Án oan sai nhưng vẫn thi hành

Đòi hỏi vô lý

Trong cái se lạnh đầu đông, một phụ nữ gầy gò, ngơ ngác mang đơn đi gõ cửa nhiều cơ quan chức năng, đại biểu Quốc hội, cơ quan báo chí. Đó là bà Trần Thị Lan, ở ấp Vĩnh Tuy, xã Long Tân, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai.

Tháng 1/1991, vợ chồng ông Nguyễn Xuân Phong, bà Trần Thị Lan, nhận chuyển nhượng từ ông Nguyễn Thanh Quang, cán bộ địa chính xã Vĩnh Thanh 2ha đất trồng tràm. Vợ chồng ông Phong đã cải tạo và trồng cao su trên thửa đất này. Họ không biết rằng, nguồn gốc 2ha đất này có liên quan đến người thứ ba là bà Lê Thị Mỹ. Năm 1989, bà Lê Thị Mỹ nhờ ông Quang mua giúp 2ha đất và tiền thuê cày đất và mua cây tràm giống. Khi bà Mỹ không thanh toán tiền nhân công, ông Quang đã chuyển nhượng lại cho vợ chồng bà Lan.

Bà Lan ôm đơn ra TANDTC kêu oan

Năm 1992 bà Mỹ yêu cầu cơ quan chức năng giải quyết vụ việc này. Ngày 19/5/1992, tại Viện Kiểm sát huyện Long Thành, kiểm sát viên Phan Văn Lương đã mời 3 bên gồm bà Mỹ, ông Quang và vợ chồng ông Phong đến để hòa giải. Tại đây, ông Quang đã đồng ý trả cho bà Mỹ số tiền mua đất, tiền cày cấy, cây giống là 5,7 chỉ vàng. Bà Mỹ đã chấp nhận cho ông Quang trả dần trong vòng 1 năm.

Ngày 19/4/1997 UBND huyện Nhơn Trạch (tách ra từ huyện Long Thành) đã cấp sổ đỏ cho vợ chồng ông Phong. Do đã hơn 4 năm mà ông Quang không chịu thanh toán nên bà Mỹ lại có đơn tố cáo và công an huyện đã khởi tố và tạm giam ông Quang 3 tháng. Sau đó, xác định đây là tranh chấp dân sự nên ông Quang được thả. Đòi tiền ông Quang không được, bà Mỹ quay sang yêu cầu các cơ quan pháp luật đòi vợ chồng ông Phong thanh toán thay ông Quang. Yêu cầu vô lý như thế nhưng vẫn được giải quyết bằng Bản án dân sự phúc thẩm số 152/DSPT ngày 28/11/2002 của Tòa án tỉnh Đồng Nai đã phán xử: “Buộc ông Nguyễn Xuân Phong và bà Trần Thị Lan phải thanh toán giá trị 2ha đất cho chị Lê Thị Mỹ là 900.000.000 đồng. Ông Nguyễn Xuân Phong và bà Trần Thị Lan được quyền sử dụng 2ha đất… theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngày 19/4/1997”… Bản án sơ thẩm trước đó cũng buộc vợ chồng ông Phong trả cho bà Mỹ 900 triệu đồng. Họ làm nhiều đơn kêu oan ròng rã từ đó đến nay.

Sai lầm nghiêm trọng

Ngày 15/5/2004 Ủy ban Pháp luật Quốc hội (khóa XI) đã có Công văn số 551/UBPL11 do Phó chủ nhiệm Trần Thế Vượng gửi Chánh án TANDTC, Viện trưởng VKSNDTC đề nghị xem xét, giải quyết theo thẩm quyền, đúng quy định của pháp luật, trả lời ông Nguyễn Xuân Phong và bà Trần Thị Lan, đồng thời thông báo kết quả giải quyết đến Ủy ban Pháp luật của Quốc hội.

Công văn 181/QHĐN- Đ ngày 28/4/2006 của Đoàn Đại biểu Quốc hội Đồng Nai do Phó trưởng đoàn Lê Hồng Phương (nay là Phó bí thư thường trực Tỉnh ủy) ký gửi Chánh án TANDTC, Viện trưởng VKSNDTC cũng đề nghị Chánh án TANDTC, Viện trưởng VKSNDTC sớm xem xét vụ án để ra quyết định kháng nghị…

Ủy ban Tư pháp Quốc hội lại có Công văn số 4765/UBTP12 ngày 18/3/2011 do Phó chủ nhiệm Hoàng Văn Minh ký, gửi Chánh án TANDTC nêu rõ: “Tòa án nhân dân tỉnh Đồng Nai đã xét xử không đúng quy định của pháp luật và phát hiện ra tình tiết mới làm thay đổi căn bản nội dung bản án dân sự phúc thẩm nêu trên”, nên đề nghị “Chánh án xem xét, giải quyết theo thẩm quyền, đúng quy định của pháp luật, trả lời đương sự, đồng thời thông báo kết quả giải quyết đến Ủy ban Tư pháp của Quốc hội”.

Nhiều cơ quan báo chí cũng lên tiếng về vụ án kỳ quặc này. Tạp chí Pháp lý cuối tháng 9 /2010 của Trung ương Hội Luật gia Việt Nam đã đăng bài : “Đồng Nai – Có căn cứ giải quyết lại vụ án theo thủ tục tái thẩm”, tác giả là ông Đỗ Văn Chỉnh, nguyên Thẩm phán, Trưởng ban Thanh tra TANDTC, nhận định, việc các cấp Tòa án tỉnh Đồng Nai thụ lý và giải quyết vụ án theo đơn khởi kiện của nguyên đơn Lê Thị Mỹ là không đúng pháp luật vì vụ việc đã được giải quyết. Đó là việc hòa giải tại Viện Kiểm sát huyện Long Thành. Tác giả khẳng định: “Trong trường hợp ông Quang chưa trả cho bà Mỹ 5,7 chỉ vàng thì bà Mỹ có quyền khởi kiện tại Tòa án để yêu cầu ông Quang trả nợ. Đây là quan hệ về tài sản trong việc thực hiện nghĩa vụ thanh toán, bà Mỹ không có quyền khởi kiện tranh chấp quyền sử dụng 2ha đất đối với ông Phong, bà Lan”.

Sau đó, Báo Công lý, cơ quan của TANDTC, số ra ngày 25/3/2011, cũng có bài với nhan đề: “Thế nào là mới phát hiện được tình tiết quan trọng của vụ án?”, đưa vụ án này làm dẫn chứng và khẳng định vụ án đã được giải quyết tại Viện Kiểm sát nhưng các cấp xét xử không nhận thức ra, nay cơ quan có thẩm quyền mới phát hiện ra tình tiết quan trọng này thì đây là tình tiết mới, thay đổi cơ bản nội dung vụ án, là căn cứ để kháng nghị tái thẩm.

Nhưng vụ việc vẫn chưa được giải quyết. Ngày 14/11/2011 Chi cục Thi hành án huyện Nhơn Trạch lại tiếp tục thông báo, sẽ tổ chức bán đấu giá 15.000m² đất đang trồng cao su của gia đình ông Phong bà Lan vào chiều ngày 15/12/2011 để lấy tiền trả cho bà Mỹ, với số tiền lãi mẹ đẻ lãi con, tiền tổ chức đấu giá nhiều lần đã lên đến gần 2 tỉ đồng, gấp không biết bao nhiêu lần 320 ngàn đồng ban đầu của bà Mỹ.

Biết oan nhưng vẫn thi hành

Theo điểm đ, khoản 1, Điều 23 Luật Thi hành án dân sự, Thủ trưởng, Phó thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự có nhiệm vụ và trách nhiệm “Kiến nghị người có thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm đối với bản án, quyết định theo quy định của pháp luật”, vậy mà cơ quan thi hành án địa phương vẫn liên tục yêu cầu thi hành án, tổ chức bán đấu giá đất của ông Phong, bà Lan để thi hành bản án mà lãnh đạo địa phương xác định là “có sai lầm nghiêm trọng”. Đó là điều người dân không hiểu?

Mặc dù đã có nhiều đơn khiếu nại, nhiều lãnh đạo và cơ quan của Quốc hội, nhiều cơ quan báo chí phản ánh, nhưng Viện trưởng VKSNDTC, Chánh án TANDTC vẫn chưa tạm hoãn thi hành án và kháng nghị tái thẩm vụ án oan sai kéo dài nhiều năm này là điều khó hiểu hơn.

Vợ chồng ông Phong, bà Lan, những người nông dân chân chất vẫn ngày đêm đổ mồ hôi trên lô cao su trong nỗi thấp thỏm không biết bị cưỡng chế hôm nào… Dư luận mong các vị lãnh đạo có thẩm quyền quan tâm, xử lý vụ án oan sai này để củng cố niềm tin của nhân dân vào công cuộc cải cách tư pháp hiện nay.