Bốn câu "thần chú" phục dựng ngành đá phiến Mỹ

Theo dự báo, vào năm 2021, các nhà sản xuất đá phiến sẽ tạo ra dòng tiền tự do trị giá 30 tỷ USD. Trước đó, con số này chưa bao giờ đạt được ngay cả trong thời gian bùng nổ vào đầu những năm 2010. Để đạt được kết quả này, các nhà sản xuất dầu đá phiến đã thực hiện giải pháp "sự sụp đổ sáng tạo" - một sự thay đổi hoàn toàn mô hình kinh doanh và từ chối tái đầu tư lợi nhuận để trả nợ và chi cổ tức cho nhà đầu tư.

Theo trang tin Bloomberg Intelligence, sau nhiều năm phát triển thăng trầm, chấp nhận mức thiệt hại lớn để khai thác lượng dầu khổng lồ, cuối cùng thì ngành đá phiến có vẻ đã tìm được mức cân bằng lý tưởng. Ngành công nghiệp này của Mỹ đã sẵn sàng nhận khoản lãi 30 tỷ USD trong năm nay. Con số này thấp hơn 10 lần so với khoản chi phí 300 tỷ USD đã bị “thiêu rụi” cho hoạt động sản xuất đá phiến trong suốt một thập kỷ trước đó. Tuy nhiên, ý nghĩa nhất của kết quả này là sự tái sinh tạm thời của một ngành mà phần lớn tài sản đã bị các nhà đầu tư “xóa sổ” trong một năm trước đó.

Kết quả trên đạt được xuất phát một phần từ việc giá dầu tăng vọt. Kể từ đầu năm 2021, giá dầu WTI của Mỹ đã tăng 1,5 lần, từ 48,52 USD/thùng (01/01/2021) lên mức 70,8 USD (24/6/2021). Tuy nhiên, sự cải thiện kết quả tài chính của ngành đá phiến được cải thiện mạnh mẽ hơn nhiều bởi sự thay đổi hành vi của những nhà sản xuất đá phiến, những người đã hành xử rất khác trong cuộc khủng hoảng này so với những giai đoạn suy thoái và phục hồi trước đó.

Trước đây, chiến lược của các nhà sản xuất đá phiến dựa trên khẩu hiệu: “Tiếp tục khoan trong mọi tình huống!”. Không chỉ toàn bộ lợi nhuận được đầu tư vào việc khoan mà ngày càng có nhiều khoản vay mới đổ dồn vào hoạt động khoan. Miễn là các nhà đầu tư sẵn sàng cho vay tiền dựa trên những cam kết về lợi nhuận trong tương lai, các nhà sản xuất đá phiến lại tiếp tục khoan. Tuy nhiên, trong một năm vừa qua, sự kiên nhẫn của những nhà cho vay đã hao mòn. Cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19 đối với nhiều player trên thị trường đã trở thành dấu hiệu của sự kết thúc kỷ nguyên dầu mỏ. Điều này dẫn đến làn sóng phá sản, sáp nhập và mua lại trong lĩnh vực đá phiến. Ngay cả những công ty hàng đầu trong ngành đá phiến như Chesapeake Energy, Oasis Petroleum và Whiting Petroleum cũng đã không “sống sót sau cơn bão”. Số vụ phá sản trong ngành đá phiến đã lên tới hàng chục.

Tất cả những điều trên khiến phần lớn người chơi trên thị trường rơi vào trạng thái rất bi quan. Giám đốc điều hành của Occidental Petroleum Vicki Hollub đã từng thông báo vào tháng 10/2020 rằng, Mỹ sẽ không bao giờ đạt được mức sản xuất kỷ lục 13 triệu thùng/ngày trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Việc khôi phục sản lượng 2 triệu thùng/ngày trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ giảm là một nhiệm vụ cực kỳ khó khăn.

Đứng trước sự lựa chọn giữa sự sụp đổ thông thường và sụp đổ “sáng tạo”, các nhà sản xuất đá phiến đã quay sang tiếp thu các khuyến nghị được Kimmeridge (công ty chuyên phát triển các tài sản dầu khí độc đáo với chi phí thấp) đưa ra vào tháng 02/2020. Trong bản phân tích “Chuẩn bị lĩnh vực E&P cho chuyển đổi năng lượng: mô hình kinh doanh mới”, Kimmeridge đã xây dựng 4 nguyên tắc cơ bản trong thời kỳ khủng hoảng, gồm:

Bán bớt tài sản;

Cắt giảm chi phí;

Khôi phục số dư;

Hoàn vốn cho nhanh cho các cổ đông.

Nhà sáng lập kiêm giám đốc quản lý danh mục đầu tư tại Pickering Energy Partners ở Houston, Texas cho biết, sự bùng nổ khai thác đá phiến đã gây ra tình trạng dư cung và khiến giá dầu giảm mạnh. Các nhà sản xuất đá phiến sẽ không làm điều này trong năm 2022 và 2023. Trong ngành đá phiến hiện nay, “kỷ nguyên mới” trong quan hệ giữa các nhà sản xuất và nhà đầu tư là thu hồi nợ và trả cổ tức. Đây là ưu tiên hàng đầu.

Những con số và thông báo về sản lượng được đưa ra trong các hội nghị của những nhà sản xuất dầu khí Mỹ trong quý I/2021 cho thấy sự thận trọng chưa từng có của các công ty đá phiến. Họ đang tạo ra dòng tiền kỷ lục nhưng không tái đầu tư nhiều trở lại vào hoạt động khoan. Ngay cả khi giá dầu leo thang cũng không đẩy người chơi đá phiến vi phạm kỷ luật thanh toán. Điều này đi ngược lại với những dự báo mà hầu hết các nhà quan sát thị trường đưa ra trong năm 2020. Trong tháng 06/2020, nhiều nguồn tin thân cận của liên minh OPEC+ cho biết, kế hoạch là bám sát mức giá 40-50 USD/thùng, vì khi giá dầu tăng lên 70 USD/thùng sẽ kích thích các nhà sản xuất “bơm” nhiều dầu ra thị trường, bao gồm cả các nhà sản xuất dầu đá phiến tại Mỹ. Thực tế đang cho thấy, giá dầu đã vượt mốc 70 USD/thùng và liên minh OPEC+ và cả Mỹ đang tiếp tục cho thấy sự thận trọng và hạn chế tăng sản lượng khai thác. Động thái kiềm chế sản lượng của cả hai bên đang thúc đẩy viễn cảnh 100 USD/thùng dầu vào cuối năm 2021 trở nên hiện thực hơn. Câu hỏi đặt ra lúc này là liệu “chủ nghĩa khổ hạnh” mới xuất hiện trong giới sản xuất đá phiến Mỹ có mang lại thử nghiệm tiếp theo cho thị trường.

Theo Oilcapital.

Tiến Thắng