Hy vọng vẫn còn

Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon đang có mặt ở Ai Cập như là một phần của nỗ lực làm trung gian cho một thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas

Trong lúc đó, máy bay và tàu chiến Israel vẫn tiếp tục tàn phá những mục tiêu trên Dải Gaza khiến cho hơn 100 người Palestine thiệt mạng – kể cả 24 trẻ em – theo báo cáo của chính quyền Hamas.

Trong suốt hai ngày Israel bắn phá một khu cao ốc dành cho truyền thông quốc tế khiến hai người chết. Một trong hai nạn nhân là một chỉ huy quân đội của Hamas.Hôm qua, cảnh sát Israel cho hay phe Hamas đã phóng 110 tên lửa vào miền Nam Israel nhưng không gây thương vong nào.

Ngoại trưởng Ai Cập sẽ đến Dải Gaza vào cuối ngày hôm nay để bày tỏ sự đoàn kết với dân Palestine ở đây. Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố sẽ duy trì khả năng tiến hành một cuộc tấn công trên bộ nếu Hamas không chấm dứt phóng tên lửa. Một cuộc thăm dò dân ý của một tờ báo Israel cho thấy chỉ 30% dân chúng ủng hộ hành động này.

Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc ông Ban Ki-moon đang có mặt ở Ai Cập như là một phần của nỗ lực làm trung gian cho một thỏa thuận ngừng bắn. Cựu Thủ tướng Anh Tony Blair trong vai trò đặc sứ cho bộ tứ quốc tế (Liên Hiệp Quốc, Mỹ, Liên minh châu Âu và Nga) cũng đã hội thảo với quan chức Israel và Palestine. Trên đài BBC, ông nói: “Tổng thống và nội các chính phủ Ai Cập đã đóng một vai trò tích cực trong nỗ lực này, và chúng tôi ủng hộ họ. Nhưng rốt cuộc thành công còn tùy thuộc vào liệu chúng ta có thể xuống thang hay không trước cơ nguy xung đột vẫn còn leo thang. Cho nên vấn đề cấp bách là làm nguội tình hình trước đã”.

Giáo sư Rosemary Hollis thuộc ban Nghiên cứu Chính sách Trung Đông tại City University London, cho biết ông Ban Ki-moon cần phải nói chuyện với Ai Cập vì họ có một vị thế thuận lợi kể từ khi đảng Huynh đệ Hồi giáo lên cầm quyền. Họ có uy tín để đại diện cho Palestine trong thương lượng với Isarel. Phía Israel cũng cần Ai Cập vì Ai Cập có đủ uy tín bảo lãnh cho một biên giới yên tĩnh.

Vẫn theo vị giáo sư này vị thế của Tổng thống Ai Cập ông Mursi trong đảng Huynh đệ Hồi giáo là yếu tố quan trọng trong cuộc thương lượng. Trong thời Tổng thống tiền nhiệm của Ai Cập ông Hosni Mubarak, Israel nhờ cậy vào ông vì biết ông không mấy thích phe Hamas và gạt đảng Huynh đệ Hồi giáo ra ngoài vòng pháp luật. Người Palestine biết rằng Israel dùng ông Mubarak để kiềm chế họ. Vì thế mà Israel đã có thể áp dụng những chính sách cứng rắn đối với người Palestine sống trên Dải Gaza. Nay thì Tổng thống Ai Cập Mohamed Mursi hoàn toàn khác hẳn Mubarak. Ông Mursi thân thiện với lãnh đạo Hamas tại Gaza và trong vùng, không chỉ vì Hamas là hậu bối của đảng Huynh đệ Hồi giáo.

Bà Rosemary Hollis  nói: “Hamas và đảng Huynh đệ Hồi giáo tin tưởng vào nhau, nhưng vào lúc này người ta chưa biết đảng Huynh đệ Hồi giáo có bảo vệ được dân Palestine sống trên Dải Gaza hay không. Dù có quan ngại là chính phủ Mursi sẽ bãi bỏ hiệp ước hòa bình với Israel, tôi nghĩ Ai Cập ắt không muốn quay trở lại tình trạng chiến tranh với Israel mà chỉ muốn chú tâm vào phát triển dân chủ và giải quyết nhiều vấn đề kinh tế nghiêm trọng vốn là mục tiêu của cuộc cách mạng. Tuy vậy, Ai Cập vẫn có thể quyết tâm giúp Palestine bảo vệ quyền lợi và thực hiện được hoài bão của họ. Trong khi đó, Israel chỉ mong có được một bảo đảm chắc chắn là họ sẽ không bị tấn công nữa và thường dân Israel có thể có một cuộc sống bình thường. Dân Palestine cũng cho rằng Tổng thống Mursi là người có thể cho họ có được một cuộc sống bình thường. Bấy lâu nay, người Palestine trên Dải Gaza bị Israel phong tỏa, và họ bầu lên một hàng ngũ lãnh đạo là thành viên của Hamas như một phản ứng”.

Thỏa thuận mà ông Ban Ki-moon ủng hộ và đang được hai bên xem xét là phải có một sự đánh đổi giữa việc Israel chấm dứt phong tỏa Gaza và phe Hamas chấm dứt phóng tên lửa vào Israel. Nếu không có thỏa thuận đó, người ta e rằng Israel sẽ tiến hành cuộc tấn công trên bộ mà họ đang chuẩn bị. Bà Rosemary Hollis  cho rằng Isael cũng cần thỏa thuận đó vì họ biết rằng một khi chiến tranh trên bộ bắt đầu, họ sẽ phải kết thúc nó bằng cách kiểm soát toàn bộ Dải Gaza, và đó sẽ là một viễn cảnh còn tệ hơn việc phải đối phó với phe Hamas. Theo Israel, dù sao Hamas vẫn là một thế lực mà Israel có thể đi đến thỏa hiệp. Không có Hamas, Dải Gaza sẽ lâm vào tình trạng hỗn loạn và các phần tử quá khích sẽ sinh sôi nẩy nở.

Theo bà Rosemary Hollis, nỗ lực thương thảo đang diễn ra đã trì hoãn cuộc tấn công trên bộ của Israel. Ngoại trưởng Anh đã xuất hiện sau một cuộc họp và lên tiếng ca ngợi Ai Cập về việc họ đã trì hoãn cuộc tấn công của Israel. Mục tiêu trước mắt là thuyết phục hai bên cùng chấm dứt các cuộc pháo kích và oanh tạc. Nhưng họ muốn có một thỏa hiệp lâu dài cho Dải Gaza để Palestine và Israel sống chung hòa bình – tức là dân Israel không phải lo nơm nớp vì tên lửa và dân Palestine trên Dải Gaza không phải sống trong đói khổ vì bị phong tỏa.

Trong lúc này, máy bay và tàu chiến Israel vẫn tiếp tục tàn phá những mục tiêu trên Dải Gaza 

Hiện ông Ban Ki-moon không thể gặp gỡ trực tiếp đại diện của Hamas. Trong khi chính phủ Ai Cập có thể liên lạc trực tiếp với Hamas, còn Israel thì đã chấp nhận thương thảo với chính quyền Palestine ở Bờ Tây vốn là thế lực cạnh tranh của phe Hamas trên Dải Gaza. Tình thế này không cho phép ông Ban Ki-moon đối thoại trực tiếp với Hamas. Tuy nhiên, Israel tin rằng thỏa thuận có thể được tìm ra nếu Ai Cập bảo kê cho Hamas.

Điều kiện để có thỏa thuận trên là Hamas muốn Israel chấm dứt việc ám sát lãnh đạo Hamas. Tuần trước họ đã bàn thảo về ngừng bắn trước khi xung đột bùng lên trở lại vì Israel dùng tên lửa giết hại lãnh đạo quân sự của Hamas dù biết rằng Hamas sẽ phải trả đũa. Giới quan sát cho rằng lãnh đạo Israel nghĩ là có hay không có ngừng bắn, họ phải tận dụng mọi cơ hội để làm suy yếu khả năng quân sự như pháo kích Israel bằng tên lửa của phe Hamas.

H.Phan (Tổng hợp)