thừa biết rằng không thể nào vượt qua cửa ải Thượng viện, đảng Cộng hòa đang trực diện thách thức Tổng thống Obama và làm cho khả năng đóng cửa Nhà nước Liên bang gần như là không thể tránh khỏi. Chính phủ Mỹ từng bị ngưng hoạt động vào giữa thập niên 1990, khi đảng Cộng hòa kiểm soát cả hai viện Quốc hội, dẫn đến việc Tổng thống Bill Clinton của đảng Dân chủ tái đắc cử vào năm 1996. 

Nếu hai viện của Quốc hội không sớm đạt đến một thỏa thuận về ngân sách, hàng trăm ngàn nhân viên liên bang sẽ bị tạm thời nghỉ việc và nhiều chương trình của chính phủ phải ngưng trệ. Các cơ quan của chính phủ liên bang đã chuẩn bị kế hoạch cho các nhân viên không thuộc diện khẩn thiết ngưng làm việc bắt đầu từ hôm nay (1/10), tức là ngày đầu tiên của tài khóa 2014, nếu đến tối ngày 30/9 mà biểu quyết ở hai viện Quốc hội về việc cấp ngân sách cho chính phủ không đạt được.

Trước viễn cảnh đóng cửa chính phủ đang đến gần, Nhà Trắng và Thượng viện do Ðảng Dân chủ kiểm soát đã mạnh mẽ chỉ trích kế hoạch của Ðảng Cộng hòa. Trong khi đó, Hạ viện trước đó đã bác bỏ một dự luật của Thượng viện nhằm duy trì hoạt động của chính phủ cho đến ngày 15/11, với nhiều dân biểu không chấp nhận thỏa thuận bảo đảm cho việc bắt đầu thực thi luật chăm sóc sức khỏe.

Một thời hạn khác cũng đang gần kề là ngày 17/10, thời điểm Quốc hội phải biểu quyết tăng mức trần nợ của chính phủ. Nếu tới lúc đó mà không đạt được thoả thuận nào, Mỹ sẽ có thể lần đầu tiên bị vỡ nợ.