Chuyên gia Việt Nam giải mã "nước cờ Mỹ" ở Syria

"Ván cờ" Syria thực sự làm ông Obama đau đầu.

Vì sao Tổng thống Obama “chuyền bóng” cho Quốc hội?

Việc Tổng thống Obama đợi ý kiến của Quốc hội về việc tấn công Syria là một động thái khiến dư luận quốc tế bất ngờ. Trong quyền hạn của mình, Tổng thống Mỹ hoàn toàn có thể phát động cuộc tấn công quân sự mà không phải chờ ý kiến của Quốc hội.

Lý giải động thái này, PGS.TS Bùi Nhật Quang cho rằng: Đây là một việc làm hết sức khôn ngoan của Tổng thống Mỹ. Trên thực tế, Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc đã không thông qua việc can thiệp quân sự nên ông muốn một sự đồng thuận cao từ chính trong nước Mỹ và cuộc tấn công được “danh chính ngôn thuận”.

Đây cũng là một cách để kéo dài thời gian, đợi đoàn thanh sát của Liên hiệp quốc công bố kết quả về chuyến thanh sát việc sử dụng vũ khí hóa học ở Syria. Hiện nay, cuộc thanh sát này chưa có kết quả và nếu kết quả như mong muốn thì Mỹ có thể đàng hoàng can thiệp vào Syria với đầy đủ tư cách của một siêu cường.

Thời điểm Quốc hội Mỹ “gật đầu”

Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Phi và Trung Đông cho rằng việc “gật đầu” của Quốc hội Mỹ gần như là “hiển nhiên”. Mặc dù Đảng Cộng hòa nắm đa số ở Hạ viện, nhưng Đảng Dân chủ của ông Obama lại chiếm ưu thế trong Thượng viện nói riêng và xét rộng ra là cả Quốc hội nói chung.

Tuy nhiên về thời điểm phê chuẩn chắc chắn sẽ là sau 9/9 vì các nghị sỹ Mỹ đang trong thời gian nghỉ hè và 9/9 mới nhóm họp trở lại. Đây cũng là lúc ông Obama trở về từ Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở Nga. Ông Obama chắc chắn cũng không muốn vấp phải sự phản ứng của nước chủ nhà trong thời gian ông đến Nga họp thượng đỉnh.

Vấn đề Syria và nhất là cái cớ “chính phủ Syria sử dụng vũ khí hóa học” đang được hâm nóng lên từng ngày và chắc chắn Quốc hội Mỹ cũng không muốn các đồng minh của mình phải chờ đợi lâu.

Ông Obama phải lựa chọn giữa một bên là sự phản đối của cộng đồng quốc tế, một bên là vị thế của nước Mỹ siêu cường.

Có điều gì cản trở cuộc tấn công của Mỹ?

Theo ông Bùi Nhật Quang, phản ứng của Nga, Trung Quốc và một số nước là lực cản lớn nhất. Còn việc đồng minh thân cận nhất là Anh đã rút khỏi kế hoạch cũng không ảnh hưởng nhiều. Trên thực chất, dù rút khỏi kế hoạch quân sự nhưng về quan điểm thì nước Anh vẫn ủng hộ ông Obama.

Hơn nữa, Mỹ có đồng minh quan trọng là Thổ Nhĩ Kỳ. Thổ Nhĩ Kỳ có sẵn mối bất hòa với Syria sau vụ bị bắn rơi máy bay F4 hồi đầu năm, nước này lại là láng giềng của Syria nên sẽ rất thuận lợi để đặt các bệ phóng tên lửa.

Trong cuộc can thiệp quân sự này, Pháp cũng sát cánh cùng Mỹ như là một đồng minh thân cận mới nhất - thay thế Anh.

Thời điểm Tổng thống Obama “nhấn nút”

Quan điểm của PGS.TS Bùi Nhật Quang là: Mọi thứ đã sẵn sàng, quân đội Mỹ cũng đã sẵn sàng, chỉ còn chờ Quốc hội thông qua. “Tôi đoán rằng, ông Obama sẽ phát động cuộc tấn công này vào giữa tháng 9.”

Kịch bản tấn công

Theo Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Phi và Trung Đông thì đây chính là vấn đề mà Quốc hội Mỹ sẽ bàn thảo vào 9/9 chứ không phải là việc “tấn công” hay “không tấn công”.

Mỹ sẽ áp dụng chiến thuật tương tự ở Lybia. Nước này sẽ không đưa bộ binh vào mà tấn công bằng tên lửa hành trình Tomahawk, phá hủy các cơ sở quốc phòng quan trọng, các mục tiêu như sân bay, kho vũ khí… Khi quân đội của chính phủ Syria bị suy yếu, đây sẽ là thời điểm cho quân nổi dậy tấn công, giành lợi thế và đánh bại quân đội của ông Assad.

Đây là cách mà Mỹ vẫn gọi là “tấn công hạn chế”.

Trường hợp Quốc hội Mỹ không phê chuẩn

Ông Bùi Nhật Quang cho rằng, với quyền hạn được quy định trong Hiến pháp, ông Obama vẫn sẽ đủ quyền hành để phát động một cuộc tấn công chống Syria. Đương nhiên, trong bất cứ hoàn cảnh nào thì tổng thống cũng không muốn làm mất lòng các nghị sỹ trong quốc hội. Vậy nên, biện pháp tấn công vẫn là “tấn công hạn chế”. Tuy nhiên, khả năng Quốc hội Mỹ không thông qua là rất khó xảy ra.

Theo phân tích của một trong những chuyên gia hàng đầu về quan hệ quốc tế của Việt Nam thì khả năng Mỹ tấn công Syria chỉ còn là vấn đề thời gian. Và 9/9 có thể là cột mốc bắt đầu cho cuộc chiến tranh mà nhân loại yêu chuộng hòa bình không bao giờ mong đợi!

Minh Khôi