Điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia: Ưu tiên hạ tầng, công nghệ và phát triển xanh

Tập trung tạo động lực tăng trưởng mới và tổ chức lại không gian phát triển

Theo Tờ trình của Chính phủ, việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia lần này nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển mới, gắn với sắp xếp đơn vị hành chính, mô hình chính quyền hai cấp và bối cảnh kinh tế thế giới biến động nhanh. Mục tiêu trọng tâm là phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng GDP hai chữ số giai đoạn 2026-2030, hướng tới tăng trưởng cao, bền vững và bao trùm.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương trình bày Tờ trình.

Cụ thể, chỉ tiêu GDP bình quân giai đoạn 2021-2030 được điều chỉnh đạt trên 8%/năm, riêng giai đoạn 2026-2030 phấn đấu từ 10%/năm trở lên. Đến năm 2030, GDP bình quân đầu người dự kiến đạt khoảng 8.500 USD, và đến năm 2050 đạt 38.000 USD.

Điểm nhấn của điều chỉnh lần này là tổ chức lại không gian phát triển quốc gia, khai thác hiệu quả các cơ hội từ sắp xếp đơn vị hành chính, đồng thời điều chỉnh lại phân vùng phát triển theo hướng phù hợp hơn với thực tiễn. Cả nước tiếp tục chia thành 6 vùng kinh tế - xã hội, với mức tăng trưởng GRDP giai đoạn 2026-2030 được điều chỉnh tăng mạnh:

Đồng bằng sông Hồng: khoảng 11%/năm (dẫn đầu cả nước)

Bắc Trung Bộ: 10-10,5%/năm

Đông Nam Bộ: khoảng 10%/năm

Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên: 9,5-10%/năm

Trung du và miền núi phía Bắc: 9-10%/năm

Đồng bằng sông Cửu Long: 9-9,5%/năm

Đáng chú ý, Vùng động lực Bắc Trung Bộ (Thanh Hóa - Nghệ An - Hà Tĩnh) được bổ sung, định hướng trở thành trung tâm công nghiệp trọng điểm của cả nước, với các ngành chủ lực như lọc hóa dầu, luyện kim, cơ khí chế tạo, ô tô, điện tử, bán dẫn, AI và công nghệ số. Bên cạnh đó, Đồng bằng sông Hồng tiếp tục giữ vai trò đầu tàu dẫn dắt tái cơ cấu nền kinh tế quốc gia.

Ưu tiên hạ tầng, công nghệ và phát triển xanh

Tờ trình của Chính phủ cũng đặt trọng tâm vào hạ tầng kỹ thuật, năng lượng, xã hội và công nghệ số.

Trong hạ tầng giao thông, sẽ đẩy nhanh xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đường sắt kết nối quốc tế và đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP HCM.

Trong năng lượng, tập trung phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới, năng lượng sạch, đồng thời nghiên cứu khởi động lại các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1, 2.

Về chuyển đổi số, ưu tiên đầu tư hệ thống cáp quang tốc độ cao, mạng 5G - 6G, truyền dẫn vệ tinh và xây dựng Trung tâm dữ liệu quốc gia cùng mạng lưới trung tâm dữ liệu vùng.

Trong giáo dục và y tế, quy hoạch hướng tới phát triển 3-5 đại học tinh hoa đẳng cấp quốc tế, mỗi vùng có ít nhất một bệnh viện chuyên sâu kỹ thuật cao và hình thành khu công nghiệp dược phẩm tập trung.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cơ bản tán thành với định hướng điều chỉnh, song lưu ý cần làm rõ cơ sở khoa học, tác động của việc thay đổi phân vùng, nhất là sau khi sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ tác động của việc điều chỉnh các tỉnh như Vĩnh Phúc, Bắc Giang trong cơ cấu vùng, tránh ảnh hưởng đến tính liên kết và động lực phát triển vùng Trung du và miền núi phía Bắc.

Bên cạnh đó, Ủy ban cũng kiến nghị tăng chỉ tiêu tăng trưởng vùng Đông Nam Bộ lên khoảng 11%/năm, tương đương Đồng bằng sông Hồng, để phát huy vai trò hai cực tăng trưởng lớn nhất là Hà Nội và TP HCM. Đồng thời, cần xác định rõ cực tăng trưởng của Vùng động lực Bắc Trung Bộ, tránh trùng lặp định hướng với miền Trung về công nghiệp lọc hóa dầu, ô tô, cảng biển.

Về biến đổi khí hậu, cơ quan thẩm tra yêu cầu Chính phủ xây dựng phương án phòng chống thiên tai tổng thể, dài hạn, ứng dụng AI trong dự báo, cảnh báo sớm, đặc biệt với Đồng bằng sông Cửu Long và vùng miền núi phía Bắc.

Đại diện cơ quan soạn thảo cho biết, việc điều chỉnh quy hoạch vẫn giữ nguyên giá trị của Nghị quyết 81, chỉ bổ sung và cập nhật nội dung phù hợp với bối cảnh mới, nhất là sau sắp xếp đơn vị hành chính.

Điểm nhấn then chốt là đưa khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trở thành động lực tăng trưởng chủ đạo.

Các chính sách an sinh, phát triển vùng dân tộc thiểu số, giáo dục và y tế vẫn được giữ nguyên, bảo đảm phát triển hài hòa, bao trùm và bền vững.

Hoàn thiện thể chế, bảo đảm tính ổn định và dài hạn của quy hoạch

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đánh giá cao công tác chuẩn bị hồ sơ của Chính phủ, nhấn mạnh việc tuân thủ quy trình theo Nghị quyết 66.2, phù hợp với quá trình sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành phiên thảo luận.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ: Thể chế hóa đầy đủ quan điểm, đường lối của Bộ Chính trị, bảo đảm đồng bộ với các luật lớn đang sửa đổi như Luật Quy hoạch và Luật Đất đai.

Rà soát, cập nhật toàn bộ nội dung quy hoạch theo tên gọi mới của các đơn vị hành chính sau sắp xếp.

Bổ sung nguyên tắc điều chỉnh quy hoạch theo hướng ổn định, dài hạn, có cơ sở khoa học, tránh tư duy nhiệm kỳ và điều chỉnh cục bộ.

Làm rõ cơ sở phân vùng mới, nhất là đối với Bắc Trung Bộ, Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, bảo đảm tính liên kết vùng, tránh chồng chéo.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, tiếp thu tối đa ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và cơ quan thẩm tra, để trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ 10, hướng tới một quy hoạch tổng thể quốc gia thực sự là công cụ định hướng phát triển đột phá, bền vững và hiện đại của Việt Nam trong giai đoạn mới.