Đường hoàn lương của "họa sĩ làng" trốn truy nã bên Lào

Từ một vụ án ở nước bạn Lào

Đầu tháng 4/2006, Công an thủ đô Viêng Chăn (Lào) phá một vụ án trộm cắp ôtô đưa về Việt Nam tiêu thụ. Trong số các nghi phạm có Lê Thương, người gốc Việt Nam. Ngày 27/2/2007, Thương đã bị Toà án nhân dân thủ đô Viêng Chăn xử phạt 3 năm tù giam và phạt 1 triệu kíp (tiền Lào).

Khi cơ quan đại diện Bộ Công an (C5) tại Lào đề nghị xác minh tiền án, tiền sự, nhân thân của đối tượng Lê Thương, qua tra cứu vân tay, Công an Quảng Nam đã xác định Lê Thương chính là Phạm Minh Lương (SN 1966, thôn 7, Tam Xuân 1, Núi Thành, Quảng Nam), kẻ bị Công an Tam Kỳ truy nã về hành vi “Cướp tài sản”. Lúc này, Lương đang thi hành án tại Trại giam Phôn Toong thuộc Bộ An ninh Lào.

Công an Quảng Nam (trái) và Cục điều tra - Bộ An ninh Lào trao đổi thông tin về việc tiếp nhận và bàn giao đối tượng

Để đảm bảo công tác điều tra, truy tố, xét xử, cơ quan CSĐT (PC16) Công an Quảng Nam căn cứ Hiệp định tương trợ tư pháp về dân sự và hình sự giữa Việt Nam và Lào ký ngày 6/7/1998 và Điều 56, Luật tương trợ tư pháp để đưa Lương về Việt Nam xét xử. Ngày 19/10/2008, Công an Quảng Nam cử một đoàn công tác phối hợp với Văn phòng Interpol, Cơ quan đại diện Bộ Công an Việt Nam tại Lào và Cục điều tra, Bộ An ninh Lào dẫn độ Lương về Việt Nam. Ngày 29/10/2008, Cơ quan CSĐT phục hồi điều tra vụ án hình sự và ra lệnh tạm giam Lương thời hạn 3 tháng để điều tra làm rõ hành vi cướp tài sản vào ngày 24/7/1993 tại Tam Kỳ.

Chàng trai tài hoa và lệnh truy nã

Đêm 24/7/1993, Lương đến nhà văn hóa thị xã Tam Kỳ để xem xiếc. Tại đây, Lương gặp một người bạn tên Hoàng Văn Đức và cùng nhau đi uống rượu. Sau đó cả hai nổi hứng rủ nhau đi cướp. Trước khi rời quán nhậu, Đức lấy trộm một con dao để làm công cụ gây án. Cả hai đi bộ đến ngã ba Nam Ngãi và lấy trộm một chiếc đèn pin một người đi xe thồ.

Đến khoảng 3h30, cả 2 rẽ xuống khu vực vườn Cừa (phường Hòa Hương), thấy anh Phan Bộ (tổ 13, phường An Sơn, Tam Kỳ, Quảng Nam) đang đạp xe đạp từ phía sau đi đến, Lương và Đức chặn anh Bộ lại. Lương dí dao vào cổ nạn nhân và nói: “Có tiền đưa đây, không thì thiệt mạng”. Anh Bộ hốt hoảng trả lời: “Tôi không có tiền”.

Dẫn độ Phạm Minh Lương về Việt Nam

Đức soi đèn pin vào chiếc giỏ nhựa trên xe anh Bộ thì phát hiện một gói tiền. Lương và Đức vơ vội gói tiền và bỏ chạy trở lại đường Phan Chu Trinh về nhà Đức. Lúc này, trời bắt đầu hửng sáng. Cả hai rủ nhau đi ăn sáng và uống cà phê hết 22.000 đồng, còn lại 118.000 đồng Lương giữ lấy.

Nhận được tin báo của anh Bộ, Công an thị xã Tam Kỳ nhanh chóng vào cuộc điều tra. Tại hiện trường, công an thu được chiếc đèn pin và con dao cán nhựa. Ngày 28/9/1993, Công an thị xã Tam Kỳ ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Lương và Đức về hành vi “cướp tài sản công dân”. Đức bị bắt, Lương bỏ trốn khỏi địa phương nên ngày 24/10/1993, Công an thị xã Tam Kỳ ra quyết định truy nã.

Điều đáng nói, đến thời điểm đó, Lương chưa có tiền án tiền sự gì, là một thanh niên tài hoa với năng khiếu hội họa, giỏi tiếng Anh, giỏi võ, dù không qua trường lớp nào. Việc Lương phạm tội và bị truy nã làm cả gia đình và những người quen biết Lương rất ngỡ ngàng.

Phạm Minh Lương

Biết mình đang bị truy nã, Lương quyết đi thật xa để mai danh ẩn tích. Rời quê nhà, Lương đi thẳng sang Lào, đến bản Đông-pạ-lán, huyện Sĩ-sắt-mạ-nac, thủ đô Viêng Chăn, Lương đổi tên thành Lê Thương và xin vào làm công nhân cho các công trình xây dựng. Nhờ bản tính thông minh, nhanh nhẹn, Lương được nhiều người tin tưởng và phối hợp làm ăn. Từ chỗ làm công, Lương tiến đến nhận thầu công trình xây dựng, nhận thầu sửa chữa máy cày…

Công việc thuận lợi, thu nhập cao nhưng cuộc sống của Lương không hạnh phúc, bởi nỗi nhớ quê, nhớ cha mẹ cứ canh cánh trong lòng. Nhiều lúc, muốn quay trở về quê nhưng nghĩ đến án tù, Lương không dám thực hiện. Sống nơi xứ người, không cha mẹ, không vợ con, Lương vùi vào ma túy cho quên nỗi buồn. Bởi thế, bao nhiêu tiền làm ra đều tan theo làn khói nâu. Túng tiền, Lương cùng nhóm bạn trộm cắp ôtô và bị công an Viêng Chăn bắt giữ.

Vui vì được dẫn độ về cố hương

Thiếu tá Lương Quốc Bình, người trực tiếp điều tra vụ án và tham gia dẫn độ Phạm Minh Lương về Việt Nam kể, đây là một trong những vụ án để lại trong anh nhiều kỷ niệm. Trong thời gian tầm nã Lương, anh đã về gặp cha mẹ của Lương. Ngày đó, Lương bỏ đi khiến đôi vợ chồng già ngày đêm thương nhớ, nhưng họ không biết tìm con ở đâu. Họ luôn mong công an sớm bắt được Lương để họ còn gặp lại con. Sau khi Lương được cơ quan công an đưa về từ Lào, bà Nguyễn Thị Chiểu (SN 1925, mẹ Lương) đã hết lời cám ơn các anh Công an, vì họ đã tìm được con cho bà.

Thiếu tá Bình và giám đốc Trại giam Phôn Toong (thứ 3, 4 từ trái sang)

Với hành vi “cướp tài sản” Lương bị tuyên phạt 36 tháng tù giam, cộng với 10 tháng tù giam còn nợ trong vụ án trộm cắp tài sản ở thủ đô Viêng Chăn, tổng hình phạt mà Lương phải chịu là 46 tháng tù giam.

Sau khi mãn hạn tù, Lương mau chóng hòa nhập cộng đồng. Lương đã tìm gặp thiếu tá Bình để nói lời cảm ơn chân thành, rằng nhờ các anh Công an mà Lương được trở về quê hương, với gia đình và từ bỏ ma túy. Hiện nay, Lương đã có vợ con, gia đình hạnh phúc, có việc làm ổn định và được bà con, làng xóm thương yêu, tin tưởng. 

Hoàng Phương