Facebook phải văn minh

Năng lượng Mới số 391

Đại gia công nghệ tuổi 30, người sáng lập ra fb, Mark Zuckerberg đã quyết định chọn đọc sách là ưu tiên hành động cho năm 2015. Theo đó, Mark thành lập một chuyên trang riêng trên facebook có tên “A year of book”. Trên chuyên trang này, Mark cùng các thành viên sẽ trao đổi về những cuốn sách mà họ đánh giá là tâm đắc. Tiêu chí chọn sách để trao đổi đó là những cuốn sách trau dồi kiến thức về các nền văn hóa đa dạng, về tín ngưỡng, lịch sử và công nghệ. Đều đặn hai tuần một lần, họ sẽ bàn về một cuốn sách khác nhau.

Mark chia sẻ: “Tôi thấy việc đọc sách là để hoàn thiện trí tuệ. Sách giúp bạn khám phá toàn diện một chủ đề và đắm mình sâu hơn hầu hết các phương tiện truyền thông hiện đại. Tôi mong chờ mọi người sẽ đọc sách nhiều hơn thay vì cắm cúi vào phương tiện truyền thông của tôi”.

Trong khi người sáng lập fb đưa ra lời kêu gọi này thì ngược lại ở xứ ta, ngay cả những người làm văn hóa nghệ thuật, tức là những nghệ sĩ lại bày ra bao nhiêu là trò xấu xí trên fb của mình. Họ hết khoe của, khoe thân rồi đến lên fb tố cáo nhau, mắng chửi nhau như hàng tôm hàng cá. Dễ thấy, trong mấy ngày gần đây, biết bao lùm xùm trên báo chí về chuyện tình - tiền của người nổi tiếng đều xuất phát từ fb của họ mà ra cả.

Những vụ ồn ào tình - tiền trong giới nghệ sĩ vừa qua đều bắt nguồn từ fb

Đó là chuyện người mẫu Vĩnh Thụy tố người mẫu Doãn Tuấn mượn tiền rồi quỵt. Rồi vợ của Doãn Tuấn, “cá sấu chúa” Quỳnh Nga cũng lên fb bênh chồng, chia sẻ bao nhiêu chuyện hậu trường phức tạp về tiền bạc, tình nghĩa của chồng mình với Vĩnh Thụy. Đôi bên lời qua tiếng lại, chán lại thôi! Rồi vụ bác sĩ thẩm mỹ tố cáo “nữ hoàng scandal” Angela Phương Trinh sau khi ngốn của mình đến chục tỉ đồng, tình im lặng, nàng lại tính đường “quất ngựa truy phong”.

Hay mới nhất là vụ danh hài Thúy Nga tố cáo “chồng hờ” của cô “mượn” 350 ngàn USD. Đã vậy, nữ danh hài còn cho biết “chồng hờ” kia lại sống không chân thành với cô nên cô buộc phải công bố sự thật, bắt tình xưa phải trả giá! Danh hài hứa hẹn sẽ phơi bày sự thật về mối quan hệ của cả hai… Rồi cũng lại liên quan đến tình - tiền, mới đây diễn viên Lê Phương đã thẳng tay tố cáo chồng cũ Quách Ngọc Ngoan nhiều lần vay tiền mà không trả, Ngoan thích diện đồ hiệu, cặp với nữ đại gia, bạc tình… thậm chí là người bất nhân, bất nghĩa…

Tất cả những sự việc đó đều diễn ra trên fb của các nhân vật này!

Nghệ sĩ có một tật thật lạ, đó là khi đối diện nói chuyện thẳng thắn chân thành với nhau thì ngại nhưng thông qua một kênh giao tiếp khác thì lại rất hăng say. Mà từ hăng say sẽ đến hung hăng. Thế là sinh chuyện.

Đành rằng, fb là trang cá nhân, song là người nghệ sĩ thì nên hạn chế những chia sẻ mang tính riêng tư, lại là liên quan đến danh dự người khác. Bị thiếu tiền mà không trả thì tố cáo với cơ quan công an chớ sao lại làm ầm ĩ lên fb hay tình hết thì chia tay, có ức nhau thì trực tiếp giải bày chớ sau lại nói xấu nhau trên fb?! Mà chuyện vợ chồng chia tay, sau đó người này lên fb kể xấu người kia, người kia mắng lại người này là chuyện không đáng được ủng hộ ngay cả đối với người thường chứ chưa nói đó là những người nghệ sĩ. Đó là chưa kể có những nghệ sĩ lên fb chửi nhau đủ lời thô tục. Sau đó, họ thản nhiên lên sân khấu hát những lời hoa mỹ và lại được một bộ phận khán giả vỗ tay!

Nực cười nhất khi có một số nghệ sĩ biện giải rằng, fb là nhà riêng, họ muốn làm gì tùy họ, kể cả điều đó là phản cảm, làm nhiều người khó chịu. Song, đó chỉ là lý sự cùn. Nhà riêng có 4 bức tường và cánh cửa khóa chặt, song fb thì hoàn toàn mở toang cửa, nhất là fb người nổi tiếng thì hằng ngày có biết bao người dạo qua lại. Những việc làm thiếu văn minh của “gia chủ” sẽ bị thấy rõ và đánh giá.

Ca sĩ Thái Trinh cho rằng, đối với người nghệ sĩ thì ngoài đời, trên sân khấu hay là trên fb thì đều phải có những lời nói, hành vi, cử chỉ sao cho chuẩn mực. Ca sĩ Phan Đinh Tùng thì cho rằng, fb chính là “trang báo” riêng của người nghệ sĩ với độc giả. Chính vì vậy người nghệ sĩ phải cẩn trọng trong mỗi phát ngôn để tránh rơi vào trường hợp đem đến cho khán giả những điều không hay trên “trang báo” của mình!

Thực tế, fb đã trở thành một kênh thông tin quan trọng của người nghệ sĩ. Không chỉ chia sẻ những thông tin, hình ảnh, hoạt động mà mọi phát ngôn chính thức cũng được người nghệ sĩ viết lên đó. Đối với những “facebook chính chủ” thì chuyện các trang báo lấy lại thông tin để đăng báo là chuyện bình thường. Nhưng cũng chính việc “săn tin” kiểu này của nhiều trang báo mạng đã đẩy đến tình trạng fb của nhiều nghệ sĩ trở thành một “cái chợ”. Họ mặc sức tung hình ảnh, thông tin sốc để nhằm được báo chí chú ý đến. Chiêu trò PR trên fb cũng bắt đầu từ đó. Không phải ngẫu nhiên mà những thông tin, hình ảnh sốc thường xuất hiện trên fb sao. Đó là vì chủ nhân nó biết chắc rằng, tất cả sẽ được các trang mạng sử dụng như một thông tin chính thức. Song, có không ít lần các trang báo mạng bị chơi khăm khi những thông tin giật gân trên fb thật ra chỉ là một trò đùa. Tệ hại hơn nữa đó là chiêu trò mà nghệ sĩ bày ra để “dắt mũi” dư luận, truyền thông nhằm “đánh bóng” tên tuổi.

Và cũng lắm khi chính nghệ sĩ lại là nạn nhân của những chia sẻ thiếu cân nhắc của mình trên fb. Vì thế mà không ít người nổi tiếng gọi fb là “con dao hai lưỡi”. Có thể chỉ vì một giây phút bức xúc, vì một phút sai lầm muốn tạo scandal từ fb mà sau đó, chính người nghệ sĩ đó phải hứng chịu búa rìu dư luận, thậm chí thân bại danh liệt vì những gì mình đã chia sẻ. Điển hình nhất là người nghệ đó sẽ bị dư luận đánh giá là người thiếu văn minh! Nam vương Trương Nam Thành tự thừa nhận rằng, anh từng là nạn nhân bởi chính những chia sẻ trong lúc bức xúc về chuyện tình cảm cá nhân trên fb. Qua bài học đó, hiện tại Nam vương này đã ngừng dùng fb. “Tôi không còn hứng thú và đôi khi lại bị áp lực với những thứ mình viết trên đó nên không xài thì tốt hơn” - Trương Nam Thành cho biết.

Vậy câu hỏi đặt ra là thế nào là sử dụng fb văn minh? Theo ca sĩ Phan Đinh Tùng thì nếu có chuyện gì thì nên giải quyết trực tiếp với nhau hơn là mượn fb và trang mạng để công kích nhau. Anh thừa nhận rằng, bản thân đã là người của công chúng thì người nghệ sĩ nên cẩn trọng trong từng lời ăn tiếng nói, hành vi ứng xử cũng như những phát ngôn để chứng tỏ mình là một người văn minh. Ca sĩ Thái Trinh thì quan niệm: “Là người nghệ sĩ, tức là người mang niềm cảm hứng, niềm vui cho khán giả vậy thì tốt nhất hãy chia sẻ, tuyên truyền những điều hay, điều tốt ngoài việc dùng nó để chia sẻ thêm về công việc cũng như sản phẩm mới”. Còn với kinh nghiệm của Trương Nam Thành, cách đơn giản để trở thành người sử dụng fb văn minh là: chia sẻ những gì cần chia sẻ trong giới hạn, chia sẻ những gì có thể khiến bạn vui và người tiếp nhận cũng vui, tránh nói chuyện cá nhân người khác trên fb mình!

Nghệ sĩ là người của công chúng, biểu tưởng của cái đẹp, của cảm xúc thăng hoa. Vì thế, nghệ sĩ mà biến fb thành “bãi chiến trường”, thành “cái chợ” để trưng bày, để khoe mẻ những thứ linh tinh không thuộc về nghệ thuật thì thật không hay, thật là tội cho cái danh nghệ sĩ! Họ - nghệ sĩ nhưng thiếu văn minh!

Lê Vân