Nga đang tìm cách thay thế kênh đào Suez bằng Tuyến đường Biển phía Bắc

Sơ đồ Tuyến đường Biển phía Bắc

Trong một nỗ lực để tránh lặp lại sự cố này, vào giữa tháng 5, Cơ quan quản lý kênh đào Suez (SCA) thông báo họ đã bắt đầu công việc nạo vét để mở rộng và đào sâu phần phía nam của con kênh nơi Ever Given bị tắc nghẽn, kênh CNN đưa tin.

Kênh đào Suez sẽ được mở rộng thêm 40 mét về phía đông và đào sâu thêm gần 2 mét trong chiều dài 30 km kênh. Theo kế hoạch, nhánh thứ hai gần Hồ Nước Đắng của kênh đào Suez còn được nối dài thêm 10km, cho phép lưu thông hai chiều tới 82 km.

Công việc này nhằm mục đích "tối đa hóa hiệu quả của kênh đào và rút ngắn thời gian vận chuyển của tàu bè, cũng như nâng cao an toàn hàng hải", SCA thông báo. Nhưng vẫn còn những câu hỏi đặt ra là liệu điều này có đủ để ngăn chặn sự tắc nghẽn trong tương lai hay không.

Theo hãng bảo hiểm hàng hải Allianz Global Corporate and Specialty, trong 50 năm qua, công suất chuyên chở container của những con tàu lớn nhất đã tăng 1.500% và tăng gấp đôi chỉ trong thập kỷ qua,

Những con tàu lớn nhất có thể chở tới 24.000 container và có kích thước hơn 200 feet - rộng hơn cả một sân bóng đá tiêu chuẩn của Mỹ. Ever Given - có thể chứa tới 20.000 container, dài 400 mét và rộng 59 mét.

Các công ty vận tải cho rằng tàu lớn hơn sẽ hiệu quả hơn trong việc chuyên chở khối lượng lớn hàng hóa trên toàn cầu và trong điều kiện bình thường chúng có thể đi qua Suez. Nhưng nếu có gió mạnh - như trong trường hợp của Ever Given - hoặc tầm nhìn xấu, các tàu siêu lớn có nguy cơ mắc kẹt.

Trường hợp của Ever Given đã cho thấy những hậu quả tiềm ẩn. Tạp chí tin tức vận tải biển Lloyd's List ước tính tàu biển hàng ngày vận chuyển khối lượng hàng hóa trị giá khoảng 9,6 tỷ USD. Kênh đào Suez xử lý khoảng 12% thương mại toàn cầu, với khoảng 19.000 tàu đi qua mỗi năm.

Tuyến đường Biển Phương Bắc (North Sea Route) là giải pháp thay thế?

Tàu phá băng hạt nhân Arktika

Sự cố Ever Given đã khiến thị trường quan tâm tới các tuyến đường thay thế.

Vị trí chiến lược của kênh đào Suez nối Địa Trung Hải với Biển Đỏ và là tuyến đường biển ngắn nhất giữa châu Âu và châu Á là yếu tố then chốt đối với vị trí của kênh đào Suez.

Nếu không có kênh đào Suez, các chuyến hàng giữa hai lục địa sẽ phải đi vòng quanh Mũi Hảo Vọng ở cực nam của châu Phi. Một số công ty vận chuyển đã chọn tuyến đường này trong khi Suez bị chặn, mặc dù thời gian mất hơn gấp đôi.

Ngay lập tức khi xảy ra sự cố của Ever Given ở kênh đào Suez, Nga đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển các tuyến vận tải toàn cầu thay thế, tầm quan trọng của việc đa dạng hóa các tuyến đường hiện có và xác định những khiếm khuyết trong hành lang của các tuyến đường biển.

Nga đã đưa ra nhận xét về sức hấp dẫn của các tuyến đường thay thế, cụ thể là Tuyến đường Biển Phương Bắc (NSR). Tuyến đường đó chạy dọc theo bờ biển Bắc Cực của Nga, từ biển Kara đến eo biển Bering.

Một quan chức của Rosatom - phụ trách phát triển Tuyến đường Biển Phương Bắc, nói với một hãng tin Nga rằng "tiền lệ Suez đã cho thấy bất kỳ tuyến đường nào giữa châu Âu và châu Á mong manh như thế nào", đồng thời kêu gọi phát triển các tuyến đường thay thế như Tuyến đường Biển Phương Bắc.

Ngay sau những bình luận này, công ty vận tải biển MSC, hãng tàu container lớn thứ hai thế giới, đã tăng gấp đôi cam kết tránh Tuyến đường Biển Phương Bắc vì lý do môi trường. Vận chuyển qua Bắc Cực có thể làm tăng ô nhiễm và góp phần làm tan băng biển.

Phó Thủ tướng Nga Yuri Trutnev tuyên bố rằng, Nga sẽ làm mọi cách để việc sử dụng NSR trở nên thuận tiện, an toàn và giảm phát thải các chất độc hại ra môi trường. Chiều dài các tuyến của Tuyến đường Biển Phương Bắc hơn 5,6 nghìn km, chiều dài các tuyến đường sông thông thuyền lân cận khoảng 37 nghìn km.

Bộ Ngoại giao Nga và quan chức cấp cao của Hội đồng Bắc Cực của Liên bang Nga cũng ra sức tuyên truyền trên truyền thông là Tuyến đường Biển Phương Bắc (NSR) tốt hơn Kênh đào Suez. Hãng thông tấn RIA Novosti trích phỏng vấn quan chức Bộ Ngoại giao Nga nói rằng Tuyến đường biển Phương Bắc ngắn hơn 40% so với tuyến đường vận tải qua kênh đào Suez. NSR có một số lợi thế, bao gồm cả những lợi thế chính trị. Chiều dài ngắn hơn của nó cho phép bạn giảm không chỉ thời gian mà còn cả chi phí nhiên liệu. Điều này giúp giảm thiểu tải trọng do con người gây ra đối với môi trường.

Song song, Điện Kremlin ráo riết xây dựng các tàu phá băng hạt nhân thế hệ mới - trọng tâm của chiến lược mở rộng Bắc Cực, nhằm mục đích mở Tuyến đường biển Phương Bắc - dài 6.000 km – xuyên qua băng giá từ châu Âu đến châu Á mà Moscow hy vọng một ngày nào đó sẽ sánh ngang với kênh đào Suez.

Tập đoàn hạt nhân nhà nước Rosatom của Nga cho biết, 5 tàu hạt nhân sẽ ra khơi vào giữa thập kỷ này. Hai tàu Ural và Sibir đã được hạ thủy tại Nhà máy đóng tàu Baltic. Con tàu mới nhất của họ - Arktika, được coi là tàu phá băng mạnh nhất thế giới và là một phần quan trọng của chiến lược phát triển địa cực của Moscow đã hoạt động trong khu vực Tuyến đường Biển Phương Bắc từ cuối năm 2020.

Ngọc Linh