Năm kinh tế "buồn" của Đức gây lo ngại toàn cầu

Thủ tướng Đức phải đối mặt với nhiều thách thức lớn trong 2024

Theo báo cáo của Cục Thống kê Đức, vào quý cuối năm 2023, nền kinh tế số 1 châu Âu tiếp tục đối mặt với suy thoái kinh tế đáng kể. Ước tính sơ bộ cho thấy Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) giảm 0,3% trong quý IV năm 2023. GDP tổng thể trong năm đã giảm 0,3% so với năm 2022.

Số liệu đáng buồn này trùng hợp với các cuộc biểu tình lan rộng ở thủ đô Berlin, nơi những người nông dân đang đổ ra đường nhằm phản đối các chính sách thắt lưng buộc bụng mới mà chính phủ của Thủ tướng Olaf Scholz đưa ra.

Là nền kinh tế lớn nhất châu Âu, sự kém hiệu quả của Đức là điều thu hút sự chú ý của quốc tế. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho biết Đức là quốc gia G7 duy nhất trải qua tình trạng suy thoái kinh tế vào năm 2023. IMF dự báo mức phục hồi của Đức là 0,9% vào năm 2024. Nhưng con số này vẫn khiêm tốn so với mức tăng trưởng trung bình 1,4% dự kiến cho các nền kinh tế lớn khác.

Không chỉ nhu cầu sụt giảm trên toàn cầu, tác động sâu xa của các cuộc xung đột địa chính trị cũng được cho là nguyên nhân dẫn tới một năm kinh tế buồn của Đức.

Những rạn nứt trong lòng xã hội Đức càng thêm gánh nặng lên nền kinh tế

Trưởng bộ phận thống kê Ruth Brand phát biểu trong một cuộc họp báo: “Sự phát triển kinh tế tổng thể ở Đức bị đình trệ vào năm 2023 trong một môi trường vẫn còn đặc trưng bởi các cuộc khủng hoảng”.

Sự phụ thuộc nặng nề của Đức vào xuất khẩu và nhập khẩu năng lượng, đặc biệt từ Nga, khiến nước này trở nên mong manh khi chuỗi cung ứng bị gián đoạn và giá năng lượng tăng vọt trong ba năm qua. Lạm phát tăng đột biến và lãi suất tăng cao đã làm tăng thêm những thách thức này.

Một bước thụt lùi đáng kể cho nền kinh tế đã xảy ra vào tháng 11 với phán quyết của tòa án hiến pháp tạo ra khoản thâm hụt 17 tỷ euro trong ngân sách năm 2024. Điều này đòi hỏi chính phủ Đức phải cắt giảm chi tiêu và tăng thuế, qua đó làm dấy lên sự phản đối rộng rãi từ nhiều ngành nghề khác nhau. Các hoạt động đình công tranh cãi về tiền lương càng làm gián đoạn thêm hoạt động kinh tế của đất nước.

Các cuộc biểu tình là dấu hiệu mới nhất cho thấy sự bất mãn với chính phủ Đức, đây cũng là bằng chứng cho thấy sự ủng hộ gia tăng rõ rệt đối với Đảng AfD theo chủ nghĩa dân túy cánh hữu.

Nhà kinh tế học Peter Bofinger chỉ trích chính sách tài khóa của chính phủ, so sánh nó với các chính sách có tính chu kỳ bất lợi vào đầu những năm 1930. Ông lập luận rằng chính sách thắt lưng buộc bụng như vậy sẽ cản trở các giải pháp lâu dài cho cơ sở hạ tầng già cỗi và nhu cầu số hóa trong bối cảnh dân số già đi.

Bất chấp những lời chỉ trích này, Bộ trưởng Tài chính Christian Lindner và Chủ tịch Ngân hàng Liên bang Đức (Bundesbank) Joachim Nagel vẫn lạc quan, kỳ vọng sự thích ứng và tăng trưởng sẽ hồi sinh vào năm 2024. Sự lạc quan này cũng được Ủy ban Châu Âu lặp lại khi dự đoán sự phục hồi được thúc đẩy bởi nhu cầu toàn cầu tăng và lạm phát giảm, có khả năng thúc đẩy tiền lương thực tế.

Tuy nhiên, những diễn biến đầu năm 2024 cho thấy sự phục hồi có nguy cơ bị trì hoãn. Thương mại toàn cầu giảm 1,3% từ tháng 11 đến tháng 12 năm 2023, do sự gián đoạn ở Biển Đỏ ảnh hưởng đến hoạt động vận chuyển.

Chuyên gia Julian Hinz của Viện Kiel cho biết sự suy giảm này được phản ánh qua số liệu giao dịch của Đức và EU. Các cuộc khảo sát kinh doanh, như chỉ số quản lý mua hàng của Standard & Poor, cho thấy hoạt động kinh tế tiếp tục suy thoái.

Chỉ số môi trường kinh doanh của Đức liên tục sụt giảm

“Nói chung, chúng tôi cho rằng tình trạng trì trệ và suy thoái nhẹ hiện nay sẽ tiếp tục. Trên thực tế, nguy cơ năm 2024 sẽ là một năm suy thoái nữa là rất cao”, chuyên gia kinh tế Carsten Brzeski của ING cho biết và nhấn mạnh đây sẽ là lần đầu tiên kể từ đầu những năm 2000, Đức trải qua một cuộc suy thoái kéo dài hai năm, mặc dù nó có thể chỉ là một cuộc suy thoái nhẹ.

Suy thoái kinh tế của Đức và tình trạng trì trệ có ý nghĩa quan trọng đối với nền kinh tế toàn cầu. Là nước xuất khẩu lớn và là nước đóng vai trò quan trọng trong Liên minh châu Âu, sức khỏe kinh tế của Đức ảnh hưởng đến động lực thương mại toàn cầu và sự ổn định kinh tế. Nền kinh tế suy thoái có thể dẫn đến nhu cầu nhập khẩu giảm, ảnh hưởng đến các nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu sang Đức.

Hơn nữa, những khó khăn kinh tế của Đức phản ánh những thách thức lớn hơn mà các nền kinh tế tiên tiến phải đối mặt, bao gồm tác động của chuỗi cung ứng bị gián đoạn và tình trạng mất an ninh năng lượng. Những vấn đề này nêu bật tính liên kết của nền kinh tế toàn cầu và sự cần thiết phải có những phản ứng chính sách phối hợp.

Chưa kể, nhiều chuyên gia đang lo sợ tình trạng yếu kém của Đức có thể báo hiệu một cuộc suy thoái lan rộng, có nguy cơ kéo theo sự trở lại của các biện pháp thắt lưng buộc bụng như trong giai đoạn khủng hoảng 2008.

Khủng hoảng tại kênh đào Suez đe dọa kinh tế toàn cầu

Năm 2023: Năm cắt giảm việc làm của các công ty toàn cầu

“Phác họa” kinh tế toàn cầu 2024