6 trận địa phòng không của Syria và khắc tinh của Tomahawk

>> Syria chuẩn bị 8.000 phi công cảm tử

>> Syria nắm bao nhiêu phần thắng nếu Mỹ tấn công?

Tên lửa hành trình Tomahawk, át chủ bài của Mỹ và đồng minh khi tấn công Syria

6 trận địa phòng không dày đặc

Theo trang mạng Aus Airpower, lực lượng phòng không Syria được bố trí theo 6 khu vực phòng thủ chiến lược, trong đó Thủ đô Damas được bảo vệ nghiêm ngặt nhất. 6 khu vực đó là các thành phố lớn Homs, Halab, Thủ đô Damas, căn cứ không quân Tiyas, khu vực ven biển Địa Trung Hải, và các khu vực tiếp giáp với cao nguyên Golan.

Các trận địa phòng không được bố trí ở những địa điểm này nhằm mục tiêu ngăn chặn các cuộc tập kích đường không bất ngờ từ các hướng tấn công tiềm tàng. Mà mối đe dọa lớn nhất theo quan điểm của chính quyền Syria là không quân Israel.

Syria có mối quan hệ tin cậy với Iraq nên trong khi đó khu vực biên giới phía Đông của nước này với Iraq hầu như không bố trí tổ hợp phòng không nào. Khu vực này được tuần tra bởi các máy bay MiG-23, MiG-25, MiG-29 và có thể huy động thêm máy bay đánh chặn nếu có sự cố xảy ra.

Trong các khu vực phòng không chính thì thủ đô Damas là nơi được bảo vệ nghiêm ngặt nhất.

Theo trang mạng Aus Airpower, Damacus được bảo vệ bởi 10 trận địa tên lửa phòng không S-75, 8 trận địa S-125 và 28 trận địa tên lửa tầm trung 2K12. Hai trong 5 trận địa phòng không S-200 cũng là một lá chắn phòng không ở đây.

Lực lượng radar cảnh giới có 12 đài trong đó có đài 36D6 được đánh giá là mạnh nhất, hiện đại nhất của Syria. 36D6 được cho là có khả năng phát hiện theo dõi mục tiêu có độ phản xạ sóng radar thấp và bay tầm thấp.

Các trận địa S-125 và 2K12 được sắp xếp đan chồng lên nhau, trận địa S-75 đóng vai trò hỗ trợ. Ngoài ra còn 48 trận địa dự phòng, sẵn sàng dựng lên một bầu trời lửa tại nơi đây.

Khu vực Tây Nam Syria cũng là nơi trọng yếu được bố phòng chặt chẽ, một phần vì đây là nơi tiếp giáp với cao nguyên Golan mà Israel kiểm soát. Khu vực này có 7 trận địa S-75, 6 trận địa S-125 và 9 trận địa 2K12 và một trạm radar cảnh báo sớm.

Một trong những tổ hợp S-200 ở phía Nam thủ đô Damas có thể bao quát cả khu vực này. Có 16 trận địa phòng không dự bị của ở khu vực Tây Nam, tuy nhiên với hệ thống trận địa dày đặc như trên thì đây là một khu vực phòng không được đánh giá là kiên cố.

Số lượng tên lửa tầm trung 2K12 lớn như thế là nhằm mục đích ngăn chặn các tiêm kích của không quân Israel. Hệ thống 2K12 có khả năng tốt hơn các hệ thống S-75 và S-125 trong việc ngăn chặn các tiêm kích cơ động.

Khu vực Biển Địa Trung Hải (kéo dài từ Al Lathqiyah đến Tartus) có 5 trận địa S-75, 12 trận địa S-125 và được hỗ trợ bởi 2 hệ thống cảnh báo sớm. Ngoài ra còn có hai hệ thống phòng không tầm xa S-200 và 16 trận địa phòng không dự bị. Đây chính là bức tường thành vô hình ngăn với biển của Syria

Sau hàng rào phòng không ven biển, Syria bố trí một bức tường nữa chạy dọc từ Homs ở phía Nam lên Halab ở phía Bắc với 7 trận địa S-75, 10 trận địa S-125 và 7 trận địa 2K12. Tất cả được hỗ trợ bởi 3 hệ thống radar cảnh báo sớm và một tổ hợp S-200 nằm ở vùng cực nam của Homs, có 30 trận địa phòng không dự bị chủ yếu nằm ở phía Nam thành phố Homs.

Ngoài ra, vùng Tiyas cũng được phòng thủ bởi 4 trận địa S-75 và 3 trận địa S-125, được hỗ trở bởi một hệ thống cảnh báo sớm cùng 7 trận địa phòng không dự bị xung quanh. Mạng lưới phòng không ở khu vực này không nhiều nếu xét trên tổng thể lưới phòng không của Syria nhưng nó đáng được tin tưởng bởi mật độ dày.

Khắc tinh của Tomahawk

Lầu Năm Góc ước tính hơn Syria số lượng hệ thống phòng không gấp 5 lần Lybia cũng như có tầm xa và phức tạp hơn nhiều.

Đã có rất nhiều đồn doán xung quanh việc Syria có trong tay 2 hệ thống phòng không tầm xa siêu hiện đại là S-300 của Nga và HQ-9 của Trung Quốc. Nhưng không thể tìm thấy một bằng chứng xác thực nhất.

Tuy nhiên, dù chính quyền ông Assad không có trong tay S-300 (hay bản nhái HQ-9) thì khả năng phòng không của Syria cũng thực sự rất đáng gờm.

Theo các chuyên gia quân sự, đánh Syria lần này, Mỹ và đồng minh sẽ triển khai chiến thuật SEAD (Suppression of Enemy Air Defenses) tức chiến thuật “áp chế phòng không đối phương”. Đây là một khái niệm chiến thuật chiến tranh hiện đại được bắt nguồn từ các phi vụ Wild Weasel săn lùng các bệ phóng tên lửa và radar của phòng không quân đội nhân dân Việt Nam trong chiến tranh Việt Nam.

Ngày nay, SEAD đã trở thành một chiến thuật tiêu biểu cho chiến tranh hiện đại, thắng hay thua cho bên tấn công hay bên phòng thủ phụ thuộc rất lớn vào sự thắng bại trong chiến thuật SEAD. Kinh nghiệm chiến trường khoảng hơn một thập niên trở lại đây cho thấy nếu không thể cầm cự sau chiến thuật SEAD thì khả năng bị đánh bại là gần như 100%.

Từ Kosovo, Iraq đến Libya đều bại trận sau khi không thể chống lại chiến thuật SEAD của Mỹ. SEAD ngày trước thường giới hạn trong các nhiệm vụ săn lùng các bệ phóng tên lửa, radar, các căn cứ phòng không bằng các tiêm kích trang bị vũ khí tấn công mặt đất chính xác. Nhưng ngày nay, chiến thuật SEAD trở nên đa dạng hơn với sự góp mặt của tên lửa hành trình tấn công mặt đất tầm xa.

Tên lửa hành trình tấn công mặt đất Tomahawk đã trở thành vũ khí tiêu chuẩn khai hỏa cho các cuộc tấn công quân sự trong suốt hơn một thập niên qua.

Vấn đề đang được dư luận quan tâm hiện nay là quân đội chính phủ Syria có trong tay những vũ khí nào có thể chống chọi lại một chiến thuật SEAD của Mỹ nhắm vào đây. Thực tế thì Tomahawk quả thật là một vũ khí cực kỳ lợi hại nhưng nó cũng có không ít những điểm yếu có thể bị khuất phục.

Điểm yếu lớn nhất của Tomahawk là tốc độ hành trình khá chậm và trong tay quân đội chính phủ Syria đang có một vũ khí cực kỳ lợi hại để “bắt thóp” điểm yếu này. Vũ khí lợi hại nhất của Syria có thể đánh chặn tên lửa hành trình Tomahawk là hệ thống phòng không tích hợp Pantsir S1.

Hệ thống Pantsir S1 được coi là khắc tinh của tên lửa Tomahawk

Pantsir S1 là sự kết hợp giữa 2 pháo bắn siêu nhanh 2A38M 30mm, pháo này có tốc độ bắn lên đến 2500 viên/phút, phạm vi tiêu diệt mục tiêu 4km cùng 12 tên lửa đánh chặn 57E6 hoặc 57E6-E. Đây là một tên lửa nhiên liệu rắn 2 giai đoạn được dẫn hướng bằng vô tuyến.

Radar điều khiển hỏa lực băng tần kép có khả năng phát hiện mục tiêu có diện tích phản hồi radar 2m2 ở cự ly 36km, theo dõi mục tiêu ở cự ly 28km. Hệ thống điều khiển hỏa lực được bổ sung thêm kênh dẫn hướng quang-điện nhằm tăng xác xuất tiêu diệt mục tiêu.

Với 2 kênh dẫn hướng riêng biệt, hệ thống Pantsir S1 có thể tấn công 2 mục tiêu cùng lúc với số lượng mục tiêu có thể tham chiến trong 1 phút lên đến 10 mục tiêu. Toàn bộ hệ thống được đặt trên khung gầm xe KAMAZ-6560 8x8 với khả năng cơ động rất cao. Hệ thống có thể tiêu diệt bất kỳ mục tiêu đường không nào trong phạm vi 20km với tầm cao 15km.

Theo Jane Defence Weekly, khoảng 50 hệ thống Pantsir S1 đã được đặt hàng bởi chính quyền Damas, đây sẽ là con át chủ bài của Syria trong việc chống lại mối đe dọa từ tên lửa hành trình Tomahawk. Một hệ thống phòng không khác cực kỳ lợi hại trong việc chống lại chiến thuật SEAD của Mỹ là hệ thống phòng không tầm trung Buk (SA-11 Gadfly).

SA-11 được đánh giá là một trong những hệ thống phòng không tầm trung lợi hại nhất thế giới hiện nay. Đạn tên lửa, radar điều khiển hỏa lực đều được tích hợp trên xe bánh xích nên có khả năng cơ động rất cao. Mỗi xe phóng mang 4 đạn tên lửa có thể tấn công đồng thời 2 mục tiêu cùng lúc với phạm vi tiêu diệt mục tiêu từ 30-50km, tầm cao từ 14-25km. Đặc biệt, hệ thống SA-11 có khả năng đánh chặn tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo chiến thuật rất cao.

Theo thống kê của Jane Defence Weekly, lực lượng phòng không Syria đang sở hữu khoảng 48 hệ thống SA-11. Một hệ thống phòng không khác được đánh giá rất lợi hại trong việc đánh chặn tên lửa hành trình Tomahawk là hệ thống phòng không di động 9K33 Osa (SA-8).

Đây là hệ thống phòng không di động tầm thấp với 6 đạn tên lửa cùng radar điều khiển hỏa lực được tích hợp trên cùng một khung gầm xe bánh lốp 9A33 6x6 bánh. Hệ thống có khả năng đánh chặn tất cả các mục tiêu đường không trong phạm vi 12km tầm cao 5km. Xác suất đánh chặn tên lửa hành trình tấn công mặt đất của SA-8 được đánh giá ở mức 60%.

Một hệ thống khác mặc dù cũ hơn nhưng cũng rất đáng gờm là hệ thống phòng không tầm trung SA-6 tiền bối của SA-11 hiện nay. SA-6 đã được vinh danh là “ba ngón tay của thần chết” trong chiến tranh Yom Kippur năm 1973 giữa Israel và khối Arab.

Ngoài ra, còn rất nhiều hệ thống phòng không di động tầm thấp rất lợi hại trong việc đánh chặn tên lửa hành trình như SA-13, SA-9. Bên cạnh đó, còn rất nhiều hệ thống phòng không cũ hơn như S-200, S-125 và S-75.

Một chi tiết đáng lưu ý là phần lớn các hệ thống phòng không của Syria đều là những hệ thống di động được thiết kế theo chiến thuật “bắn-chuồn”. Đây là một lợi thế rất lớn trong việc chống lại chiến thuật SEAD. Một khi các hệ thống phòng không liên tục di chuyển qua nhiều địa điểm khác nhau thì việc xác định vị trí phóng trở nên rất khó khăn.

Trong khi đó, cơ chế dẫn hướng pha cuối của Tomahawk chủ yếu dựa vào GPS theo kiểu đánh tọa độ nên không có khả năng bám theo những mục tiêu di động. Tomahawk có thể đánh phá được các căn cứ quân sự của Syria nhưng rất khó có thể tiêu diệt được năng lực phòng không của Syria.

SEAD tại Syria thực sự là một thách thức lớn đối với Mỹ và các đồng minh, ngón đòn tấn công phủ đầu bằng Tomahawk vốn đã thành công rực rỡ trước đây có thể không đạt được kết quả mong muốn tại Syria. Sau thất bại của Iraq, Libya, có lẽ Damas đã rút ra được bài học cho riêng mình, việc họ đầu tư rất nhiều vào các hệ thống phòng không di động cho thấy họ đã sẳn sàng để “tiếp chiêu” SEAD của Mỹ.

Các tướng lĩnh Mỹ biết rõ điều này, bất chấp sự kiện không quân Israel thực hiện thành công phi vụ tập kích nhắm vào kho vũ khí trong lãnh thổ Syria hồi tháng 7 vừa qua cũng như nhiều lần họ đã làm trước kia với quốc gia Arập. “Những sự kiện gần đây đã không thay đổi đánh giá của chúng ta về sự sắc bén của các hệ thống phòng không Syria”, một quan chức cấp cao Mỹ cho biết.

Chưa kể hôm qua, quân đội Syria cho biết đã chuẩn bị 8.000 phi công cảm tử, sẵn sàng lao thẳng máy bay vào các tàu chiến neo đậu ngoài khơi Syria trong trường hợp họ bị tấn công. Các tên lửa hành trình Tomahawk phần lớn được phóng từ các tàu này, cho nên kế hoạch tiêu diệt các bệ phóng tên lửa của Syria cũng khiến Mỹ và đồng minh phải suy nghĩ về khả năng tấn công.