Nâng cao vị thế của Việt Nam trong các cuộc đàm phán khí hậu quốc tế

Tham dự hội thảo có ông Wojciech Gerwe - Đại sứ Ba Lan tại Việt Nam; ông Phạm Văn Tấn, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi Khí hậu - Bộ Tài nguyên và Môi trường; bà Yvonne Blos - Phó giám đốc Viện Friefrich - Ebert Stiftung Việt Nam (FES); ông Hoàng Việt - đồng Chủ tịch CCWG, Điều phối Chương trình Nước và Biến đổi khí hậu của Tổ chức WWF Việt Nam cùng gần 100 đại biểu các tổ chức quốc tế, các nhà khoa học về biến đổi khí hậu Việt Nam.

Ông Wojciech Gerwe - Đại sứ Ba Lan tại Việt Nam khai mạc hội thảo.

Hiện nay, biến đổi khí hậu toàn cầu làm thiệt hại khoảng 1.600 tỷ USD mỗi năm và ước tính có thể sẽ tăng lên hơn 4.000 tỷ USD vào năm 2030. Việt Nam là một trong những quốc gia bị thiệt hại nặng nề nhất do biến đổi khí hậu. Nhưng ngược lại chúng ta cũng là một trong những quốc gia có mức phát thải khí nhà kính cao trên thế giới.

Để giảm thiểu thiệt hại và đối phó có hiệu quả với những thách thức về biến đổi khí hậu, Thỏa thuận Paris năm 2015 đã đặt ra mục tiêu tăng cường khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu thông qua việc hạn chế tăng nhiệt độ bề mặt trái đất ở mức thấp hơn 2^oC và cố gắng hơn để hạn chế tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức thấp hơn 1,5^oC so với giai đoạn tiền công nghiệp.

Trong các cuộc đàm phán về biến đổi khí hậu hiện nay, cộng đồng quốc tế vẫn chưa có được sự nhất trí chung về mức độ cắt giảm phát thải khí nhà kính và đóng góp tài chính cũng như các nỗ lực khác đủ để hạn chế tăng nhiệt độ ở dưới mức 2^oC. Nội dung then chốt của Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu là mỗi bên đều phải xây dựng và trình Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), vạch ra những hành động liên quan đến khí hậu của các nước từ năm 2020 nhằm đạt được các mục tiêu đã được đặt ra trên quy mô toàn cầu.

Bà Yvonne Blos - Phó giám đốc Viện Friefrich - Ebert Stiftung Việt Nam (FES) phát biểu tại hội thảo.

Theo bản dự thảo Báo cáo kỹ thuật NDC cập nhật, Việt Nam đang cam kết mức giảm lượng phát thải khí nhà kính tương đối khiêm tốn đến năm 2030. Trong khi đó, tình hình biến đổi khí hậu trên thế giới vẫn chưa được đánh giá đúng mức cộng thêm quá trình ứng phó triển khai khá chậm chạp đang làm gia tăng rủi ro đối với sự phát triển của Việt Nam.

Hội nghị các nước thành viên Công ước khung về biến đổi khí hậu (COP) lần 24, Diễn đàn các nước dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu (CVF) tiếp theo và quá trình sửa đổi NDC của Việt Nam đang được cập nhật và hoàn thiện (đến quý I/2019) chính là cơ hội quan trọng để chúng ta có thể thay đổi vị thế hiện nay của Việt Nam trong công cuộc chống biến đổi khí hậu.

Bà Yvonne Blos, Giám đốc Dự án Biến đổi khí hậu, Viện Friedrich - Ebert Stiftung tại Việt Nam chia sẻ tại hội thảo: “Để đạt được kết quả mong đợi tại COP24 sắp tới, các nhà lãnh đạo Việt Nam cần phải nắm lấy thời cơ và tận dụng những thuận lợi hiện có. Thành công của COP24 sẽ được đánh giá dựa trên các yếu tố sau: Liệu một bản quy tắc với tính ràng buộc cao có được phê chuẩn để triển khai Thỏa thuận Paris hay không? Liệu các nước có đặt ra các mục tiêu tham vọng hơn trong NDC để giữ nhiệt độ toàn cầu chỉ tăng dưới 2^oC? Và làm sao để có được cơ chế tài chính khí hậu rõ ràng nhằm đảm bảo rằng sẽ có nhiều nguồn tài chính hơn dành cho nhóm người nghèo, những người phải chịu tác động nặng nề nhất từ khủng hoảng khí hậu? Nhìn chung, COP24 vẫn có thể có được kết quả khả quan nếu đạt được tất cả các mục tiêu trên.”

Bà Chu Thanh Hương đại diện Cục Biến đổi khí hậu - Bộ Tài nguyên và Môi trường trình bày bản cập nhật NDC.

Theo dự thảo đầu tiên của Báo cáo kỹ thuật NDC cập nhật do bà Chu Thanh Hương đại diện Cục Biến đổi khí hậu - Bộ Tài nguyên và Môi trường trình bày, Chính phủ Việt Nam hiện cam kết giảm 9% lượng phát thải khí nhà kính (GHG) tới năm 2030 bằng nguồn lực trong nước so với kịch bản thông thường. Mức phát thải CO₂ trong kịch bản thông thường được nâng từ 787,4 triệu tấn lên 888,8 triệu tấn.

Nội dung sửa đổi chủ yếu của Báo cáo bao gồm việc điều chỉnh năm cơ sở, các mục tiêu giảm lượng phát thải khí nhà kính so với kịch bản thông thường và bổ sung lĩnh vực mới cần tham gia vào công tác giảm thiểu được gọi là các quy trình công nghiệp bên cạnh những lĩnh vực đã được tính tới trong bản NDC trước (năng lượng, rác thải, sử dụng đất, thay đổi sử dụng đất, lâm nghiệp (LULUCF) và nông nghiệp).

Trong đó, mức độ dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu không chỉ phụ thuộc vào việc trực tiếp hứng chịu các hiện tượng thời tiết cực đoan mà còn vào những phương thức chưa bình đẳng trong việc giải quyết những tác động của biến đổi khí hậu trong xã hội, đặc biệt là nhóm người nghèo, nông dân sống tại các vùng nông thôn. Chúng ta cần có cách tiếp cận toàn diện để biến thách thức trở thành cơ hội, tạo ra sự hợp tác hiệu quả hơn giữa các bộ ngành liên quan và đảm bảo kết quả tốt đẹp hơn cho Việt Nam.

Ông Hoàng Việt - đồng Chủ tịch CCWG phát biểu tại hội thảo.

Việt Nam cần thay đổi con đường phát triển để xóa đói giảm nghèo, xây dựng quốc gia hưng thịnh, thực sự phát triển bền vững mà không góp phần gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu. Việc giảm phát thải khí nhà kính và chuyển đổi mô hình phát triển mà Thỏa thuận Paris khẩn thiết kêu gọi sẽ chỉ được đông đảo công chúng ủng hộ khi nó liên quan chặt chẽ với việc giảm thiểu sự bất bình đẳng kinh tế - xã hội đã gia tăng đáng kể trong thời gian qua.

Các nước công nghiệp phát triển trên thế giới cần phải đi đầu nhưng Việt Nam thông qua bản cập nhật NDC cũng cần thể hiện những cam kết và hành động vì khí hậu tham vọng hơn và cần được thực hiện ngay nhằm đảm bảo phát triển công bằng xã hội.

Mặt khác, quá trình rà soát và cập nhật NDC đang diễn ra là cơ hội hấp dẫn vốn đầu tư cho sự phát triển có mức phát thải thấp và sức chống chịu với biến đổi khí hậu tại Việt Nam, đồng thời, xây dựng được một khuôn khổ chính sách nhất quán lâu dài về phát triển kinh tế xanh. Bởi vậy, Việt Nam cần đẩy nhanh quá trình triển khai các hành động vì khí hậu tham vọng hơn.

Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu Phạm Văn Tấn khẳng định quan điểm của Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam.

Ông Hoàng Việt, đại diện WWF Việt Nam và Nhóm công tác Biến đổi khí hậu tại Việt Nam (CCWG), bao gồm các tổ chức phi chính phủ (NGOs) của Việt Nam và quốc tế, phát biểu nhấn mạnh: “Cho dù tất cả NDC của các quốc gia đã cam kết theo Thoả thuận Paris được thực hiện thì nhiệt độ bề mặt trái đất vẫn tăng cao hơn khoảng 2,5-3,5^oC so với kỳ tiền công nghiệp, tức là chúng ta sẽ phải đối mặt với những hiện tượng thời tiết cực đoan, những thảm họa có liên quan đến khí hậu nhiều hơn nữa trong thời gian tới. Do vậy, nếu ngay từ bây giờ, chúng ta không đặt ra mục tiêu cắt giảm phát thải các loại khí nhà kính (GHGs) tham vọng hơn và triển khai hành động thực tế nhanh hơn nữa thì mục tiêu hạn chế tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5^oC và thậm chí cả mục tiêu 2^oC được đặt ra trong Thỏa thuận Paris sẽ trở nên xa vời.

Chúng ta không còn nhiều thời gian nên cần phải hành động quyết đoán, mạnh mẽ, nhanh chóng trong việc thúc đẩy thực hiện Thỏa thuận Paris, với mục tiêu tham vọng hơn và hiệu quả hơn, ở tất cả các quốc gia, trong đó có Việt Nam”.

Trả lời câu hỏi của các đại biểu về mức độ phát thải của Việt Nam, ông Hoàng Việt cũng thẳng thắn chỉ ra rằng, căn cứ trên Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thì Việt Nam chỉ xếp thứ 40 trong các quốc gia đang phát triển nhưng mức độ phát thải nhà kính của chúng ta lại xếp hạng 31. Điều đó chứng minh rằng mỗi sản phẩm của Việt Nam có mức độ phát thải cao hơn nhiều mức trung bình trong nhóm các nước đang phát triển. Đây là sự thực không thể chối cãi đòi hỏi Chính phủ Việt Nam phải có các biện pháp khẩn cấp làm thay đổi hiện trạng này.

Toàn cảnh hội thảo tiền Hội nghị cấp cao của Liên Hợp Quốc về chống biến đổi khí hậu lần thứ 24 tại Việt Nam.

Ông Hoàng Việt cũng chia sẻ thêm: “Việc cập nhật, sửa đổi NDC của Việt Nam rất cần có được sự hợp tác và cam kết mạnh mẽ của tất cả các cơ quan, ban, ngành của Chính phủ, từ cấp quốc gia đến cấp địa phương và cả các doanh nghiệp, cũng như cộng đồng, nhằm khẳng định vị trí của Việt Nam trong các bàn đàm phán quốc tế, giúp Việt Nam phát triển bền vững với một nền kinh tế cacbon thấp, với khả năng chống chịu và thích ứng cao, tránh những thiệt hại không đáng có liên quan đến tính mạng, thu nhập của người dân cũng như những cơ sở hạ tầng vật chất chủ yếu do tác động của biến đổi khí hậu”.

Đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu cho biết, điểm mới trong quá trình rà soát và cập nhật NDC, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã và đang rất tích cực, chủ động tham vấn với các bên liên quan và tổ chức xã hội thông qua nhiều cuộc hội thảo tham vấn ở các cấp, quy mô và đối tượng khác nhau. Đồng thời, sẵn sàng tiếp thu các quan điểm, đề xuất vai trò và phương thức mà các NGOs có thể tham gia và đóng góp vào quá trình hoàn thiện NDC trước khi diễn ra Hội nghị cấp cao của Liên Hợp Quốc về chống biến đổi khí hậu lần thứ 24 (COP 24) tại Ba Lan tháng 12 tới.

Dự kiến tại COP24 sẽ diễn ra các cuộc thảo luận về mức cam kết đóng góp giảm GHG của mỗi quốc gia trong quá trình rà soát và cập nhật NDC. Đây cũng là cơ hội để một lần nữa Chính phủ Việt Nam khẳng định lại quan điểm phát triển bền vững quốc gia: "Không đánh đổi môi trường lấy kinh tế".

	Hà Nội sẽ xây thêm 25 công viên để cải thiện môi trường
	Thúc đẩy chuyển dịch năng lượng Đông Nam Á
	Phân bổ hơn 1.400 tỷ đồng ứng phó biến đổi khí hậu năm 2018
	Sinh viên tham gia đối thoại về chống biến đổi khí hậu
	San hô sẽ bị hủy diệt?
	Biến đổi khí hậu và nhiệm vụ của nhân loại trong giai đoạn hiện nay