Phát triển kinh tế Việt Nam: Nhìn lại quá khứ và ứng phó với thách thức mới

Phát biểu khai mạc, Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hồng Chương - Hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế Quốc dân, cho biết: Trong hơn ba thập kỷ qua, Việt Nam đã chuyển đổi mạnh mẽ từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế định hướng thị trường. Từ nền kinh tế đóng và thay thế nhập khẩu, Việt Nam đã trở thành một trong những nền kinh tế có độ mở lớn nhất và định hướng xuất khẩu trên thế giới, chuyển từ nền kinh tế thu nhập thấp dựa vào nông nghiệp sang nền kinh tế có thu nhập trung bình.

Quang cảnh tọa đàm.

Tiếp nối thành công này, Đảng và Chính phủ Việt Nam đã đặt mục tiêu Việt Nam trở thành "quốc gia đang phát triển có thu nhập trung bình cao" vào năm 2030 và "quốc gia phát triển có thu nhập cao" vào năm 2045.

Để đạt được mục tiêu này, nền kinh tế sẽ phải tăng trưởng với tốc độ bình quân hàng năm là 7% trong vòng 20 năm tới. Việt Nam cũng đặt mục tiêu tăng trưởng xanh và toàn diện hơn, cam kết giảm 30% lượng khí thải mêtan và chấm dứt nạn phá rừng vào năm 2030, đồng thời đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Hiện nay, một số xu hướng lớn đang định hình tương lai của Việt Nam. Sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, công nghệ số, trí tuệ nhân tạo mang đến cơ hội nâng cao khả năng cạnh tranh và tính bền vững về kinh tế. Tuy nhiên, nó cũng đem đến nhiều thách thức lớn như: Gia tăng thất nghiệp, các vấn đề về hạ tầng, rủi ro về cạnh tranh và tụt hậu…

Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hồng Chương phát biểu tại tọa đàm.

Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hồng Chương cũng cho biết: Theo đánh giá chung của nhiều nhà nghiên cứu kinh tế, tăng trưởng mà Việt Nam có được trong thời gian qua phần lớn là do tác động của tự do hóa đúng thời điểm, lợi thế về vị trí địa lý, tài nguyên phong phú, lao động dồi dào…

“Liệu Việt Nam có thể tiếp tục tăng trưởng nhanh và bền vững, dần bước vào nhóm các nước có thu nhập cao, như Hàn Quốc và Đài Loan đã làm được trong thời gian qua hay chúng ta lại bước theo vết xe đổ của một số quốc gia lân cận như Thái Lan, Malaysia, Indonesia sau một thời gian dài vẫn loay hoay chưa thể thoát ra khỏi mức thu nhập trung bình hay rơi vào bẫy thu nhập trung bình là một câu hỏi lớn”, Hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế Quốc dân đặt vấn đề.

Để quá trình phát triển không bị dừng ở ngưỡng thu nhập trung bình, ngay từ bây giờ Việt Nam cần có những định hướng chiến lược, những hành động cụ thể để duy trì được tốc độ tăng trưởng nhanh một cách bền vững và trở thành nước có thu nhập cao trong tương lai.

Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hồng Chương cho rằng, để quá trình phát triển không bị dừng ở ngưỡng thu nhập trung bình, ngay từ bây giờ Việt Nam cần có những định hướng chiến lược, những hành động cụ thể để duy trì được tốc độ tăng trưởng nhanh một cách bền vững và trở thành nước có thu nhập cao trong tương lai.

Giai đoạn 2024-2030 là giai đoạn quyết định để Việt Nam chuyển mình theo tinh thần của Chiến lược phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam giai đoạn 2021-2030. “Đây là thời mốc quan trọng và mở ra nhiều cơ hội phát triển cho kinh tế nước ta đặc biệt là dưới tác động của quá trình toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Do vậy, nhìn nhận, đánh giá các thành quả phát triển trong ba thập kỷ qua cũng như phân tích những thách thức mới, và khả năng ứng phó của Việt Nam có ý nghĩa vô cùng quan trọng” - ông Phạm Hồng Chương nhấn mạnh.

Tọa đàm có sự tham gia của các nhà hoạch định chính sách và các chuyên gia kinh tế.

Tại tọa đàm, Giáo sư, Tiến sĩ Ngô Thắng Lợi, Trường đại học Kinh tế Quốc dân đã trình bày tham luận với chủ đề “Tác động của tăng trưởng kinh tế đến thực hiện tiến bộ xã hội ở Việt Nam sau 30 năm đổi mới (1990 - 2020)”; Giáo sư danh dự, Đại học Waseda, Tokyo Trần Văn Thọ trình bày tham luận “Đánh giá 30 năm phát triển của Việt Nam và các khuyến nghị chính sách nhằm tăng trưởng bền vững và trở thành nước có thu nhập cao”; Ông Kenichi Ohno, Giáo sư danh dự, Viện Nghiên cứu chính sách quốc gia Nhật Bản tham luận với chủ đề “Thực hiện giai đoạn công nghiệp hóa tiếp theo: Kinh nghiệm từ các quốc gia trong khu vực và gợi ý chính sách cho lãnh đạo, nhà kỹ trị và hoạch định chính sách”.

Các tham luận đã tập trung làm rõ thực trạng tác động của tăng trưởng kinh tế đến xã hội Việt Nam; nhận diện những thách thức phát triển trong bối cảnh mới; kinh nghiệm của các nước phát triển, đang phát triển trong việc xây dựng nền kinh tế. Từ đó đề xuất, khuyến nghị chính sách cho Việt Nam nhằm tăng trưởng bền vững và trở thành nước có thu nhập trung bình cao trước năm 2030 và thu nhập cao trước năm 2045.