Bức tranh tổng quan về vụ bê bối Watergate (Kỳ II)

Katharine Graham

Kỳ II: Phó giám đốc FBI Mark Felt “chơi” Tổng thống Richard Nixon

Ông Mark Felt, nhân vật có biệt danh Deep Throat, người khiến Tổng thống Richard Nixon phải từ chức đã chết vì bệnh đau tim hôm 18-12-2008 ở tuổi 95 tại Santa Rosa, bang California, Mỹ. Cái chết của ông Mark Felt được coi là dấu chấm hết đối với vụ Watergate bởi cựu Phó giám đốc FBI là người đã cung cấp thông tin để 2 phóng viên Bob Woodward và Carl Bernstein viết bài “lật đổ” Tổng thống Richard Nixon. Hơn 9 năm trước (tháng 5-2005), cựu Phó giám đốc FBI Mark Felt đã thừa nhận mình là Deep Throat, nhưng khi đó, cả 2 ông Bob Woodward và Carl Bernstein vẫn từ chối xác nhận chuyện này. Bởi theo thoả thuận trước đó, danh tính của Deep Throat chỉ được công bố sau khi người này qua đời. Hơn nữa, ông Mark Felt từng phủ nhận mình là Deep Throat trong cuốn sách “Kim tự tháp FBI từ bên trong” xuất bản năm 1979.

Tuy nhiên, sau cuộc trả lời phỏng vấn với John D. O'Connor, phóng viên tạp chí Vanity Fair, những tiết lộ của ông Mark Felt, đã được tờ Washington Post số ra ngày 31-5-2005 chứng thực. Trong cuộc nói chuyện với phóng viên tạp chí Vanity Fair, bà Joan Felt nhấn mạnh, việc cha mình công bố danh phận phải được trả thù lao một cách thoả đáng và số tiền này sẽ được chi cho các khoản giáo dục của các cháu ông Mark Felt. Trước đó (năm 2002), sau khi tờ Globe đăng bài “Deep Throat bị vạch trần”, Yvette LaGarde, một nhà hoạt động xã hội và là bạn của cựu Phó giám đốc FBI đã gọi điện cho Joan Felt, con gái Mark Felt nên sau đó người nhà ông mới biết sự thật về Deep Throat. Theo giới truyền thông, danh phận của Deep Throat là một trong những bí mật được giữ kín nhất, được nhiều giới quan tâm nhất trong làng báo Mỹ kể từ trước đến nay và cũng vì nó mà ông Richard Nixon đã trở thành vị Tổng thống đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ phải ra đi mặc dù tái đắc cử nhiệm kỳ hai và đang tại nhiệm.

Có người cho rằng, sau trận ốm nặng năm 2001 và nhất là từ đầu năm 2005, sức khoẻ của Mark Felt bị suy giảm khá nghiêm trọng nên ông tính tới chuyện tiết lộ danh phận và người có tác động lớn nhất trong chuyện này là cô con gái Joan Felt. Giả thiết này càng được chứng minh sau buổi tiếp xúc với giới truyền thông của Joan Felt (thượng tuần tháng 6-2005) - trong con mắt mọi người và dư luận, công lao trong vụ Watergate thuộc về 2 phóng viên Bob Woodward và Carl Bernstein là không công bằng. Và nếu Deep Throat không công bố công khai việc này và đem nó xuống mồ thì người hưởng lợi duy nhất trong vụ này là Bob Woodward. Bởi với nhan đề Mark Felt đã trở thành Deep Throat như thế nào, Bob Woodward đã có bài viết gây sự chú ý với độc giả trên tờ Washington Post số ra ngày 2-6-2005.

Ngày 8-1-1973, vụ Watergate bắt đầu bước vào giai đoạn thẩm vấn, điều tra. Cuối tháng 2-1973, toà gửi giấy mời 5 người của tờ Washington Post tới làm chứng, nhưng luật sư của bản báo không có cơ hội làm chức trách của mình. Cùng thời gian đó, Thượng viện Mỹ quyết định thành lập uỷ ban điều tra vụ Watergate và những người có liên quan tới vụ án này. Ngày 1-3-1974, 7 quan chức trong chính phủ của Tổng thống Richard Nixon bị bồi thẩm đoàn kết tội bao che, làm giả chứng cứ trong vụ Watergate. Ngày 9-5-1974, Uỷ ban pháp luật của Hạ viện chính thức yêu cầu Tổng thống Richard Nixon giải trình về vụ Watergate. Trung tuần tháng 5-1974, người ta công bố cuốn băng về cuộc nói chuyện giữa Tổng thống Richard Nixon với Highterman bàn chuyện báo thù tờ Washington Post.

Cho tới nay sự thật việc làm mất cuốn băng ghi âm dài 18,5 phút vẫn là bí ẩn bởi đây là nội dung cuộc nói chuyện giữa Tổng thống Richard Nixon với Chánh văn phòng Nhà Trắng Bob Haldeman. Cuộc nói chuyện này diễn ra 3 ngày (20-6-1972) sau cuộc đột nhập của 5 nhân viên: Bernard Barker, Virgilio Gonzalez, Eugenio Martinez, James W. McCord, Jr. và Frank Sturgis. Người trực tiếp chịu trách nhiệm trong vụ này là Rozmari Vuds, nữ thư ký của Tổng thống Richard Nixon. Tại phiên toà tháng 11-1973, bà Rozmari Vuds chỉ khẳng định, đã làm hỏng cuốn băng sau khi tình cờ cho sao lại. Với việc làm mất cuốn bằng ghi âm kể trên, chẳng ai biết Tổng thống Richard Nixon đã nói những gì với Chánh văn phòng Bob Haldeman và bí mật này đã theo Rozmari Vuds xuống mồ sau khi bà qua đời vào ngày 22-1-2005, thọ 87 tuổi tại thành phố Alians, bang Ohio.

Trước đó (28-7-2004), nguyên lãnh đạo Uỷ ban tái tranh cử của Tổng thống Richard Nixon, Fred LaRue, từng là phụ tá đặc biệt của Bộ trưởng Tư pháp John Mitchell, một trong những nhân vật chủ chốt của vụ Watergate đã chết vì bệnh tim. Fred LaRue từng nổi tiếng với biệt danh “Người đưa hàng” vì đã thực hiện việc đưa hối lộ để đổi lấy sự im lặng của những người tham gia vụ Watergate, và phải ngồi tù 4,5 tháng trong nhà tù liên bang vì âm mưu cản trở quá trình điều tra. Ngày 22-4-2012, ông Charles Colson, nhân vật chủ chốt trong vụ Watergate đã qua đời ở tuổi 80 do biến chứng từ một cơn xuất huyết não tại Bệnh viện Inova Fairfax ở bang Virginia, Mỹ. Trong cuộc bầu cử tổng thống nhiệm kỳ hai của ông Richard Nixon, ông Charles Colson đã thuê quan chức tình báo CIA Howard Hunt làm trưởng ban hoạt động đặc biệt của Nhà Trắng, nhằm bưng bít các thông tin có thể gây hại cho ông chủ Nhà Trắng.

(Còn tiếp)

Quốc Tuấn-Khắc Dũng