Người hân hoan, kẻ xuyên tạc

Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama trao đổi với các thành viên Sáng kiến Thủ lĩnh Trẻ Đông Nam Á (YSEALI) tại TP Hồ Chí Minh ngày 25/5/2016

Trung Quốc: Chính phủ “vui mừng”, báo chí “sốt xình xịch”

Ngay sau khi Tổng thống Mỹ Barack Obama tuyên bố dỡ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí đối với Việt Nam không lâu, Bộ Ngoại giao Trung Quốc, thông qua Người phát ngôn Hoa Xuân Oánh đã lên tiếng bày bỏ “vui mừng khi thấy Mỹ và Việt Nam phát triển quan hệ hợp tác bình thường” và hi vọng “mối quan hệ ngày càng phát triển giữa Mỹ và Việt Nam sẽ đem lại lợi ích cho hòa bình và ổn định trong khu vực”. Bắc Kinh còn cho rằng, động thái trên của chính quyền Mỹ là “phù hợp”.

Trái ngược với sự “vui mừng” của chính phủ Trung Quốc, nhiều tờ báo chính thống của nước này lại tỏ ra quan ngại thái quá trước sự phát triển của quan hệ Việt - Mỹ.

Tờ Thời báo Hoàn cầu (Global Times) chạy bài với tiêu đề “Obama không quên “quây lưới” quanh Trung Quốc trước khi rời nhiệm sở”.

Tờ báo nổi tiếng với quan điểm “diều hâu” cho rằng tuyên bố “không nhằm vào Trung Quốc” của ông Obama khi tuyên bố dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam là “lời nói dối rất tệ”, “làm sự đối đầu chiến lược giữa Washington và Bắc Kinh thêm trầm trọng”.

Tờ này còn tố Washington đang cố thắt chặt 3 tấm lưới quanh Bắc Kinh, về tư tưởng, an ninh, kinh tế và thương mại, nhằm giữ vững vị trí thống trị ở khu vực.

Đồng thời, tờ báo kêu gọi: “Đồng thời trong khi chúng ta chú ý tới can thiệp của Mỹ tại Nam Hải (tên Trung Quốc gọi Biển Đông) thì chúng ta cũng có nhu cầu phải tăng thêm năng lượng vào việc thiết kế và chỉ đạo thành lập một vành đai thương mại hướng củng cố nền công nghiệp toàn cầu của Trung Quốc, thông qua Sáng kiến Đường bộ và Vành đai, nhằm cung cấp thêm động lực cho những biến đối tại Trung Quốc.

“Điều này quan trọng cho vị thế tương lai của Trung Quốc tại châu Á cũng như tạo nền tảng cho cuộc đấu tranh chiến lược chống lại Hoa Kỳ trong vùng”, tờ báo viết.

Trong khi đó, Trung Hoa Nhật báo (China Daily) đăng bài với tiêu đề “Các cựu thù không được châm ngòi mồi lửa trong khu vực”.

Bài báo nhắc tới lo ngại về chuyến viếng thăm 3 ngày “được một số người miêu tả là một động thái then chốt trong việc tái cân bằng có tính chiến lược của Mỹ nhằm kìm hãm sự trỗi dậy của Trung Quốc”.

Bài báo bình luận rằng những người này nói “Mỹ đang sử dụng Việt Nam để đối trọng lại trước sức mạnh ngày càng lớn của Trung Quốc trong khu vực, đặc biệt sau những căng thẳng gia tăng ở Nam Hải vì các tuyên bố chủ quyền của các nước này…  Điều này, nếu đúng, báo hiệu xấu cho hòa bình và ổn định khu vực, vì nó sẽ làm phức tạp thêm tình hình ở Nam Hải, và có nguy cơ biến khu vực này thành một mồi lửa xung đột…”.

Bài học Việt Nam: Khi cựu thù có thể trở thành đối tác mới

Sự nồng hậu của người dân Việt Nam khi đón tiếp Tổng thống Barack Obama thực sự đã khiến dư luận Mỹ khá bất ngờ và cảm thấy thú vị. Đa số đều nhận định tuyên bố của Tổng thống Obama về gỡ bỏ hoàn toàn cấm vận vũ khí sát thương đã xoá đi rào cản cuối cùng trong quan hệ Việt - Mỹ để được “bình thường hoá” thật sự, giúp bồi đắp thêm lòng tin giữa 2 nước, xoá bỏ những nghi kỵ còn tồn đọng trong quan hệ song phương, đồng thời mở ra những cơ hội hợp tác mới.

Trong một bài viết chung trình bày quan điểm đăng trên tờ New York Times hôm 24/5, ba nhân vật nổi tiếng đã và hiện đang phục vụ trong chính phủ Hoa Kỳ từng là cựu binh trong cuộc chiến tại Việt Nam là Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, Thượng nghị sĩ John McCain và cựu Thượng nghị sĩ Bob Kerrey đã suy niệm về cuộc xung đột này trong khi hướng tầm nhìn vào hiện tại và tương lai. Theo họ, trong khi Mỹ tăng cường quan hệ với Việt Nam, điều quan trọng là phải nhớ những bài học đã học được từ cuộc chiến tranh đã cướp đi sinh mạng của hơn 58.000 người Mỹ và gần một triệu người Việt Nam.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, Thượng nghị sĩ John McCain - hai nhân vật đóng góp lớn cho tiến trình bình thường hóa quan hệ Việt - Mỹ

Ba nhân vật này viết rằng:

“Bài học đầu tiên không chỉ riêng chúng tôi được biết, mà đó là nguyên tắc áp dụng cho tất cả những ai khoác quân phục: Chúng ta sẽ không bao giờ được phép tiếp tục nhầm lẫn giữa một cuộc chiến tranh và các chiến binh. Các cựu binh Mỹ xứng đáng được tôn trọng đặc biệt, được ủng hộ và hỗ trợ vào bất cứ khi nào và tại bất cứ đâu.

Bài học thứ hai, các nhà lãnh đạo Mỹ cần phải trung thực trước Quốc hội và người dân Mỹ về các kế hoạch, mục tiêu và chiến lược trước khi đặt mạng sống của binh sĩ Mỹ vào thế nguy hiểm. (Chính quyền Mỹ mô tả nhiệm vụ của binh sĩ Mỹ khi lần đầu tiên được triển khai tới Việt Nam là “cứu trợ lũ lụt”).

Bài học thứ 3: cần thể hiện sự khiêm tốn khi tiếp nhận kiến thức về văn hóa nước ngoài. Trong cuộc chiến tại Đông Nam Á, hành động của cả đồng minh và đối thủ đều nằm ngoài nhận định của Mỹ.

Bài học thứ 4 và cũng là cuối cùng trong cuộc chiến tại Việt Nam đang hiện hữu trước mắt chúng ta: Với nỗ lực và ý chí mạnh mẽ, những bất đồng tưởng như không thể hàn gắn lại có thể được hòa giải. Trên thực tế, ông Obama là tổng thống Mỹ đương nhiệm thứ 3 thăm Việt Nam. Đây là bằng chứng rõ nhất cho thấy những cựu thù có thể trở thành đối tác mới”.

Ba ông Kerry, McCain và Kerrey cũng tự hào về những đóng góp của họ cho việc nối lại quan hệ ngoại giao bình thường từ 20 năm trước giữa Hoa Kỳ và Việt Nam. Ví dụ, mỗi năm có chưa đầy 60.000 người Mỹ đến thăm Việt Nam cách đây 20 năm, so với gần nửa triệu người hiện nay, và kim ngạch thương mại song phương với Việt Nam tăng gần 100 lần con số 450 triệu USD của 20 năm trước.

Ba cựu binh đã mô tả nỗ lực xây dựng mối quan hệ của ông Obama là “rộng khắp”, bao gồm những vấn đề an ninh, thương mại, đầu tư, môi trường và “tự do tôn giáo và nhân quyền”. Nhìn về phía trước, họ viết, “những lợi ích chung” và “tình cảm thân ái tự nhiên” như quan hệ gia đình và “lòng khát khao tự do mãnh liệt” sẽ giúp tăng cường mối quan hệ giữa hai nước.