Lao động Việt Nam: Tồn tại nhiều “điểm yếu”

Doanh nghiệp chuyển dịch sang tự động hóa

Navigos Group (sở hữu trang tìm kiếm việc làm trực tuyến VietnamWorks) vừa công bố “Báo cáo chân dung nhân lực ngành sản xuất: Thách thức và cơ hội trong nền công nghiệp 4.0”. Theo báo cáo, nội dung đáng chú ý là kết quả khảo sát về tác động của CMCN 4.0 và sự sẵn sàng của doanh nghiệp sản xuất Việt Nam đối với CMCN 4.0 mà Navigos Group đã thực hiện.

Phát triển kỹ năng, nâng cao tay nghề là cách người lao động nắm bắt cơ hội việc làm trong thời kỳ CMCN 4.0

Kết quả khảo sát cho thấy, 86% doanh nghiệp được khảo sát cho biết đang áp dụng tự động hóa quy trình sản xuất. Cụ thể, 46% doanh nghiệp đang áp dụng dưới 30% tự động hóa quy trình sản xuất; 18% doanh nghiệp đang áp dụng từ 30-50% tự động hóa quy trình sản xuất; 14% doanh nghiệp đang áp dụng đến 70% tự động hóa quy trình sản xuất. Các con số này phản ánh sự dịch chuyển của các doanh nghiệp trong giai đoạn áp dụng quy trình sản xuất mới.

Báo cáo của Navigos Group cũng cho hay, khi được hỏi về quan điểm đối với việc chuyển đổi sang mô hình tự động hóa, các doanh nghiệp đều chia sẻ những ý nghĩa tích cực về cuộc CMCN 4.0. Theo đó, 59% doanh nghiệp khẳng định phải nâng cao năng suất lao động, tiết kiệm chi phí; 25% doanh nghiệp cho rằng tự động hóa là điều tất yếu trong lĩnh vực sản xuất; chỉ có 3% ý kiến cho rằng tự động hóa sẽ khiến hàng loạt người lao động mất việc làm.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp tự đánh giá họ đã có những hành động bắt kịp làn sóng công nghệ mới khi đầu tư vào máy móc (65% ý kiến doanh nghiệp), hệ thống dữ liệu (41% ý kiến doanh nghiệp) cũng như thay đổi phương thức quản lý (44% ý kiến doanh nghiệp), đào tạo (39% ý kiến doanh nghiệp), tuyển dụng (21% ý kiến doanh nghiệp).

Tuy nhận thức rõ người lao động sẽ chịu ảnh hưởng lớn của tự động hóa (70% ý kiến doanh nghiệp tham gia khảo sát), nhưng các ý kiến đều khẳng định tự động hóa là điều tất yếu đối với tương lai của ngành sản xuất.

Ông Gaku Echizenya, Giám đốc điều hành của Navigos Group Việt Nam chia sẻ: Có thể nói, sản xuất là lĩnh vực có tiềm năng phát triển rất lớn của nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, nếu không mạnh dạn nắm bắt cơ hội này bằng việc đẩy mạnh chuyển đổi theo CMCN 4.0 thì những thị trường khác trong khu vực Đông Nam Á sẽ là những điểm đến lý tưởng hơn cho các nhà đầu tư. Do vậy, bên cạnh việc áp dụng công nghệ để đổi mới quy trình sản xuất thì việc đào tạo đội ngũ nhân lực cần phải được các doanh nghiệp tại Việt Nam đặc biệt chú trọng.

72% ứng viên thiếu tính chủ động

Đề cập đến những điều kiện cần để ứng viên có thể được tuyển dụng, làm việc trong doanh nghiệp sản xuất, báo cáo của Navigos Group chỉ ra: Trong doanh nghiệp sản xuất, kiến thức chuyên môn được coi là yếu tố cần thiết nhất trong tuyển dụng. Có đến 73% ứng viên tham gia khảo sát đồng tình với ý kiến này; 67% doanh nghiệp trả lời sẽ từ chối tuyển dụng nếu ứng viên không có kiến thức, kỹ năng chuyên môn.

Bên cạnh đó, theo kết quả khảo sát, các yếu tố liên quan đến kỹ năng giải quyết vấn đề và tính kỷ luật cũng được các doanh nghiệp sản xuất coi trọng, tương ứng với 42% và 39% ý kiến của ứng viên tham gia khảo sát.

Ngoài ra, các ứng viên tham gia khảo sát cũng thẳng thắn đưa ra những hạn chế đang tồn tại trong lực lượng lao động tại doanh nghiệp, trong đó đáng lưu ý là tính thiếu chủ động trong công việc (72% ý kiến ứng viên); thiếu tinh thần học hỏi (45% ý kiến ứng viên); thiếu kiến thức chuyên môn (36% ý kiến ứng viên)…

Từ dữ liệu khảo sát, Navigos Group khẳng định: “Công việc ổn định” là từ khóa quan trọng nhất đối với nhân sự ngành sản xuất. 41% ứng viên chia sẻ khi tìm kiếm việc làm thì yếu tố ổn định đóng vai trò quan trọng nhất. Về phía doanh nghiệp, 57% cho biết “công việc ổn định” hiện đang là yếu tố hàng đầu khi giữ chân nhân sự.

Một dữ liệu khác cũng rất tương đồng với độ gắn bó của lao động trong ngành sản xuất khi có 73% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết họ có tỷ lệ nghỉ việc dưới 20%/năm; 40% ứng viên tham gia khảo sát cho biết họ đang gắn bó với công ty hiện tại trên 5 năm.

Mặc dù vậy, 55% ứng viên tham gia khảo sát cho biết họ nhận thấy doanh nghiệp mình làm việc đang thiếu lao động trầm trọng; 37% ứng viên cho biết khối lượng công việc của họ tăng cao do bị ảnh hưởng bởi việc thiếu lao động này. Về phía doanh nghiệp, có 35% doanh nghiệp cho biết đang thiếu các nhân sự đạt được yêu cầu về chất lượng công việc.

Navigos Group cho biết, “Báo cáo chân dung nhân lực ngành sản xuất: Thách thức và cơ hội trong nền công nghiệp 4.0” được thực hiện dựa trên sự phân tích của hơn 3.200 câu trả lời từ ứng viên và người tìm việc cũng như ý kiến của hơn 200 doanh nghiệp ngành sản xuất trong cơ sở dữ liệu của VietnamWorks và Navigos Search.

Navigos Group kỳ vọng kết quả từ báo cáo nói trên sẽ cung cấp cho doanh nghiệp sản xuất những thông tin cần thiết để hoạch định các chiến lược nhân sự phù hợp, đồng thời đưa doanh nghiệp bắt kịp xu hướng CMCN 4.0, phát triển ngày càng bền vững.

Bên cạnh đó, những kết quả phân tích sẽ cung cấp cho ứng viên muốn tuyển dụng vào các doanh nghiệp sắp tới có kế hoạch phát triển kỹ năng chuyên môn, bảo đảm năng lực, đáp ứng được yêu cầu của nhà tuyển dụng trong thời đại CMCN 4.0.

Nguyễn Anh