Ảnh khỏa thân: Vừa cởi, vừa trói!

Năng lượng mới số 372

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên - người vừa được phong tặng tước hiệu danh giá nhất của nghệ thuật nhiếp ảnh E.VAPA/G đã chia sẻ với PetroTimes về những vấn đề xung quanh ảnh nude nghệ thuật. 

PV: Khi Hội đồng nghệ thuật quốc gia công nhận người nghệ sĩ nhiếp ảnh khỏa thân cũng như những tác phẩm của anh ta thì có nghĩa là thể loại ảnh khỏa thân nghệ thuật đã thật sự được “cởi trói”. Anh nghĩ sao?

NSNA Thái Phiên: Tôi cũng hiểu vấn đề theo hướng tích cực như bạn vừa đề cập. Trước đây, ảnh khỏa thân nghệ thuật gần như là một đứa con ghẻ trong ngôi nhà chung nghệ thuật nhiếp ảnh; thành trì định kiến với thể loại hình ảnh này cũng sâu sắc. Do đó Hội đồng nghệ thuật quốc gia đã rất cẩn thận và khắt khe khi xét chọn. Tuy nhiên, có thể nói là qua tước hiệu lần này thì ảnh khỏa thân nghệ thuật tạm gọi như đứng ngang hàng với những thể loại chân dung, phong cảnh…

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên

PV: Trước đây anh cũng từng vài lần xin giấy phép triển lãm ảnh khỏa thân nghệ thuật nhưng không thành. Sau lần được nhận được tước hiệu danh giá này, anh có nghĩ là mình sẽ tiến tới mở một cuộc triển lãm không?

NSNA Thái Phiên: Thật ra với những người mà có am hiểu về chuyên môn thì họ cũng không khắt khe về thể loại khỏa thân nghệ thuật. Thế nhưng những nhà quản lý văn hóa nghệ thuật là những người ngoài các hội nhiếp ảnh thì họ lại không biết nhiều về thể loại ảnh này. Do đó họ nhút nhát và lo sợ vài vấn đề tế nhị khi đối diện với vấn đề cấp phép triển lãm. Họ không dám kí giấy phép để người NSNA đưa ảnh khỏa thân nghệ thuật ra công khai với công chúng. Trong khi đó, Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tức là đơn vị có chuyên môn cao nhất đã đánh giá, kiểm duyệt bộ ảnh rồi. Cũng có thể nhà quản lý hiểu, tuy nhiên tư tưởng vẫn vướng vấn đề gọi là thuần phong mỹ tục, nó giống như cái vòng kim cô đã đeo lên đầu của các NSNA khỏa thân.

Tôi nghĩ, sau khi tôi được phong tặng tước hiệu E.VAPA/G thì mọi chuyện cũng như thế mà thôi! Triển lãm ảnh khỏa thân nghệ thuật cũng vẫn sẽ là vấn đề bế tắt!

PV: Như anh nói, có nghĩa sẽ không thể có một buổi triển lãm ảnh khỏa thân nghệ thuật nào được diễn ra một cách công khai, đường hoàng nào! Vậy thì kênh phổ biến gần như duy nhất hiện tại của loại ảnh này chỉ là trang cá nhân, facebook của NSNA?

NSNA Thái Phiên: Tổng cộng, tôi đã xin phép triển lãm đến ba lần và lần nào cũng gần như là được nhưng mà rốt cuộc lại là không được. Từ đó tôi hiểu được rằng để làm nghệ thuật ảnh khỏa thân thì không cần phải xin triển lãm ở đâu cả, vì có xin thì cũng không được. Bây giờ các nhà quản lí văn hóa đã gần như đẩy các nhà làm nghệ thuật khỏa thân về phía đối diện lại với họ rồi. Trong khi đáng ra họ phải cùng đồng hành với những nhà làm nghệ thuật, bởi khi trồng cây hoa thì phải tưới tắm, hoa mới nở được, đằng này lại o ép cây hoa để cho cỏ dại mọc đầy.

Tác phẩm Ký họa trong bộ "Bước thời gian" của NSNA Thái Phiên

Tôi có webside, có facebook cá nhân với hàng chục ngàn người theo dõi thì việc giới thiệu ảnh khỏa thân nghệ thuật của tôi đến với công chúng là quá dễ dàng mà nó không cần phải làm một thủ tục xin triển lãm gì cả. trên phương tiện này bạn có thể xem bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu chứ không bó hẹp trong không gian và thời gian rất hữu hạn của một triển lãm. Với tôi vấn đề mở một cuộc triển lãm bây giờ thật ra đã vô hiệu hóa.

Trước đây đã có ba cuộc triển lãm ảnh khỏa thân nghệ thuật chui diễn ra, nhưng rồi mọi thứ cũng nhanh chóng đi vào quên lãng. Mở triển lãm mà không được viết thư mời khách, không thể treo băng rôn, phát tờ rơi… thì có mấy ai biết để tới xem. Cách làm đó chẳng mang lại lợi ích gì mà ngược lại còn đang chứng minh rằng, ảnh khỏa thân nghệ thuật chỉ là những đứa con hoang, phải đi chui à! Không nên như vậy.

PV: Xuất phát từ ý tưởng gì mà anh thực hiện bộ ảnh khỏa thân “Bước thời gian”, bộ ảnh vừa giúp anh đoạt tước hiệu danh giá?

NSNA Thái Phiên: Những bức ảnh mà tôi đánh số từ 1 đến 15 đã diễn đạt nội tâm cũng như đường nét của người phụ nữ thay đổi theo diễn tiến của thời gian. Những người phụ nữ Việt nào mà yêu cơ thể của họ thì hãy nhanh chóng gìn giữ bởi theo bước thời gian thì sẽ dần dần mất hết, những đường nét sẽ lão hóa đi. Mọi thứ đều vô thường, con người chúng ta cũng vậy, chúng ta đang già đi mỗi ngày; đó là một thành ý tôi muốn gửi gắm sau bộ ảnh này.

PV: Gần đây, có một vài trường hợp làm ảnh hưởng xấu đến hình ảnh của NSNA khỏa thân nghệ thuật. Một anh nhiếp ảnh, một cô mẫu trẻ có những hành động bất nhã khi thực hiện ảnh nude, sau đó cô gái lên mạng tố cáo nhiếp ảnh. Anh nghĩ sao về những trường hợp này?

NSNA Thái Phiên: Ở đâu cũng có những con sâu, trong nồi canh bạn ăn đôi khi cũng có những con sâu, tuy nhiên nó không phải là đại diện cho tất cả nhũng cái gì có trong nồi canh đó! Vấn đề bạn nêu là những vấn đề tiêu cực mà cá nhân tôi, một người làm nghệ thuật thì tôi cũng phản đối. Nhưng nếu thể loại ảnh khỏa thân nghệ thuật được hợp thức hóa, công khai hóa vào trong nghệ thuật thì sẽ hạn chế được những cái lén lút như ăn trộm như thế. Rồi nhà quản lý phải công khai những bộ ảnh nghệ thuật để công chúng so sánh mà biết được đâu là nghệ thuật, phi nghệ thuật.

PV: Rõ ràng nghề nhiếp ảnh khỏa thân là có nhiều cám dỗ về sắc nhưng với người lao động vì nghệ thuật thật sự thì cái dục cảm sẽ không thể chiến thắng mĩ cảm. Anh nghĩ sao?

NSNA Thái Phiên: Đúng vậy, cũng tương tự như việc nếu bạn thích bóng đá thì dù cho trời có đổ mưa bão thì bạn vẫn cứ ra xem; đó là vì cái niềm đam mê thích thú của cá nhân bạn. Nhiếp ảnh khỏa thân cũng vậy, khi đam mê đã vượt qua cái ngưỡng của con người thì cái dục cảm sẽ sinh ra được mỹ cảm. Và khi đó thì cả nhiếp ảnh và người mẫu đều hướng về một mục đích là cái đẹp để đi đến một tác phẩm nghệ thuật thật sự chứ không ai bị lấn cấn, lăn tăn gì về cái việc dục tính ở trong đó cả. Đó là những người làm nghệ thuật chân chính.

PV: Cảm ơn về những chia sẻ của anh!

Trúc Vân (thực hiện)